DE WERELD NU

Toeslagenaffaire – overheid, politiek en geldverschaffing

Groeiende overheid, toeslagenaffaire

Bij de toeslagenaffaire rond staatssecretaris Snel worden de verkeerde prioriteiten onderzocht. De overheid als zodanig is een logischer doelwit, met de politiek daar direct achter.

RTL publiceerde gisteravond een artikel over opstandigheid binnen de belastingdienst – ambtenaren vinden dat hun chefs straf verdienen omdat ze de boel hebben laten versloffen. RTLNieuws schrijft nu onder andere:

Medewerkers vinden dat betrokkenen disciplinair moeten worden gestraft.

Dat zal best. Op dit punt ga ik niet eens beginnen over usual suspects die eisen netjes en zoals het hoort Sinterklaas te kunnen spelen, hoezeer ook het die geur met zich meedraagt. Er is een belangrijker punt waarom ik het onderwerp tot nog toe vermeden heb. Eigenlijk ben ik van mening dat die ambtelijke top heeft gedaan wat zij doen moest, en daarmee de politiek een grote dienst bewees. Niet vanwege de absoluut discutabele beslissing op wie zij zich richtten, maar wel vanwege het algemene principe de geldsluizen open te zetten zonder goede controle of mogelijkheden daartoe.

Dit onderwerp is tot nog toe buiten de discussie gebleven, en mijns inziens volkomen onterecht. Wie kregen ook al weer de schuld toen een paar jaar terug het o zo eenvoudig bleek om vanuit Bulgarije of Polen graties geld te bestellen? Iedereen behalve de echte schuldigen: de mensen die de facto open einde regelingen construeerden waardoor het geld met grondzeeën tegelijk weglekte naar plekken waarheen het nooit had mogen lekken. Bevredigend is het allemaal nooit opgelost, want EU riep iemand vanuit een duistere hoek, en dan zwijgt iedereen verder beschaamd.

De top van de belastingdienst zag aankomen dat een dergelijke problematiek opnieuw op het punt stond te ontstaan, en pakte dat preventief aan. Dat daarbij rechthebbenden in het gedrang kwamen is niet goed, en beslist ook heel betreurenswaardig. Dat vervolgens iedereen (ook de leidinggevenden binnen de belastingdienst) zich daarop is gaan vastbijten is vooral kortzichtig, omdat de werkelijke problemen er mee uit zicht raakten. Willen we die wel oplossen? Je krijgt niet de indruk. Het probleem is het soort open einde regeling[1] waarin politici excelleren, maar die werkelijk de domheid ten top zijn.

Dergelijke regelingen zijn langzaamaan sinds de jaren tachtig wat beperkt, maar veel regelingen met een sturend dan wel sociaal karakter zijn nog steeds volgens dat principe ontworpen. Als men ontdekt dat er meer geld weglekt dan ooit de bedoeling was kan

  • de politiek zo’n regeling beëindigen
  • men proberen de gaten te stoppen
  • men wegkijken

In de praktijk komen ze alle drie ongeveer even vaak voor, over het algemeen tot de eerstvolgende bezuinigingsronde, waarbij een regeling zonder veel ophef over het politieke falen bij de instelling er van kan worden ingetrokken. Met dien verstande dat scenario 1 vooral plaats heeft als de regeling weinig profiel heeft, of weinig brede steun. Politici houden er niet van geldelijke steunregelingen al te goed te controleren. Dat kost stemmen.

En soms loopt het al in een vroeg stadium zo de spuigaten uit dat de ambtelijke organisatie zelf maatregelen[2] neemt als duidelijk is dat de politiek dat gaat weigeren. Dan zitten we in de tweede variant, en als dat stoppen van een gat effectief werkt zonder veel ophef, horen we er verder nooit meer iets over tot het met een zucht van opluchting wordt ingetrokken.

In scenario drie kan er van alles gebeuren, en de toeslagenaffaire is er een voorbeeld van. De poging door de ambtelijke organisatie die scenario twee toepaste werd doorkruist door gerechtvaardigde protesten van rechthebbenden, en het werd een schandaal.

