DE WERELD NU

Twee kwesties – Indië en de wederopbouw

Indië

‘Indië verloren, rampspoed’ geboren was een bekend motto van na de Tweede Wereldoorlog. Maar voor de wederopbouw van Nederland bleek dat verlies een goede zaak.

In de naoorlogse periode waren er in Nederland vier mensen die een belangrijk rol hebben gespeeld. Dat waren koningin Wilhelmina en de drie premiers, Schermerhorn, Drees en Beel. Wie daar slecht uitkomt, is Wim Schermerhorn. Persoonlijk heb ik het meeste op met Drees, maar objectief gezien was Beel degene die het meeste voor ons land gedaan heeft, en daarbij op cruciale momenten gesteund werd door hare majesteit.

De twee belangrijkste kwesties die speelden waren de wederopbouw in eigen land en de Indonesië-kwestie. De Indonesiërs wilden zelfstandigheid en werden daarin gesteund door de Amerikanen. Nederland was wel bereid om delen van Indonesië meer zelfstandigheid te geven maar kon de Bersiap[1] niet tolereren. Ondanks de weerstand er tegen uit met name de Angelsaksische landen heeft Nederland een grote troepenmacht naar Indië gestuurd en de opstand neergeslagen in twee zogenaamde politionele acties. Toen ze toch eenmaal militair ingrepen was het misschien beter geweest – met name voor Indonesië – om de werkelijke schurken, zoals Soekarno, een kopje kleiner te maken.

Aan de andere kant, dat zou het treffen van een regeling nog moeilijker hebben gemaakt. Men heeft in Linggadjati een vorm van overeenkomst gesloten, waarvan door deskundigen meteen al verwacht werd, dat die geen,stand zou houden. Maar het land was tot rust gekomen, de belangen van het Nederlandse bedrijfsleven werden zo goed en zo kwaad als dat kon veilig gesteld en Nederland vertrok weer.

Dat was een erg verstandig besluit. Het loslaten van Nederlands Oost-Indië leidde in ons land tot een welvaartssprong. Alle energie kon nu gewijd worden aan de wederopbouw. Het enige wat we overhielden in Oost-Azië was een deel van Nieuw-Guinea, Daar is later nog een conflict met Indonesië over ontstaan wat tot een half oorlogje heeft geleid. Opnieuw greep Amerika in en dwong een regeling af tussen Nederland en haar voormalige kolonie. Opnieuw betekende dat economisch en politiek een vooruitgang voor Nederland, dat van een grote kostenpost af kwam, maar helaas niet voor de Papoea’s, die er onder Indonesisch bewind nogal abrupt op achteruit gingen.


  1. De Bersiap was een periode van onbeheerst geweld dat zich met name richtte tegen de Chinezen en mensen van gemengd Europees en Indisch bloed.

Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

10 reacties

  1. Ben Venuti schreef:

    Een verhelderend boek over deze tijd :

    Raymond Westerling en de Zuid Celebes affaire

    Bauke Geersing auteur

  2. HendrikJan schreef:

    Waarom is dit niet doorgetrokken richting Caribisch gebied ?.

    Of had Amerika in het Caribisch gebied andere belangen ?.

  3. Henk Albarda schreef:

    Inmiddels ben ik een 62 jarig jongetje, met een aantal duidelijke herrinneringen over wat mijn grootvader en mijn vader over Ned-Indie vertelden. Mijn grootvader heeft er als directeur van de HAL meer dan 10 jaar gewoond. Tegen de tijd dat ik 17, 18 was, vertelde mijn vader mij hun verhaal. Dat verhaal is mij jaren later door alle Indisch-autochtone inwoners (volgens links slachtoffers van het koloniale beleid) bevestigd, VOLstrekt tegenovergestelde verhaal van de leugens van Links.
    Een kleine gewelddadige groep indische EN chinese burgers begonnen, met MINIMALE steun van de Indische burger een guerrilla tegen de Nederlanders. Zij intimideerden de Indiers om mee te doen. Wie niet meedeet, werd vermoord.
    Toen Nederland zich, triest genoeg inderdaad mede gedwongen door de Amerikanen, terugtrok, was Indie goed ontwikkeld. Scholen, infrastructuur, waterweg-structuur bij Batavia, etc. Vanaf de ‘onafhankelijkheid’ is dat alles in het slop geraakt, niet meer aan gedaan. Alle natuurrampen die Batavia heeft ondergaan, zijn te wijten aan Soekarno en Souharto.
    Ditzelfde vindt je terug in heel Afrika.
    Mede daarom ‘I had a dream’ begin april 2019, invloed van FvD en PVV. Helaas, waar ik 6 jaar nodig had om te zien dat rutte een liegende en bedriegende Teflon pop is, zo zijn er nog steeds enkele miljoenen Nederlanders die wakker moeten gaan worden.

