DE WERELD NU

De functie van de godsdienst

godsdienst, geloven

Als  godsdienst/en geen of weinig waarheid bevatten, zoals waarschijnlijk lijkt waarom zijn ze er dan? En waarom zijn ze er in onze Europese samenleving niet?

Want de paus heeft gelijk en de WRR ongelijk. In West-Europa is er geen godsdienst meer. Niet zoals die er vroeger was in de middeleeuwen of nu nog in de Dar al Islam.

Dat laatste, waarom is de godsdienst er nog wel in de moslimlanden, dat is waarschijnlijk het beste uitgangspunt voor een onderzoek. Ook het christendom is alive and kicking, op plaatsen waar de samenleving in gevaar lijkt. In Polen bijvoorbeeld toen de Poolse samenleving werd bedreigd door een van buiten opgelegd communisme, of in de VS waar er historisch geen aanwezig was, maar er tussen groepen immigranten uit alle hoeken van de wereld een nieuwe samenleving moest worden opgezet. Bij ons in West-Europa verdween de godsdienst als een maatschappij organiserend element met de overwinning van de Verlichting in de negentiende eeuw, toen hier het individualistische humanisme zegevierde. Wij konden ons dat godsdienstloze humanisme permitteren omdat het ons zo goed ging.

Godsdienst en een bedreigde samenleving lijken hand in hand te gaan. Godsdienst en individualisme aan de andere kant blijken niet goed bij elkaar te passen. Religie is de uitdrukking van de saamhorigheid van een volk en een middel bij uitstek om individualisme uit te bannen. Dat de godsdienst niet waar is of grotendeels niet waar is, is voor haar gelovigen geen nadeel maar lijkt eerder een voordeel. Het is geen bezwaar dat de Koran in zijn erkende vorm vol onzin staat en de bijbel de gelovigen dwingt om hun gezond verstand buiten werking te stellen[1].

Het beroep op de waarheid waarmee men de imams en priesters de mond zou kunnen snoeren geldt niet. Het geldt niet alleen niet voor de geloofswaarheden maar ook niet voor allerlei ongewenste morele gevolgen van het geloof, zoals de uitbanning van ongelovigen uit de samenleving of het gebruik van geweld om afvalligen in het gareel te dwingen. Als onzinnige dingen als de maagdelijkheid van de Moeder Gods of het bestaan van een Drie-eenheid geloofd kunnen worden door intelligente mensen, waarom dan niet de noodzaak van de brandstapel voor Servet en Giordano Bruno? Waarom niet de noodzaak van een moord op Theo van Gogh of op Salman Rushdie?


  1. Aan Tertullianus, zowel als aan Augustinus en Pascal, de drie grootste geesten uit het gelovige christendom, werd deze uitspraak toegeschreven: credo quia absurdum – ik geloof omdat het onzinnig is. Of ze het nu gezegd hebben of niet, het is typerend. Aan gelovigen wordt gevraagd om afstand te doen van hun geweten en hun gezond verstand en te doen wat priesters hun vertellen dat God wil. Mohammed wilde dat niet. Van hem mocht niemand zich tussen de gelovige en zijn God plaatsen, maar de imams hebben anders beslist. Vanaf de dertiende eeuw is ook de islam niet langer de godsdienst van Allah en zijn profeet, maar is zij in handen geraakt van de bedienaren van het woord, van de moellahs en de imams zoals de priesters en Schriftgeleerden in de islam worden genoemd..

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

3 reacties

  1. hendrikush schreef:

    Ik citeer: “Der Mensch braucht Religion.
    Er muss sich schuldig fühlen, damit er Führung akzeptiert.
    Er braucht Propheten, zu denen er aufschauen kann.
    Er braucht Verheißungen, um sich zu motivieren.
    Er braucht In-Groups, um sich geborgen zu fühlen.
    Er braucht Out-Groups, um sich überlegen zu fühlen.
    Er braucht mächtige Feindbilder, um erobern zu können.”

  2. Joop schreef:

    Vanaf de 13e eeuw is ook de islam niet langer de godsdienst van Allah en zijn Profeet, maar is zij in handen geraakt van de bedienaren van het woord, van de moellahs en de imams. Das mij inziens niet zo verwonderlijk gezien intrede zekere Dzjengis Khan en in het verlengde daarvan optreden Timoer Lenk, die zich overigens meen moslim noemde. Ter illustratie hoewel dit van een andere orde voor/na Adolf Hitler bracht ook significante verschillen benadering zekere bevolkingsgroepen Westerse wereld als joden, zigeuners, zwarten en lui met afwijkend seksueel gedrag etc.

  3. Johan P. schreef:

    @Joop
    Nogal zwak en onzinnig verhaal.
    Islam is vrij onveranderd gebleven en is altijd oorlogszuchtig geweest. Dat is ook in alles duidelijk te merken. De jaartelling begint met de hizra naar Medina. Niet met Mo’s geboortedatum, met het moment van het begin van prediken, met de eerste bekeerlingen, maar met het moment waarop hij een krijgsheer werd.
    De eerste opvolger was meteen de oorzaak van de splitsing tussen Shi-iten en Sunniten. En die eerste opvolger begon direct met het hardhandig navolgen van Mo’s gebod dat op het verlaten van islam de doodstraf stond. Veel onderworpen stammen wilden zich terugtrekken uit islam na de dood van Mo en werden door hem opnieuw verslagen.
    Het enige, maar dan ook absoluut enige moment in de geschiedenis nadien waarop islam niet constant oorlogszuchtig bezig waren was het einde van de 19e eeuw waarin het duidelijk was dat ze niet waren opgewassen tegen de veel geavanceerdere westerse technologie. Het handelen van Dzenghis Khan heeft daarmee niets te maken.
    De moellahs wijken niet af van Mo’s visie, zij interpreteren die zeer precies. En daarvoor gebruiken ze zowel de quran als de hadith als de sunna.