Het echte schandaal is nu dat staatssecretaris Snel dacht – het voorbeeld van de leugenpremier indachtig – zich er liegend uit te kunnen redden. Dat dat zal worden afgestraft lijkt intussen onontkoombaar. Maar de hele heisa die daardoor is ontstaan camoufleert daardoor een nog groter schandaal: dat er te weinig licht wordt geworpen op het totale politieke falen dat ten grondslag ligt aan de problemen die nu in de schijnwerpers staan.

En dan later maar weer klagen dat we er niets van hebben geleerd?


  1. Een open einde regeling is een maatregel waarvan niemand tevoren kan inschatten wat de kosten zullen zijn, zodat het morele oordeel dat er aan verbonden is in theorie het hele land aan de bedelstaf zou kunnen brengen als het maar voldoende consequent wordt doorgezet en de rechthebbende veel groter in aantal blijken dan grof geschat.
  2. Uit die periode heb ik minstens één aardig voorbeeld dat in het vergeetboek is geraakt, maar daarover later nog eens.

Enige dagen na publicatie van dit artikel kwam er nog een vervolg met een actueel voorbeeld van het gelijk van vroegtijdige stopzettingen – die overigens niet plaatsvonden. Dat vindt u hier.

10 reacties

  1. Rob Mieremet schreef:

    Ik vroeg mij ook al af bij deze hele affaire, of het alleen maar slachtoffers opleverde of dat het misschien wel zo was dat er zoals gewoonlijk weer met een regeling gefraudeerd weerd bij het leven, mijn vermoedens waren blijkbaar juist…… hoewel het eigenlijk een open deur is omdat elke subsidie maatregel open staat voor fraude, als er gratis grld te halen is zal het worden gehaald terecht of onterecht, meestal ook door de verkeerde personen.

  2. maya b. schreef:

    Uitstekende invalshoek. Ik heb op TV diverse “slachtoffers” van de toeslagenaffaire gezien, die verklaarden dat ze recht hadden op tienduizenden euro’s aan kindertoeslag. Dat zijn astronomische bedragen die betaald worden uit belastingen en heffingen die andere burgers moeten opbrengen. Buiten het feit dat die hele regeling ontzettend fraudegevoelig is, lijkt een andere discussie ook op zijn plaats. Wat wil men bereiken met de verstrekking van al die kindertoeslagen, en is dat wel de meest doelmatige methode? Hoeveel geld is er JAARLIJKS eigenlijk in totaal direct gemoeid met die toeslagen, en indirect met de uitvoering daarvan? De belastingdienst zou zijn capaciteit, middelen en personeel toch ook beter kunnen inzetten? Belastingaangiften worden bijvoorbeeld al jarenlang nauwelijks gecontroleerd. En waarom kinderopvang zo extreem ruimhartig subsidiëren, terwijl elders op echt noodzakelijke voorzieningen (politie, defensie, zorg etc. ) bezuinigd wordt? En als het werkelijk nodig is kinderopvang te subsidiëren, is het dan niet beter en goedkoper die opvang in natura te verschaffen, door een kinderopvang van overheidswege?

  3. Henk Albarda schreef:

    Hoera, eindelijk durft iemand, dank dus Hannibal, te melden dat de toeslagen thuishoren in het al tientallen jaren rondpompen van ONS belastinggeld. Als de goed bedeelden er goed mee om waren gegaan, hadden ze steeds euri opzij gezet.
    Mijn oplossing zou duizenden financiele ‘slachtoffers’ met zich meebrengen, nl iedere burger die gebruik maakt van ‘rondpomp-subsidies’…….. Hoe graag zou ik het ‘rondpomp-circus’ per direct helemaal stopzetten.
    Snel moet gestraft worden voor zijn leugens EN het ‘rondpomp-circus’ moet gestopt worden. Maar ja, rutte moet gestraft worden voor 10 jaar liegen en bedriegen, EN voor het liegen over 70 burgerdoden, gebeurt ook niet. In volle hardheid, die 70 burgerdoden interresseren mij helemaal niet.

