Worden de peilingen dit najaar politiek vertaald? De cijfers van de Politieke Barometer van deze zomer laten zien dat de PvdA nog steeds geen rock bottom bodem heeft bereikt – als die al bestaat. Gaat dat leiden tot een vertrek uit het demissionaire kabinet?

Volgens De Telegraaf houden ze er bij de vier formerende partijen rekening mee dat het kabinet uiteenspat, dat de PvdA vertrekt uit het kabinet en dat de begroting op het liberale bordje komt te liggen.

Aldus Elsevier gisteren. Eerder in het stuk citeerde men Halbe Zijlstra onbarmhartig zoals het is:

Wat Asscher probeert te doen, is de bloemen van anderen wegjatten. Daarmee heeft hij het op scherp gezet.’
De VVD-fractievoorzitter sluit overigens niet uit dat er alsnog geld wordt vrijgemaakt voor hogere salarissen, maar dan omdat het door de formerende partijen wordt afgesproken, en niet omdat de PvdA dat zo graag wil. De begroting van volgend jaar is pas definitief net voor Kerst,’ zegt Zijlstra.

Het opstappen van de PvdA uit het kabinet is geen politieke crisis voor het land. Hoogstens is het voor de PvdA de aanvang van een tocht door de woestijn op een wanhopige zoektocht naar een oase. En de kans dat de PvdA ergens onderweg als een verdroogd karkas langs de kant van een met kamelenpoep bezaaid pad komt te liggen is enorm. Asscher heeft deze zomer hoog spel willen spelen, en zal nu genadebrood moeten eten.

Want anders wordt de PvdA haar plek gewezen (in de Kamer, en nergens anders) – dit een kabinetscrisis noemen is ècht teveel eer. Dan krijgt de partij het dilemma: wat te doen met Asscher? Dat hij geen geschikte leider is heeft hij afgelopen jaar al andermaal bewezen, maar een aansprekend alternatief dat landelijke bekendheid geniet is niet langer voorhanden. Met een partijcongres voor de boeg waar men gaat uitvechten wie Spekman kan opvolgen als partijvoorzitter zou het niet vreemd zijn als de positie van Asscher ter sprake komt. De PvdA kennende is het vreemder als dat niet gebeuren zou. En mogelijk zijn alle bewegingen die Asscher nu maakt daarvan een voorafspiegeling – wat moet hij anders?

En dat tegen het licht van de peiling waarmee de Politieke Barometer naar buiten kwam deze week:

De PvdA is nu net zo groot als het FvD, dat naar 7 zetels steeg zonder virtuele concurrentie voor de PVV te blijken. In het kielzog van de PvdA is ook de SP hard op weg naar beneden: min vijf zetels sinds maart. 7 zetels is voor de PvdA een dieptepunt dat nog niet eerder bereikt werd, en het signaleert dat de ooit  veronderstelde bodem van 8 zetels als een rockbottom voor het PvdA-electoraat aan het verkruimelen is. Dat is zowel veelbetekenend als omineus. Of het mede te danken is aan het schandaal in Amsterdam met burgemeester Van der Laan zou me niet verbazen, maar ook dan is hier een fundamentele ontwikkeling gaande die niet eenvoudig zal worden gekeerd.

Overigens heeft men het bij de Politieke Barometer over een centrumrechts kabinet in wording. Welke van deze partijen dan de rechtse component vormt zou niemand kunnen aanwijzen – als er iets volledig centrum worden gaat is het de constructie VVD-CDA-D66-CU. Dat men onder de stemmers van D66 maar 41% instemming met deze combinatie vindt zegt weer meer over hun zelfbeeld dan over de realiteit.

Dat er nu al weinig vertrouwen is in wat dit kabinet gaat doen is wèl een heel slecht teken voor de toekomstige cohesie van deze constructie. Als de peilingen van zowel VVD als D66 in duikvlucht gaan, zul je eens zien wat er komen kan.

Nog geen kwart van de Nederlanders denkt dat dit centrumrechtse kabinet plannen zal uitvoeren die voor hen belangrijk zijn. Alleen VVD’ers zijn met 56% overwegend overtuigd dat er voor hen belangrijke zaken behandeld worden. Onder CDA’ers (44%) en D66’ers (32%) is dit vertrouwen aanzienlijk lager.

Maar de Nederlanders lijken hun belangstelling voor wat er in Den Haag gebeurt sowieso al te hebben verloren:

Met 148 dagen onderhandelen is deze poging de op twee na langste in de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Toch vragen kiezers informateur Zalm vooral de tijd te nemen om de partijen op alle vlakken samen te laten komen, ook als dat lang duurt. 52% geeft daar de voorkeur aan boven het zo snel mogelijk vormen van een kabinet (23%). Het overige kwart adviseert geen van beide of weet het niet.

Want hoe meer er tijdig wordt dichtgetimmerd, lijkt men te denken, hoe minder gezeik uit Den Haag men de komende jaren te horen zal krijgen. Natuurlijk is dat niet waar, maar het tekent zowel de moedeloosheid als de kop-in-het-zand mentaliteit die onder van oudsher politiek geïnteresseerden heersend geworden is.