Zaterdag zag ik een tweetje langskomen dat even deprimerend was als waar.

Kort samengevat: alles over aanslagen als in Brussel is al eens eerder gezegd, en waarmee de kranten zich afgelopen week vulden was niet meer dan een herhaling van zetten.

Ik heb er weinig op af te dingen. Uit de aard der zaak is het dan ook weinig zinvol nog commentaar op die metastukjes te gaan leveren, want we weten het allemaal wel. Eigenlijk. Waar het nog op neer komt is wat we geloven willen, en van wie we nog wat willen aannemen. Mogelijk verschuift de publieke opinie nog iets, maar daarop hoeft U weinig hoop te hebben: slechts direct betrokkenen bij de aanslagen zullen nog iets van mening verschuiven, maar daar staan dan weer een aantal op scholen geindoctrineerde sukkels tegenover. Verder is het een kwestie van je ingraven in de bekende loopgraven en er het beste van hopen.

Natuurlijk is dit een defaitistische benadering. De meningen in West-Europa verschuiven wel degelijk, maar buiten de invloedssfeer van de visuele media, kranten en tijdschriften. Niet voor niets kijken mensen minder TV, lezen nauwelijks nog kranten en negeren in kiosken en winkels de opiniërende tijdschriften, behalve gespecialiseerde. Want een fraai geïllustreerd blad in handen houden is nog steeds een bijna sensuele ervaring, waar uw computer grote moeite heeft tegen op te kunnen. Maar voor een afgewogen mening kunt U op internet beter terecht.

In zekere zin is het een drama van de moderne tijd, dat naarmate de media via een mars door de instituties inderdaad linkser werden, de belangstelling er voor er navenant op achteruit ging. Het drama is, dat niet goed te zien is hoe dat ooit onomkeerbaar zal blijken. Dat steeds minder mensen de staatsmedia vertrouwen is geen slechte zaak – al valt het niet altijd mee de bomen in het bos der alternatievenn te ontwaren. Veel sociale media laten zien, dat men geneigd is sites die de eigen mening het dichtst benaderen te zoeken, en de inhoud daarvan als waarheid te accepteren. Wijzen naar sites is in dit verband uit de aard van deze opmerkingen natuurlijk not done, maar het amuseerde me een paar maanden terug ontzettend, dat medewerkers van een bepaalde opiniesite er toe neigden de publicaties van hun eigen opinievehikel als de waarheid te gaan interpreteren – ook als die nieuwe waarheid tegenstrijdig was met wat ze voorheen zelf beweerden.

Een overtreffende trap van de oude misvatting: het staat gedrukt, dus is het waar. Het amusement ligt niet langer op straat maar in de sociale media – gratis en goedkoop is het nog steeds.

Wat de vraag die blijft is, gaat er nog fundamenteel iets veranderen aan de mening van de gemiddelde Nederlander? Ik vrees van niet, en misschien is het maar beter zo. We zijn aangeland in een situatie waarin de overheid zoveel leugens heeft opgedist dat zijzelf een handboek nodig moet hebben om overzichtelijk de pers te woord te kunnen staan. Althans, bij een kritische pers zou dat nodig zijn geweest. Als de Nederlander plotseling met een waarheid wordt geconfronteerd die zó sterk afwijkt van wat hem altijd voorgehouden is, kan ik me voorstellen dat er gekke dingen zullen gebeuren.

Maar dat de overheid hierdoor in haar eigen leugens verstrikt is geraakt is toch wel een immens droevige constatering.