DE WERELD NU

Dankzij ‘deskundigen’ verheffen rechters eigen onkunde tot kwaliteitsnorm

Neprechtbank, Rechters, dwalende rechter

Weinig is zo ergerlijk als rechters die uitspraken doen over zaken waar ze de ballen verstand van hebben. Het neemt hand over hand toe.

Het was me op het vlak van ondeskundige ondeskundigheid het dagje wel weer. Niet dat de moderne maatschappij het voor rechters inderdaad niet steeds moeilijker maakt. Van veel zaken hebben rechters – gemiddeld toch al geen grote intelligentsia – eigenlijk nooit verstand. En de zo mogelijk nòg stupider media bauwen rechters klakkeloos na. Want rechters, die spreken het laatste woord? We hebben hier te maken met een groot probleem met maatschappelijk heel onwenselijke gevolgen. Mediocratie is een gevolg van een mediacratie, maar moet dat een excuus zijn?.

De nieuwe neurose heet stikstof. Wat men bedoelt is ammoniak en nitraatverbindingen. Want dat stikstof 80% van de lucht rondom ons is, zouden rechters dat weten?  Hier worden onder één noemer diverse stoffen die deels uit het element stikstof bestaan ‘voor het gemak’ onder één noemer gebracht.

De gemeente Amsterdam doet er al even vrolijk aan mee. Terwijl het hier gaat om fundamenteel andere stoffen, met andere bezwaren (dat wel degelijk, versta me niet verkeerd). Terwijl varkens een soort fabriekjes zijn die de voor planten onmisbare nitraten omzetten in vooral ammoniak en zo de bodem van de Peel verzuren (waardoor de begroeiing verandert, niet noodzakelijkerwijs afsterft!), is het probleem van Amsterdam een heel ander. Dat zijn verbrandingsgassen waarin zich stikstofverbindingen bevinden.

Desalniettemin wordt dat allemaal op één hoop geveegd. Het klimaatmarcherend onbenul van 16 en 17-jarigen die onlangs nog zoveel vertedering opriepen, hadden onder andere als leus: CO2, weg ermee. Bekt lekker, is volkomen larie. Dat klinkt ook door in de uitspraken van de RvS hierover. Men heeft het  over stikstofneerslag, terwijl men over ammoniak praat. Ammoniak verzuurt, maar wie nauwkeurig leest zal beseffen dat grote hoeveelheden mensen al bijna evenveel bijdragen aan verzuring als bijvoorbeeld varkens. Maar dit is in feite nog relatief eenvoudige chemie, waar over eigenlijk geen debat bestaat. Voor rechters blijft dat hanteerbaar, al moet je je afvragen of de manier waarop men in Amsterdam op dit mechanisme meelift rechters niet in verwarring brengt. Rechters zullen al snel redeneren: stikstof is stikstof. Ze weten nu eenmaal niet beter. Zie ook het Urgenda-verhaal: volstrekte lariekoek, en een rechter die op de stoel van de beleidsmakende overheid gaat zitten, leidden er toe dat de regering door de rechter gedwongen wordt meer beleid dan redelijk is door te voeren.

Islamdebat
Eenzelfde probleem dat wat complexer is als het gaat om het vertrouwen van deskundigen is het islamdebat. Tot mijn verbijstering kwam ik er achter dat de AIVD, en mutatis mutandis de hele Nederlandse overheid – in haar pogingen de islam als geheel te vrijwaren van negatieve connotaties besloten heeft dat er een heleboel stromingen zijn, waarvan maar en fractie gevaarlijk worden kan. Als het dezer dagen in de hemel dondert, ga er dan vanuit dat de arabist prof. Hans Jansen er zit te schuddebuiken.

