DE WERELD NU

Wat wilde Zijlstra eigenlijk?

Vrijdagochtend slaakte Halbe Zijlstra in een interview in De Telegraaf een soort hartenkreet:

Het is Zijlstra een doorn in het oog, dat de coalitie van VVD en PvdA geen meerderheid heeft in de senaat en daardoor afhankelijk is van de grillen van de Eerste Kamer, terwijl die volksvertegenwoordiging juist is bedoeld om de kwaliteit van wetgeving te toetsen. Als wetsvoorstellen voldoen en ze worden toch weggestemd, kan de senaat beter worden opgedoekt, vindt de VVD’er.

Ach heden toch. Tegenspraak, wat lastig!

Met de directe gevolgen en implicaties van deze uitspraak heeft collega Michael vrijdag al korte metten gemaakt, maar er lijkt me dat er nog wel wat meer over te zeggen valt. Want als we het willen gaan hebben over de kwaliteit van de wetgeving, is dat prima, maar dan zijn we namelijk nog niet klaar. Fractievoorzitters van regeringspartijen die gaan wauwelen zijn een slecht signaal voor de kwaliteit van het regeringsbeleid in het algemeen. Waarvan akte.

Stilte
Zo bleef Zijlstra muisstil in de periode dat allerlei wetten die ons door de EU worden opgedrongen de Senaat passeerden. Was er wat mee mis dan? Laten we het zo formuleren: wellicht waren deze wetten vanuit het oogpunt van het ideaal van een federaal Europa bijzonder correct en heel geschikt. Maar ongelukkig genoeg waren ze strijdig met de Nederlandse Grondwet, die nu eenmaal nooit is geschreven met het idee nog eens vrolijk te worden opgelost in een federaal moeras met Brussel als hoofdstad.

Aangezien het electoraat vooral niet moest worden wakker gemaakt over het mogelijk (!?!?!?!) weggeven van soevereiniteit aan de Brusselse Eurocraten, mocht dat alles stilletjes passeren. Inderdaad is er dus van alles mis met de wetgevingstoetsing in de Eerste Kamer, maar dat stemde Zijlstra tot nog toe blijkbaar vooral positief. Daaruit blijkt dan ook prompt het wauwelgehalte van zijn uitspraken van vrijdag, want verstandige mensen nemen kleine tegenslagen voor lief, als daarmee grotere winst kan worden gerealiseerd. En zoals Michael al constateerde: het is vooral de eigen schuld van de primaire onderhandelaars van VVD en PvdA, die verantwoordelijk zijn voor de janboel die er thans ontstaat tussen Eerste en Tweede Kamer. En als je niet durft te blaffen tegen je baas, doe er dan in godsnaam het zwijgen toe.

Moet de Eerste Kamer dan ten koste van alles blijven? Hier komt een ander aspect van het Zijlstra-gewauwel aan bod. We kunnen de Eerste Kamer best missen, maar wat zou de staatsrechtelijke consequentie moeten zijn van het verdwijnen van de Senaat? Wie zullen dan letten op de ‘kwaliteit van onze wetgeving’? Want aangezien zelfs Zijlstra impliciet toegeeft dat de Tweede Kamer allerlei steken en steekjes kan laten vallen, maakt dat het noodzakelijk dat er een achtervanger is.

Constitutioneel Hof
Zo´n achtervanger wordt in veel landen met slechts een enkele parlementaire Kamer, gevormd door een Constitutioneel Hof, dat wetgeving van de volksvertegenwoordiging toetst aan….. de Grondwet. Dat lijkt me inderdaad een heel nuttige toevoeging aan onze staatsinstellingen, veel meer dan een Senaart in ieder geval. Maar zoals we hierboven al zagen: eigenlijk wil Zijlstra dat ook niet. tenminste: waarschijnlijk niet. Het heeft er vooral veel van weg dat hij nog niet zo had nagedacht over de consequenties van wat hij tegenover De Telegraaf uit zijn mond liet vallen.

Ergo, Zijlstra bepleitte impliciet iets dat wel verstandig is, maar dat hij eigenlijk niet wil. Hoe dom kun je ze hebben? Als het niet zo was dat de leider van de parlementsfractie van de premier niet veel meer was dan een zetbaas, zou je eigenlijk verwachten dat er vanuit zijn eigen partij een openbare correctie was gekomen. Dat die tot nog toe uitgebleven is, illustreert vooral dat Zijlstra niet veel anders is dan een reserve-staatssecretaris, die nog aan het oefenen is voor een toekomstig ministerschap.

Dat sommige mensen dat anders zien is natuurlijk hun goed recht, maar voor mij heeft Zijlstra primair gedemonstreerd dat hij voor het partijleiderschap van de VVD nog te licht is. In ieder geval zolang deze partij door haar omvang kans maakt de premier te leveren.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard