DE WERELD NU

De mislukte immigratie van de Pilgrim Fathers

Pilgrim Fathers

In het kielzog van de toeristische propaganda over de Pilgrims Fathers teneinde (welvarende Amerikaanse) toeristen te lokken is de fabel ontstaan en/of gefabriceerd dat hun immigratie naar Nederland succesvol zou zijn geweest. De term Pilgrim Fathers dateert van rond 1800, maar voordien werden de dorpelingen uit de buurt van Rotherham Seperatisten of Ancient Brethern genoemd.

De PF’s waren het vooral niet eens met het centralisme van de nieuwe Engelse kerk, en hadden ook nog wat leerstellige bezwaren. En dus vertrokken ze in het voetspoor van andere Britse politieke en religieuze dissidente groeperingen naar Amsterdam, de rijkste stad van het continent.

Helaas hadden ze allemaal hun staatsrechtelijke, politieke en religieuze vetes meegenomen, en om aan de matpartijen te ontsnappen reisden ze in 1609 door naar Leiden een stad met toen 100.000 inwoners onder wie een paar honderd Britten. De verhuizing werd opvallend goed voorbereid: Hoewel immigratie in die tijd gewoon was toegestaan vroeg Robinson toch van te voren verblijfsvergunningen aan. Dat maakte dat eventuele weeskinderen niet zoals gebruikelijk naar hun thuisland zouden worden teruggestuurd, maar konden profiteren van het Leidse weeshuis.

De Leidse universiteit bood emplooi aan de intellectuele leiders en de vele weverijen en brouwerijen boden basale industriële arbeidsplaatsen. Dat was voor sommige lui die uit een simpele rurale samenleving kwamen te hoog gegrepen en dus werd voor hun een sociale werkplaats gecreëerd zodat ze in hun eigen tempo toch wat geld konden verdienen.

Ze vestigden zich in een twintigtal zeer simpele arbeiderswoninkjes in het centrum van Leiden; Binnen 11 jaar was het aantal Pilgrim Fathers meer dan verdubbeld tot 300, vanwege geboortes en ketenmigratie.

Ze waren er niet happy: ze wilden niet integreren zoals gebeurde met Vlaamse en Franse immigranten want net als in Engeland waren ze het ook in Nederland niet eens met de interpretatie en implementatie van het protestantisme. Ze streken ook de al aanwezige Britse Puriteinen tegen de haren in en die bewerkstelligden dat de stad Leiden hen beschermde tegen de PF’s en hun eigen Engelstalige dominee salarieerde.

De PF’s hadden grote moeite met de Nederlandse taal, en velen vonden ons Nederlanders veel te libertijns. Bovendien had men bezwaar tegen ons onderwijs dat hun kinderen infiltreerde met in hun ogen verkeerde religieuze en maatschappelijke denkbeelden. Men vermeed integratie.

Zij die geld hadden weten te sparen, keerden successievelijk terug naar Engeland of naar elders, en ook ondernemende jongeren verlieten de Leidse kolonie.

Toen het einde van het twaalfjarig bestand (1609 -1621) in zicht kwam, vreesden de PF’s voor baanverlies door hernieuwde oorlogshandelingen en de terugkeer van door Spanje opgelegd katholicisme.

Daarom besloot een deel van de overgeblevenen een nieuw leven te beginnen in Amerika. Omdat ze al die tijd kennelijk weinig of niets hadden gespaard, verkochten ze zichzelf als een soort slaaf voor zeven jaar aan de Merchant Adventures om de overtocht te financieren. Later vertrokken nog meer Pilgrim Fathers groepsgewijs naar de Nieuwe Wereld. En in 1632 waren alle banden met Leiden verbroken.


Dit artikel verscheen eerder op Polderland

5 reacties

  1. Edward schreef:

    Prima informatie.
    Graag vaker.

  2. Cool Pete schreef:

    Interessant stukje geschiedenis.
    Bedankt.

    Geschiedenis is altijd interessant.

  3. Carthago schreef:

    Heel mooi artikel , thnx.In Southampton staat een museum opgedragen aan die avontuurlijke eigenwijze pilgrims.

  4. Theresa Geissler schreef:

    Bekend feit, oor wie er al eerder aandacht aan geschonken had: Ze konden noch in Amsterdam, noch in Leiden hun draai vinden; ze wensten niet te integreren. Maar eerder, in hun ‘Oude land’ GB, had Holland ze een goed toevluchtsoord geleken, omdat ze in hun geboorteland werden vervolgd door de toenmalige elite en de Noordelijke Nederlanden er om bekend stonden, dat er Godsdienstvrijheid heerste. Dat klopte ook, maar daarmee was dan ook alles gezegd. Mochten ze gedacht hebben, hun nieuwe omgeving massaal voor ‘hun’ zaak te kunnen winnen, dan kwamen ze dus bedrogen uit. (Wie ziet hier trouwens parallellen met de huidige situatie? Het bekeren van de naaste omgeving, op welke manier dan ook, is immers tevens het streven van menig moslim, zo niet van allemaal!
    Maar goed, de PF toonden zich tenminste niet zulke heethoofden als de moslims, althans niet hier in Holland en dan kennelijk tóch omdat ze de onvervreemdbare rechten van de oorspronkelijke bevolking erkenden, het zij tot hun eer vermeld: Ze gooiden de handdoek in de ring en vertrokken in 1621 vanuit Plymouth met de ‘Mayflower’ richting Nieuwe Wereld. Zodra ze dáár eenmaal voet aan de grond hadden gekregen, zouden ze hun eigen schrikbewind beginnen, in het begin niet zozeer tegen de indianen (die ze waarschijnlijk eveneens als “oorspronkelijke bewoners’ erkenden, als wel tegen de andersdenkende ‘nieuwkomers’ die ná hen immigreerden: Met name de Quakers hebben het geweten!
    Ach ja: “Hij die zonder zonden is, werpe de eerste steen.”

  5. Theresa Geissler schreef:

    Eerste regel: ‘oor’ moet zijn ‘voor’.