  4. BegrensEuropa! schreef:

    Een aardig verslagje van het dekolonisatieproces van Nederlands-Indie. Enkele opmerkingen: 1. de bersiap beschrijven als een periode van onbeheerst geweld is een eufemisme: IS had er een puntje aan kunnen zuigen; 2. de bersiap was ook zeker gericht tegen ‘volbloed’ Europeanen, inclusief hun al dan niet zwangere vrouwen en kinderen; 3. de Amerikanen waren pas volmondig voor dekolonisatie vanaf het moment dat de containment politiek i.v.m. de koude oorlog geformuleerd was; 4. er was al eerder sprake van dekolonisatie, maar door de opkomst van de radicale islam (na de instorting van het ottomaanse rijk dat de duitse kant had gekozen in de WO 1) en het communisme, maar ook de crisis van de dertiger jaren kreeg dat minder urgentie; 5. nederland was door de wrede japanse bezetting die miljoenen indonesiers het leven heeft gekost de controle over indonesie kwijt geraakt en kreeg die maar deels terug na WO 2; 6. de japanners hadden als ‘ere ariers’ de duitse kant gekozen in WO 2 en deze verloren. Indonesische leiders als Sukarno hadden op hun beurt weer de kant van de japanners gekozen en waren zo onder invloed gekomen van hun eenzijdige, anti-westerse sentiment; geen wonder dat Sukarno als collaborateur werd gezien; 7. de grote verliezers van de dekolonisatie zijn de papoea’s, maar ook iedereen die godsdienstvrijheid en lokale autonomie (bijv. in de Molukken) veilig wilde stellen; 8. in feite was het onafhankelijke indonesie een javaans-imperialistisch project, wat ook al blijkt uit de oorlog met Maleisie om een eenheidsstaat voor het maleisische ras of op zijn minst een zgn. Indonesia Raya te creeren; 9. het communistische PKI ‘probleem’, dat Sukarno steeds had gebruikt – in feite was de PKI zijn belangrijkste steunpilaar – om de Amerikanen onder druk te houden, werd in 1965 opgelost door de slachting van een miljoen PKI aanhangers; 10. de kreet ‘Indië verloren, rampspoed geboren’ dateert uit het begin van WO 1. O.a. de anti-revolutionair Gerbrandy was dezelfde mening toegedaan, waardoor de overeenkomst van Linggadjati (van eind 1946!) weer op losse schroeven kwam te staan zodat de uitendelijke onafhankelijkheid van Indonesie pas feitelijk eind 1949, drie jaar later, geregeld kon worden. Gezien de islamitische intolerantie, de javaanse dominantie en ethno-taalkundige verschillen was het beter geweest als de Zuid Molukken en West-Papoea niet bij Indonesie waren komen te horen, maar één geheel hadden gevormd met Papua New Guinea. Dat had in Linggadjati geregeld kunnen worden.

  5. Guus Gonggrijp schreef:

    Zoals hierboven al geschreven is de leuze “Indië verloren, rampspoed geboren” al van voor WO2. Leuk detail: ook de NSB gebruikte hem. Tegenwoordig mogen koloniën niet meer zonder hun uitdrukkelijke instemming in de onafhankelijkheid ontslagen worden, zodat we vermoedelijk voor eeuwig met de Antillen zitten opgescheept. Maar wat het artikel betreft – kolonialisme remt inderdaad de ontwikkeling van het “moederland”.

