Columnisten zijn het visitekaartje van veel gedrukte media. Maar met de keuze voor een columnist haal je soms wel wat tè veel pretenties binnen.

Mijn grootvader zei altijd: “een man hoeft niet mooier te zijn dan een aap.” Aan deze minimale conditie voldoet René ten Bos, wekelijks columnist in Het Financieele Dagblad. Ternauwernood. Hij is echt niet om aan te gluren. Maar daar kan hij niets aan doen, anders dan dit zijn ouders verwijten.

Waar hij wel wat aan kan doen is dat hij Johan Derksen vanuit zijn luie stoel “de dorpsgek” noemt. Nu kan je van Derksen veel vinden, maar hij is bepaald niet gek en nog minder een meeloper. Zoals Ten Bos dat zelf is.

Ten Bos meent dat “het de mensen ernst is na de dood van Georg Floyd. Racisme moet de wereld uit“ (FD 9/7/20). Prachtig gesproken, maar wel erg naïef. Voor racisme de wereld uit moet je trouwens niet bij Ten Bos zijn. Hij vertelt in Trouw dat zijn vader katoenspinner was bij de Hengelose Koninklijke Nederlandse Katoenspinnerij. Om financieel rond te komen werkte vader in de avonduren en in de vroege ochtend bij als poelier bij een kippenslachter. Het was sappelen voor iedere gulden.

Men zou verwachten dat de zoon bewondering en respect heeft voor dat geploeter. Maar van respect voor zijn vader is bij Ten Bos jr weinig te merken. Wel haat. Hij noemt zijn vader ‘behoorlijk xenofoob en mogelijk zelfs racistisch’. Vader Ten Bos is gezegend met een hooggeleerde zoon, die uiteraard meent dat hij altijd gelijk heeft, want hij heeft er voor doorgeleerd. Aan de marxistische Radboud universiteit te Nijmegen.

Mogelijk heeft vader Ten Bos zijn zoonlief er op gewezen dat filosofie van de managementwetenschappen een mooi vak is, maar dat het spinnen van katoen de mensheid ‘after all’ verder helpt dan vrijblijvend gefilosofeer. Want René maakt van gelul in de ruimte een sport. Zijn stukjes staan bol van de namedropping van allerlei filosofen waarvan hij hun naam uit het hoofd heeft geleerd.

Opmerkelijk is dat deze voormalige Denker des Vaderlands (welke idioot heeft hem deze titel gegund?) zichzelf, in een zeldzame vlaag van oprechtheid en zelfkennis, een ‘verrader van de arbeidersklasse’ noemt. Dat is helemaal juist. Populisten verwijt hij ‘onderbuikgevoelens’. Hijzelf heeft daar natuurlijk geen last van. Dergelijke gevoelens worden uitsluitend aan anderen toegeschreven.

Kan vader Ten Bos inderdaad xenofoob en racistisch genoemd worden? Xenofobie wordt een ‘algemene irrationele en/of obsessieve angst genoemd voor vreemden, buitenlanders of buitenlandse voorwerpen/zaken.’ Xenofobie wordt in het Nederlands gelijkgesteld aan vreemdelingenhaat. Xenofobie kan voortkomen uit racisme.

Past vader Ten Bos in deze definitie? Welnee, niet als je afgaat op wat we van hem horen.

Ten Bos jr vertelt namelijk dat zijn vader goed overweg kan met ‘een immigrant in zijn nabijheid’. Er is hier dus geen sprake van algemene haat, kenmerkend voor xenofobie. Het gaat vader om de massa, de vervreemding in zijn omgeving. Hij vreest voor zijn baanzekerheid, verlies van controle en eigenheid.

Xenofobie en racisme zijn kreten die zo makkelijk worden gebruikt worden, zonder de inhoud ervan goed te (willen) kennen. Ze worden vooral gehanteerd om de ander te kwetsen en de zaak nog verder te polariseren.

Dat Ten Bos nog columns kan schrijven met zulke onderbuikgevoelens is verbazingwekkend

---

Frits Bosch is macro-econoom en socioloog, auteur van “In Holland staat een huis, onbehagen bij de elite” en “Schaft ook Holland zich af?” “Wereld op een keerpunt” ““Feminisme op de werkvloer.