Over de toekomst van de mensheid en haar vermogen voorbereid te zijn op de een of andere Apocalyps is Toon Kasdorp weinig optimistisch. De vier ruiters van de Apocalyps bieden een handige metafoor dat te duiden,.

Een vraag die mij al jaren bezig houdt is hoe het humanisme, dat de heersende ideologie is in de westerse wereld, zo kan negeren dat mensen sociale wezens zijn en buiten hun sociale omgeving eigenlijk geen bestaansreden hebben. Mensen hebben waarde als lid van hun samenleving en anders niet. In de klassieke oudheid was dat voor iedereen duidelijk.

Bekijk je de lijst van deugden waar men toen waarde aan hechtte dan zijn dat allemaal eigenschappen die mensen nuttig maken voor medemens en samenleving. De idee dat mensen waarde hebben op zich, zonder daarbij in aanmerking te nemen wat ze doen en wat ze gedaan hebben voor hun omgeving, is voor zover ik weet een gedachte die bij geen enkele andere cultuur ooit is opgekomen. Een mens leidt alleen een bevredigend leven als hij deel uitmaakt van een herkenbare gemeenschap en als hij zich zelf voor die gemeenschap nuttig weet te maken.

Eigenlijk ziet het humanisme de hele wereld als één grote samenleving die alleen nut heeft voor zover zij het leven van al die miljarden individuen faciliteert. Kleinere samenlevingen, zoals die van landen en regio’s, worden afkeurend bekeken, vooral als hun bestaan aan de wereldsamenleving afbreuk lijkt te doen. Dan wordt al vlug over nationalisme gesproken en iedereen weet dat het nationalisme de twee wereldoorlogen heeft veroorzaakt en daarom niet deugen kan.

Toch is het duidelijk dat ieder van die kleinere samenlevingen meer waard is dan die ene grote wereldsamenleving. Die chaotisch groep mensen van intussen meer dan zeven miljard is een bedreiging voor al het overige leven op aarde. De wetenschap erkent wel dat ruim zeven en een half miljard mensen teveel is en dat we terug moeten naar niet veel meer dan 2 miljard, wil het bestaande leven op aarde kunnen blijven voortbestaan. Maar hoe we die vermindering moeten bereiken is geen onderwerp van bespreking, omdat het humanisme dit onderwerp taboe heeft verklaard.

Te veel is te veel en het leidt dus geen twijfel dat linksom of rechtsom die vermindering tot een houdbaar aantal wel tot stand zal komen. Ook staat denk ik vast dat als we weigeren om dat probleem onder ogen te zien er een oplossing zal komen die we geen van allen willen. Dat wordt dan een manier die objectief gezien absoluut verwerpelijk zal blijken. Dat worden dan de Vier Ruiters van de Apocalyps, zoals beschreven in hoofdstuk 6 van het boek Openbaring uit het Nieuwe Testament.

---

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp