Veel ondernemers worstelen nog met gevolgen van de Corona-crisis en voelen tegelijkertijd de financiële druk oplopen door de inflatie en stijgende energieprijzen. Gaat zoete lieve Gerritje dat betalen? Natuurlijk niet.

Financieel noodweer dreigt in ondernemend Nederland. Maar in het aantal faillissementen zien we dat (nog) niet terug. De klap komt pas als duidelijk is welke bedrijven onterecht Corona-steun kregen. We hebben op de pof geleefd. Maar linksom of rechtsom: iemand moet dat geld gaan betalen. De schuld is misschien verspreid over meerdere partijen, maar hij is niet weg.

Stel je hebt een winkelketen en je staat op de rand van faillissement. Dan kun je kiezen om winkels te sluiten. Minder huur, minder personeel, minder kosten. Alleen, de afgelopen twee jaar heb je nauwelijks omzet gedraaid door corona. En nu moet je óók nog aan de overheid laten zien dat bijvoorbeeld het bedrag dat je als voorschot kreeg om lonen door te betalen en werknemers in dienst te houden – de NOW-regeling – terecht was.

Maar de vraag blijft of je als bedrijf vóór de crisis wel financieel gezond was, of dat het de doorwerking was van de oververhitte geldpers die de Europese Centrale Bank (ECB) in Frankfurt op recordsnelheid laat draaien. Met extreem lage rentetarieven als gevolg waardoor geld lenen zo goedkoop bleef dat ‘zombiebedrijven’ overleefden die het met meer realistische renteniveaus niet had gered. En of die NOW-steun van de overheid je niet straks alsnog de das omdoet.

Faillissementen
Hoe gezond was het bedrijfsleven voor Corona? Het aantal faillissementen piekte in mei 2013. Daarna nam het aantal tot en met augustus 2017 af. Vervolgens bleef de trend tot 2020 redelijk vlak. Sindsdien is het aantal faillissementen afgenomen. In augustus 2021 bereikte het aantal faillissementen zelfs het laagste niveau na december 1990. Ook in de maanden erna was het aantal faillissementen laag, als je het vergelijkt met de periode voor de pandemie, aldus CBS. Afgelopen maart vonden er 22 procent meer faillissementen plaats dan in dezelfde maand een jaar geleden.

Er waren veel steunmaatregelen voor loonbetalingen en vaste lasten die werden verlengd en uitgebreid. Ook kwam er in december 2020 een tijdelijke wet die het onder meer mogelijk maakte voor rechtbanken om faillissementsaanvragen aan te houden indien er sprake was van in de basis gezonde ondernemingen.  En werd het faillissement minder als incassomiddel gebruikt: er was (tijdelijke) betalingsonmacht in plaats van onwil.

Zo werd er massaal geld in de economie gepompt. Ook in bedrijven die anders al failliet waren gegaan. Iedere ondernemer kon loonsteun in de vorm van een voorschot aanvragen. En iedereen met een zakelijke bankrekening kreeg gelijk door de bank betalingsuitstel aangeboden. De totale uitgaven voor alleen al de NOW-maatregelen voor 2020-2022 komen uit op 26,8 miljard euro, becijferde de Rekenkamer. Maar bedrijven moeten nu aan de overheid laten zien of ze echt recht hadden op de steun en of ze het NOW-geld ook besteed hebben aan het betalen van hun werknemers.

En dat gaat nog wel een staartje krijgen. Zelfs als je nu winst maakt kan later blijken dat je te veel geld hebt gekregen en je dat alsnog moet terugbetalen. Daardoor zouden veel ondernemers in de problemen kunnen komen.

Inflatie
Tegelijk is er ook de inflatie. Neem een horecaondernemer: die zit met duurdere energie, hogere inkoopprijzen nu de rekening van een vat bier bijna is verdubbeld, personeel kost meer omdat er amper werknemers beschikbaar zijn. En hij kan alles niet zomaar doorrekenen aan de klant, want die voelt de prijsstijgingen van boodschappen en energie zelf al in ‘het portemonneetje’, aldus mevrouw Kaag. Ondertussen heeft de verhuurder de horecabaas in Corona-tijd mede overeind gehouden en huurkorting gegeven. Maar de bank heeft die vastgoedeigenaar ook weer ondersteund. De bijstand van de bank is ook eindig.

Vorige week zei de Kamer van Koophandel al dat honderdduizenden ondernemers in financiële problemen zitten door de combinatie van twee jaar Corona-crisis en daarna de oorlog in Oekraïne, met grondstoftekorten en stijgende energieprijzen tot gevolg. Volgens het kabinet zijn faillissementen voor betrokkenen pijnlijk, maar voor een gezonde economische dynamiek ook noodzakelijk. In veel sectoren is een groot tekort aan personeel. Als bedrijven stoppen of failliet gaan, kunnen werknemers aan de slag op plekken waar ze harder nodig zijn.

VVD-Kamerlid Thierry Aartsen pleitte in februari bij OP1 al voor een langere termijn van afbetaling voor ondernemers met Corona-schulden. “Heel veel ondernemers zitten tot over hun oren in de schulden”, aldus het Kamerlid. “Dit zorgt ervoor dat ondernemers minder durven te investeren.” Een langere afbetalingstermijn zou veel ondernemers wat meer ruimte geven, zo bepleit hij. “Het is niet zo dat wanneer de tap open is, het probleem van de ondernemer is opgelost. Een gemiddelde kledingwinkel heeft €100.000 schuld.” FVD zit op dezelfde lijn.

Stel nou dat je te veel NOW-steun hebt gekregen? Dan mag je dat in vijf jaar terugbetalen. Maar de overheid verwacht pas in juni 2023 zicht te hebben op het totale bedrag aan loonsteun dat is verleend. Dan ben je zo acht jaar verder. En wat doet Corona in het najaar? Gaat het land dan weer massaal op slot? Gaan we bedrijven dan wéér ondersteunen? De hamvraag is dan ook of ondernemers achteraf gezien misschien wel liever hadden willen stoppen in maart 2020, om later opnieuw van start te gaan. Nederland hoeft toch niet elk bedrijf overeind te houden.

De schuld schuift op en waar is-ie gebleven? Dat geld moet een keer betaald worden. We weten niet hoe dat gaat lopen. Misschien moet de generatie die dit gaat opbrengen zelfs nog geboren worden. De les uit dit alles: kijk als overheid uit dat je in een vermeende crisissituatie niet als een dolle kapitalen uitgeeft. Linksom of rechtsom komt het altijd als een boemerang terug, en de rekening ervan komt niet bij de regering.

Nee, die wordt steevast neergelegd bij de belastingbetalers, die er niets over te zeggen hebben noch dat ze er iets tegen kunnen doen, en die doorgaans ook zien dat ‘hun’ vertegenwoordiging in het parlement het niet voor hen opneemt. Want er staat ook nog een rekening van €65 miljard open wegens stikstof en klimaathoax. En: komt de verdwenen €5,3 miljard van de bloemschoen-narcist ooit boven water?

---

Meer over de ontwikkelingen richting een plicht u te laten inenten, vaccinatiedwang en een vaccinatiepaspoort leest u hier. Meer feiten en opinies over vaccinatie tegen Corona vindt u hier. Het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar sociale en economische gevolgen vindt u hier.