Dat de gemeente Arnhem moet betalen omdat burgemeester Marcouch iemand een salafist heeft genoemd die daardoor gevaarlijk is, is heel grappig omdat Martcouch zichzelf beschouwd als redelijk recht in de leer (fundamentalistisch), een groep die niet ver af zit van het salafisme, als je het op een glijdende schaal zou willen afbeelden. Dat de rechter meegaat in het verweer van de betreffende imam, die staande houdt dat hij een geweldloze salafist is, en dat de rechter die ter plekke erkent als alweer een nieuwe stroming in het palet waarmee de islam ons land heeft verrijkt, is daarentegen weer compleet bezopen. Salafisten willen niets liever dan het leven van Mohammed en diens eerste gezellen (de Salaaf) zo getrouw mogelijk naleven. Wie zich verdiept in het leven van Mohammed rijst de haren te berge, maar weet zo’n rechter veel? Weten wil hij het niet, dus moet Arnhem nu betalen. Bovendien een overheid die een boete krijgt, de belastingbetaler past het wel bij.

Tijdens de zitting verklaarde de imam dat hij een religieuze salafist is, maar ook dat hij vredelievend is en niet aanzet tot radicalisering of haat.

Waar die haat en die radicalisering dan vandaan komen? Vindt zo’n rechter iets dat hij ook al zijn probleem niet vindt. En daarmee komen we bij de ‘deskundigen’ van de AIVD, die het ook niet weten willen, want die classificatie van salafisten als eng en de rest als nette mensen houdt de verschillen hanteerbaar. Terwijl het heel simpel is: er is één islam, met mensen die zich deels anders beschouwen (soenniet/sjiiet – grof gezegd een verschil gebaseerd op een erfenis kwestie van de nakomelingen van Mohammed), en binnen de soennieten bestaan een aantal rechtsscholen die voor de imams van belang zijn, maar waarvan de doorsnee-moslim de ballen verstand heeft, en wat hem ook terecht niet interesseert.

Maar zo’n rechter vertrouwt er dus op dat de mensen van de AIVD weten waarover ze praten, terwijl hún belangrijkste doel is de boot niet teveel te laten schommelen. Dat is erkend overheidsbeleid, maar het verstoort elke redelijke rechtsvorming doordat de ‘specialisten’ met twee tongen spreken, of het ook niet weten willen. U hoort nu prof. Hans Jansen? Ik wel.

Algoritmes
Helemaal bont werd het met onderstaande. Het kost weinig inbeeldingsvermogen om te zien wat er gebeurt als iemand op basis van de verhalen van déze deskundigen komt klagen over overheidsdiscriminatie. Dit lijkt het verhaal dat de overheid er van weerhoudt om etnisch te profileren. Want er zijn altijd mensen voor wie dit niet geldt. Zeker waar. Maar vergeet de klagende instantie van Aleid Wolfsen niet dat het hier gaat om algemeen beleid, dat dat zich baseert op algemene karakteristieken? Kenmerkend daarvoor dient te zijn dat men bedacht is op voorkomende uitzonderingen, maar kan handelen op algemene principes. Wat de Privacywaakhond hioer bepleit is rekening houden met de meest ultieme uitschieters, waardoor algemeen beleid onmogelijk wordt.

rechters

Zouden rechters dat voldoende beseffen? Het slagveld overziende zou ik zeggen: in ieder geval te weinig. Het besef voor een groter goed te werken is bij rechters sowieso al niet sterk ontwikkeld, daar nog eens extra voedsel aan geven doet alleen kwaad.

Het wordt de hoogste tijd dat de rechterlijke macht zich van uitspraken verschoont die zij niet doen kan omdat het debat er over onbevredigend ver is. Dat niet te beseffen is een vorm van hubris waarmee de maatschappij niet gediend is.

7 reacties

  1. Jaan schreef:

    De uitspraak is van de Raad van State.
    De Raad van State is het toppunt van onbenul in onze rechtsspraak.
    Lees wat prof Twan Tak zegt over de Raad van State.

    http://www.celsusboeken.nl/wp-content/uploads/2011/12/Interview-Twan-Tak.pdf

    In het interview zegt hij onder andere:
    Waarom zijn rechters zo karig?
    ‘Dat heeft te maken met hun levensbeschouwing. Bestuursrechters zien de overheid als een eer-biedwaardige instantie; niet zelden zelfs als een soort vertegenwoordiger van de Almachtige op deze aardkloot. De overheid maakt dus aanspraak op gezag en respect uit eigen oorsprong, en die over-heid behoor je als burger niet te kapittelen. Daarom pakken bestuursrechter de overheden niet aan zoals ze burgers aanpakken.

