Nederlands vergeten oorlogen – de 4e Engelse oorlog – 2-
De 4e Engelse oorlog is een vreemde eend in de bijt binnen de Engelse oorlogen. Als onderdeel van Nederlands vergeten oorlogen past zij daarom echter zoveel te beter.
Behalve de deelname aan de Amerikaanse Vrijheidsoorlog (die tegelijk ook de aanleiding van de 4e Engelse oorlog was) was de 4e Engelse oorlog het laatste conflict waar de republiek nog de pretentie had een Europese mogendheid van belang te zijn – binnen Europa.
Curiositeit: Het UK verklaarde de Republiek al in 1780 de oorlog, De Republiek erkende deze situatie pas in 1781.
Bij de Nederlandse vloot wist men wel beter dan te denken dat men tegen de Britten op kon, en de oorlogsvloot bleef gedurende deze hele oorlog in de havens – met uitzondering van de hit en run tactiek die het eskader dat was uitgezonden om de retourvloot van de VOC in 1781 binnen te loodsen. Tezelfdertijd had de Nederlandse vloot het geluk dat de Franse vloot tijdens deze periode het primaat van de grote concurrent van de Britse vloot had overgenomen, zodat de confrontaties tussen Britten en Nederlanders ter zee relatief beperkt bleven. Fransen en Britten vochten het vooral uit in de Atlantische Oceaan, en de Caraïben.
De Slag bij Doggersbank was de bekendste – en enige majeure – maritieme confrontatie van deze oorlog. Het werd een tactische Nederlandse overwinning, maar dat de Britse schepen in slechte staat verkeerden was daar mede debet aan.
Although the Dutch celebrated the battle as victory, their fleet did not leave harbour again during the war and their merchant trade remained crippled. At least one convoy did make it to the Baltic, but it flew under Swedish flags and was accompanied by a Swedish frigate.
Het Britse perspectief en de gevolgen lieten zien hoe je het in werkelijkheid beschouwen moet:
Parker claimed victory but considered that he had not been properly equipped for his task, and on arrival at the Nore, met King George telling him “I wish Your Majesty better ships and younger officers. As for myself, I am now too old for the service”. He then resigned his command.
The battle had no real impact on the general course of the war.
De cijfers van de deelnemende schepen (zie link van de slag) laten ook zien dat de Nederlandse schepen te klein werden voor dadendrang op de eerste rang. Dirt werd mede veroorzaakt door de geringe diepgang die de Nederlandse havens toestonden. De Britse havens waren dieper, zodat grotere schepen daar konden afmeren.
De 4e Engelse oorlog was derhalve meer een bezegeling van de relatieve neergang van de Republiek dan een echte oorzaak. Gedurende de rest van haar bestaan keerde de Republiek terug naar haar positie als bijwagen van de Britse Europese politiek.
Dit was het tweede deel van de bespreking van de 4e Engelse oorlog. Een derde deel zal de koloniale strijd die vooral in India werd uitgevochten behandelen.
Eerdere afleveringen van deze onregelmatig verschijnende serie over Nederlands vergeten oorlogen vindt u hier.