  4. scherpschutter1943 schreef:

    In een oorlog vallen nou eenmaal slachtoffers. Dat is zo en zal zo blijven. De 70 burgerdoden betekenen ook dat er misschien hele aantallen Irakezen naar nederland worden gesleept “om het een beetje goed te maken en weer sinterklaas te spelen met ons belastinggeld”. . Wat een gelul. Die f16 piloot heeft gedaan wat die moest doen en goed ook. Niet op eigen initiatief maar op last van zijn regering. De politici dus die nu ach en wee roepen. Hypocriete klootzakken in den haag.

  5. scherpschutter1943 schreef:

    Excuses voor mijn bijdrage alhier. Ik zit in het verkeerde topic. Neemt niet weg dat mijn mening hierdoor niet verandert.

  6. Jaap schreef:

    Toeslagen baseren op inkomen vorig jaar en niet op een schatting van de aanvrager over lopend jaar dat werkt fraude in de hand.
    Er wordt reusachtig gefraudeerd met de toeslagen dat is een feit.

  7. Erik O. schreef:

    Hierboven wordt afgegeven op mensen , Nederlandse staatsburgers, die wettelijk recht hebben op bepaalde toeslagen.
    Daar is de BD ernstig in tekort geschoten. Het is verder niet zo relevant of je vindt dat dit geld niet ‘ rondgepompt’ wordt. Eat rondgepompt wordt, blijft tenminste binnen de gemeenschap.
    De honderden miljoenen euro’s aan Bulgaren, Polen en Roemenen(die was je nog vergeten Bokhito) zijn weg, in rook opgegaan.
    Dat komt door bewindslieden die of volkomen incapabel zijn of die het allemaal geen flikker interesseert. Of beide.
    Het valse, het oneerlijke dat het nooit serieuze gevolgen heeft voor hen.
    Oud staatssecretaris Reeken was verantwoordelijk voor het onterecht uitkeren van honderden miljoenen van het belastinggeld waar ieder hierboven zich zo druk maakt. Terecht overigens.
    Reeken heeft Nederland meer schade berokkend dan 10 Willem Holleeders en die wordt WEL vervolgd. Reeken zal wel ergens burgemeester zijn geworden met bijbehorend salaris.
    Zo’n maan zou nou bijv. 10 jaar lang alles wat hij méér verdient dan het wettelijk minimumloon aan boete in moeten leveren ter compensatie aan de Nederlandse staat wegens toegebrachte schade. En dan weet zo’ n kerel ook eens wat het betekent om van een minimum rond te moeten komen.
    Mensen hierboven: jullie projecteren je boosheid op de verkeerde. Richt ze op de beleidsmakers, dat zijn de schoften die ons ALLEMAAL naaien.

  8. karton schreef:

    Niet alleen met toeslagen wordt gefraudeerd.
    Hoe vaak hebben we nu al niet gehoord over declaraties van “politici”, die onterecht werden ingediend en/of valselijk waren opgemaakt, of “politici” die verklaarden wel 300 km.per dag reisden van huis naar hun werkplek, terwijl dat gelogen was ! Politici zijn nét mensen !!!!

  9. Jan de Jong schreef:

    Beter dan toeslagen: belastingkorting.

  10. Ravian schreef:

    Het werkelijke probleem is dat de belastingdruk in Nederland inmiddels zo hoog is dat Nederlanders met zijn tweëen moeten gaan werken om de eindjes nog aan elkaar geknoopt te krijgen.
    Daarom hebben ze kinderopvang nodig, die dan vervolgens zo duur blijkt te wezen dat ze alsnog moeite hebben om die eindjes aan elkaar geknoopt te krijgen.
    Wat dan weer tot gevolg heeft dat die Nederlanders minder kinderen produceren, wat de staat dan vervolgens, onder het motto “vergrijzing”, als excuus meent te moeten gebruiken om hele horden parasieten het land in te slepen.
    Wat dan vervolgens stijgende belastingen en woningschaarste tot gevolg heeft, waardoor Nederlanders niet kunnen gaan samenwonen en.., jawel.., nog minder kinderen produceren.
    We hebben in Nederland eigenlijk maar één probleem, en dat is dat we al decennia lang bestuurd worden door een stelletje totaal incompetente debielen met een flink (links) gat in de hand.