DE WERELD NU

Nederlands recht – lichamen zonder staatsrechtelijk bestaan

Nederlandse recht

Of er sprake is van een corporatie of lichaam dat in het Nederlands recht wordt erkend, kan een kwestie zijn van welk onderdeel van het recht men bedoelt.

Sommige lichamen bestaan bijvoorbeeld alleen in het fiscale recht. De algemeen erkende rechtspersonen zijn die uit het publieke en private recht. Die zijn dan opgericht op een door de wet of door een verdrag voorgeschreven manier. Er zijn ook gemeenschappen die spontaan ontstaan en dan later soms wel en soms niet erkend worden. Vaak zijn zij er al een tijd voordat het recht aan hun bestaan consequenties verbindt. Maar er zijn ook gemeenschappen die door het recht blijvend worden genegeerd.

Iets dergelijks geldt voor het Volkerenrecht. Er zijn volkeren met een eigen identiteit, een lange geschiedenis, een eigen taal en zelfs een eigen woongebied die geen staatkundige existentie hebben.

De Koerden zijn daar een voorbeeld van. Die wonen al duizenden jaren in het grensgebied van Syrië, Irak, Iran, Rusland en Turkije. Ze hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in de staatsverbanden waarin ze door de loterij van de geschiedenis zijn terechtgekomen, maar zij hebben geen eigen volkerenrechtelijk erkende organisatie, zelfs geen provinciale autonomie in de meesten van de betrokken landen. Ook de beschermde zone in Noord Irak die na de Golfoorlog is ingesteld heeft daar geen verandering in gebracht.

De Basken zijn een ander voorbeeld van een volk dat een eigen geschiedenis, taal en cultuur heeft. Dat volk is verdeeld over twee landen en heeft nooit eigen staatkundige rechten gehad.

De Polen, met eeuwenlang een soortgelijk lot, hebben in de twintigste eeuw hun eigen staat wel weer teruggekregen en dat geldt ook voor een aantal Balkan staten die voor die tijd alleen existeerden als bevolkingsgroepen in het Turkse of Habsburgse rijk.

Kunnen dit soort groeperingen zonder staatkundig bestaan toch aansprakelijk worden gehouden voor de Unfug die door hun leden wordt veroorzaakt? Met name ook als die plaats vindt met het doel daardoor de erkenning van het volkenrechtelijke bestaan of een wijziging van status af te dwingen? Kon Servië verantwoordelijk worden gehouden voor de moord op Franz Ferdinand door Gavrilo Princip?

Ik meen van wel. Voor zover gemeenschappen zich aan die aansprakelijkheid willen onttrekken staat het hun vrij afstand van die leden te nemen en ze strafrechtelijk te laten vervolgen. Blijven ze die mensen tot hun gemeenschap rekenen en bewonderen ze wat ze doen, dan erkennen ze daarmee hun aansprakelijkheid.

Wat de omvang en de consequenties van de aansprakelijkheid zijn is weer een ander verhaal. Volledige aansprakelijkheid is er pas als de gemeenschap in staat was geweest de leden die jegens derden in naam van de gemeenschap onrechtmatig hebben gehandeld daarvan af te houden en zij dat hebben nagelaten.


Dit artikel over Nederlands recht verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

1 reactie

  1. BegrensEuropa! schreef:

    Interessant idee m.b.t. islamitische terreur. De islam vormt de moslimgemeenschap. Sommige moslims streven naar islamitisch bestuur of islamitische wetgeving d.m.v. excessief en terroristische geweld. “Blijven ze die mensen tot hun gemeenschap rekenen en bewonderen ze wat ze doen, dan erkennen ze daarmee hun aansprakelijkheid,” althans volgens Kasdorp. Veel moslims wijzen dit geweld af, al dan niet voor de vorm. Of om zich niet te hoeven verantwoorden. Ondertussen erkennen ze wel het gezag van allerlei geestelijken die dit geweld niet helder afwijzen of waarvan kan worden aangetoond of mag worden aangenomen dat ze heimellijk dit geweld goedkeuren. Of ze komen met alternatieve verklaringsmodellen voor het geweld (‘zionistische bezetting’ etc.). Of een verwarrende groepsmix van dit soort mechanismen, waarbij ze zelf niet meer precies weten op grond waarvan ze iets vinden. Zo proberen ze zich te onttrekken aan welke aansprakelijkheid dan ook. Dit is een probleem, want zo blijven conflicten binnen de samenleving of tussen samenlevingen eeuwig voortwoekeren. Op goede gronden kan worden beweerd dat dit ook de bedoeling is van de islam als totalitair wereldveroveringsmodel. Er zal derhalve helderheid geeist moeten worden. De soort helderheid staat verwoord in de laatste alinea van het stuk van Kasdorp. Zolang de moslimgemeenschap nalaat haar leden af te houden van excessief en terroristisch geweld alsmede pogingen om de islam als vehikel te gebruiken voor wereldverovering met als doel onderwerping, uitroeiing of totalitaire controle van niet-moslims is zij als geheel volledig aansprakelijk voor dat geweld en die islamiseringspogingen. Godsdienstvrijheid of niet.