    Prof Tak verwijt hen gebrek aan kennis, onwil, dan wel gebrek aan integriteit.

  2. Cool Pete schreef:

    Rechters moeten zich aan de [ geest en letter van de ] wet houden.
    En zich NIET laten leiden door externe bronnen.
    Dit leidt er toe, dat rechters zelf-bedachte, buiten-wettelijke criteria aan gaan leggen :
    de doods-steek tegen de rechts-pleging.

    We hebben een nieuwe, eenduidige Grondwet nodig. Als Frankrijk, de V.S.
    We hebben een Constitutioneel Hof nodig.

  3. Johan P schreef:

    Er is wel een redelijke basis voor het gebruik van getuige-deskundigen. Een rechter kan nu eenmaal zelf niet deskundig zijn op alle gebieden, niemand kan dat. Het probleem zit hem niet in het gebruik van dergelijke deskundigen maar in het feit dat rechters meer en meer de neiging hebben om zichzelf te zien als de ‘hoeders van de maatschappij’ en daardoor hun visie op hoe die maatschappij er uit zou moeten zien uitdragen.
    Dat is niet de taak van een rechter. Een rechter dient zaken te checken aan de wet. Niets meer, niets minder. Een rechter dient ook zo min mogelijk eigen interpretaties aan die wet te geven, want iedere interpretatie zal weer anders zijn en dat levert jurisprudentie op die met elkaar in tegenspraak kan zijn, wat dan door een hoger rechtsorgaan weer behandeld moet worden. Dat het niet altijd te vermijden is, is een gegeven aangezien de geest en de letter van de wet niet altijd eenduidig zijn.

    Overigens ben ik het eens met Cool Pete dat er een Constitutioneel Hof nodig is dat zaken afweegt tegen onze eigen grondwet (een nieuwe versie overigens, want de huidige laat danig te wensen over).

  4. Grapjas schreef:

    Kort gesteld; ons land is stuk. Opnieuw opbouwen vam de grond af- nieuw leiderschap, wet etc.

  5. Hannibal schreef:

    @Johan P.
    Dat gebruik van getuige-deskundigen is juist een teer punt, aangezien de rechtbank zelf mag bepalen wie ze als zodanig accepteert. Soms zit daar een uitgebreid onderzoek aan vast als een advocaat van een der partijen iemand voordraagt. Maar per saldo is het een arbitrair gebeuren. Ik heb dat van vrij nabij gezien, en ik ben er niet van onder de indruk. Het klinkt beer dan het is.

  6. N.G. schreef:

    Als een overheid schadevergoeding betaalt, is dat geld dat afkomstig is van belastingplichtigen die daar vaak zelf een nuttiger en/of medemenselijke bestemming voor hebben.
    Rechters hanteren een dubbele standaard: als een particulier schadevergoeding moet betalen, wordt dat mede gerelateerd aan diens draagkracht; maar de overheid wordt ten onrechte gezien als Dagobert Duck, hoewel ook dat geld komt van gewone mensen die steeds minder in staat blijken de endjes aan elkaar te knopen.

  7. Johan P schreef:

    @Hannibal.
    Ik heb diezelfde ervaring ook meegemaakt. Een van de problemen is dat de bias van een rechter een rol speelt in wie wel of niet geaccepteerd wordt. Daar valt dus zeker wat op af te dingen en wat dat betreft zou er wel een setje regels opgesteld mogen worden om te bepalen wie wel of niet in aanmerking komt. Of beter gezegd, aan welke voorwaarden iemand moet voldoen. En men zou minimaal 3 verschillende van dergelijke getuigen-deskundigen dienen te hebben om verschillende punten te belichten, waarna de rechter zijn eigen oordeel moet vellen.
    Maar het is gewoon onmogelijk om op alle gebieden zelf deskundig te zijn.

    Een andere oplossing is natuurlijk het opnieuw opzetten van het hele stelsel. Wetten zijn net als netten. Hoe meer regels, hoe meer mazen. Het beste is om een vrij eenvoudig stelsel te hebben.