Al een paar dagen wordt ineens gesproken over stadswachten die grotere bevoegdheden zouden moeten krijgen. Een weerwoord ontbreekt.

Die grotere bevoegdheden zouden er volgens de VNG niet automatisch toe hoeven leiden dat de stadswachten allernieuwste (van oorsprong was het een Melkert-baan) stijl zullen worden geïncorporeerd bij de nationale politie. Het is een vreemde kwestie. Want als de gemeenten willen dat stadswachten vergelijkbare bevoegdheden krijgen als politiemensen, maar niet mogen worden ondergebracht bij de politie, dan wringt er kennelijk iets. Zeker als je beseft dat stadswachten door de gemeenten worden betaald, en de politie door de Rijksoverheid. Waarom willen gemeenten die lastenverlichting niet?

Het verhaal dat stadswachten tegenwoordig beter zijn opgeleid dan de eerste generatie (die naar mijn beste weten nog niet met pensioen is, maar goed) mag ook wel enige nuancering vragen. Ongetwijfeld is het beter dan het was, maar waarom worden deze mensen dan niet gewoon politieagent als het niveau vergelijkbaar is? Bij mij dringt zich dan onweerstaanbaar de gedachte op, dat de politie niet genegen zou kunnen zijn alle nieuwe mensen te aanvaarden – wat tenminste suggereert dat ze lang niet allemaal door de reguliere screening van aspirant politiemensen zouden komen.

Een tweede argument zou kunnen zijn, dat veel gemeenten en hun bestuurlijke leiding nog steeds betreuren dat het gezag over de lokale politie hen ontnomen is. Zeker als meerdere grote gemeenten in dezelfde politieregio liggen, is het voor een burgemeester van een gemeente met tegen de 100.000 inwoners een hard gelag op dit gebied onderhorig te zijn aan de burgemeester van, zeg, Den Haag. Of Rotterdam. Of Eindhoven. Zoals bijvoorbeeld geldt voor de burgemeesters van Delft, Schiedam, Vlaardingen en Helmond, om er maar een paar te noemen.

Een derde argument dat spontaan bij me opkwam is dat de emolumenten van wat de stadswachten doen nu in Amsterdam bijvoorbeeld helpen om begrotingsgaten te dichten. Dat zal in meer steden een rol spelen, want als de stadswachten bij de nationale politie zouden worden ondergebracht, worden de bekeuringen die zij uitdelen ook in de pot van de nationale overheid gestort. Nu is dat nog de gemeentekas.

Een vierde argument, dat in zekere zin deel uitmaakt van argument twee, is dat veel gemeenten geen zeggenschap meer hebben over de inzet van de sterke arm op plaatsen waar een specifieke gemeente er behoefte haan heeft. Maar is het daarom een goed idee dat gemeenten er een eigen ordedienst op na gaan houden? decentraliseer dan in vredesnaam de nationale politie op een zodanige wijze dat de zeggenschap weer op gemeentelijk niveau komt te liggen, in plaats van op een abstract regioniveau dat alleen bestuurlijk betekenis heeft.

Er zijn al langer bewegingen gaande om stadswachten om te vormen tot een soort semi-officiële ordedienst. Dat is een ongezonde ontwikkeling. De kennelijke behoefte aan meer mensen op straat mag de rijksoverheid zich aantrekken, dat men er geen geld voor over lijkt te hebben evenzeer. Maar dat gemeenten zich verzetten tegen opname in de formele gezagsstructuur is idioot, en moet zo ook behandeld worden. Als de gemeenten er geen voordeel in zien de stadswachten te doen opnemen in de formele politiestructuur, kan het probleem nooit dringend zijn.