  6. BegrensEuropa! schreef:

    Kolinisatie is een klassiek voorbeeld van win-win. Zowel de kolonisator als de kolonie ondervond meer voordeel dan nadeel..Bij veranderende omstandigheden kan dat veranderen. Dat heeft ongetwijfeld een rol gespeeld in de dekolonisatie, net als een reeks andere factoren, zoals guerlla oorlogen onder invloed van islam of communisme, beide met een eigen, vaak bizar idee over de waarde van zelfbestuur of de nadelen van kolonialisme. Alleen nationalisme had een productieve opvatting van zelfbestuur. De opkomst ervan in de 19e eeuw speeld natuurlijk ook een rol, vooral ook in de heersende geopolitieke opvattingen. Die hingen weer samen met ideeen over wereldhandel die door kolonialisme zouden worden gefnuikt.

  7. Guus Gonggrijp schreef:

    Kolonisatie win-win? Voor vroeger eeuwen valt daar zeker veel voor te zeggen, maar in de loop van de 20e eeuw steeds minder. “Ons” Indië was ongetwijfeld lange tijd een fantastische melkkoe, maar werd allengs een rem op de ontwikkeling van industriële ontwikkeling hier. Hoe Indonesië zich ontwikkeld zou hebben als de band met Nederland hechter was gebleven waag ik niet te beoordelen.

  8. BegrensEuropa! schreef:

    @Guus Gonggrijp 22 januari 2020 om 20:12 Ik durf zelfs te stellen win-win-win. Nederland was in de 16e eeuw belangrijk voor de marketing van specerijen in de noordwesteuropese afzetmarkten vanuit Lissabon. Door de tachtigjarige oorlog kwam daar de klad in en rond 1600 moesten we zelf op zoek naar de bron. Zo werd veel van de vroegere tussenhandel uitgeschakeld. Het is niet meer dan logisch dat veel van het voordeel toeviel aan Nederlandse handelaren. Het zorgde ook voor extra omzet waar men in Indonesie baat bij had. De kolonisatie was hoofdzakelijk in de vorm van handelsposten en handelsmonopolies. Veel keus was daarin niet mogelijk. Pas na 1800 begon men werkelijk gebied te besturen. Indonesie was enorm (2000 x 6000 km), dus de bestuursdichtheid was beperkt. De opkomst van de tropische cultures kreeg pas echt vorm tegen het einde van de 19e eeuw. Somerset Maugham heeft er nog prachtig over geschreven. Menigeen is er aan kapot of failliet gegaan. Dus dat melkkoeverhaal verdient wel enige nuancering.

  9. Ravian schreef:

    Koloniën kosten over het algemeen meer geld dan ze opbrachten, het was de er door opgewekte ondernemingsdrang in het moederland zelf die groeiende welvaart creëerde.
    Dat “melkkoe” verhaal is een links fabeltje dat schuldgevoel moet opwekken en op die wijze internationale nivellering moet faciliteren.
    Voor alle voormalige koloniën die zich de afgelopen driekwart eeuw niet economisch ontwikkeld hebben geld dat dit zuiver te danken is aan de plaatselijke heersende cultuur en ideologie.
    Simpel gezegd; overal waar (Afrikaanse/Arabische) stammenculturen en/of de islam/socialisme een overheersende rol speelden zijn voormalige koloniën tot failed states verworden, en waar dit niet het geval was is de welvaart enorm toegenomen, met “uitbuiting door de blanken” heeft het allemaal niets van doen.

  10. grapjas schreef:

    Tja. Dankzij ONS ziekenhuizen, scholen, infrastructuur, een werkende econonomie en politiek stelsel, etc.etc.
    Zonder ons? Een steeds gewelddadiger, en immer armer wordende islamitische faalstaat.
    Succes ermee- maar niet komen bedelen nu om hulp/asiel straks.