De levensverwachting is een raar begrip. Het CBS gooit er te pas en te onpas mee. Dus ben ik er maar eventjes ingedoken. Eventjes maar.

En wat schetst uw verbazing? Het is een totaal irrelevant speeltje van statistici die er nooit over ter verantwoording zullen worden geroepen. Imaginaire luchtfietserij is te vriendelijk gezegd, en Science Fiction doet dat literaire genre onrecht.

Zodat het niet vreemd is dat de staatsomroep er altijd over bericht als het CBS u er een poepje van wil laten ruiken:

De verwachting van de levensduur is dus weer iets toegenomen, maar dit voorjaar werd nog alarmistisch bericht dat het juist achteruit ging. Corona hè? Dat dwarsboomde onze levensverwachting. Niet omdat het zo is, maar omdat iedereen het verwachtte. Ook dat is agitprop.

Het CBS is eerlijk genoeg in haar vermelding van hoe het de levensverwachting berekent, maar ik garandeer u dat niemand dat ooit leest die het niet al besefte. De sleutelzin is:

De berekening van de levensverwachting gaat ervan uit dat de sterftekansen in de toekomst niet zullen veranderen.

Maar er is heel wat meer over te zeggen. De gepubliceerde en door de staatsomroep becommentarieerde levensverwachting geldt voor pasgeborenen. Wie klachten heeft komt over tachtig jaar maar terug – eerder niet. En aangezien we zelfs in Nederland – waar spreekwoordelijk nooit iets gebeurt – de afgelopen 80 jaar een Wereldoorlog hebben mogen meemaken (en over de 80 jaar dáárvoor hebben we het maar beter helemaal niet) is al aangegeven hoe betrekkelijk het is als het CBS schrijft dat de berekening uitgaat van gelijk blijvende omstandigheden. Het gaat eenvoudig nergens over.

Maar de streek waarin je geboren wordt zou wel uitmaken? Dat Groningen en Amsterdam laag scoren verbaast niet – het hele land heeft zo zijn specifieke kanten. Maar de massa’s mensen die allemaal naar de grachtengordel willen als ze de kans krijgen verbaast mij dan meer. Zo vraag je je af of de culturele dispositie van Amsterdam wel volledig is verdisconteerd in de cijfers.

Als u tot hier gekomen bent, moet zich nu de ongemakkelijke vraag opdringen: wanneer gaat het nu eens over mij? [1] Dat is de clou waarom deze hele charade niets anders is dan agitprop van de overheid. Als u dat wil weten moet u terug naar de voorspellingen over de levensverwachting uit uw geboortejaar. Maar toen hadden ze bij het CBS nog niet voldoende vrije tijd om dit soort spelletjes mee te spelen.

Nu wel, want het komt de overheid beter uit. Het is het warme licht van goed nieuws waarin elke regering zich graag koestert. Alsof ze er iets aan hebben bijgedragen. De meeste agitprop van de overheid komt via de staatsomroep, maar de vormen die ze kan aannemen zijn schier oneindig.

Wat ook tot niemand goed lijkt door te dringen, is dat je eenvoudig niets serieus’ zeggen kunt over iemands overlevingskansen over veertig, zestig of honderd jaar. Ook niet gemiddeld. Wat CBS en NOS hier in gezamenlijkheid doen is proberen u een goed gevoel aan te praten.

De toegenomen levensverwachting in 2019 met 4 maanden voor mannen en 3 maanden voor vrouwen is hoger dan gemiddeld in de zeven voorgaande jaren. Toen lag de toename op respectievelijk 2 maanden en 1 maand.
In vergelijking met de gemiddelde levensverwachting in de EU ligt die van de Nederlandse vrouw 4 maanden lager, van de Nederlandse man ligt het gemiddelde juist 2 jaar hoger.

Het is gereutel. Van dit type, om precies te zijn:

Baby wordt later heel groot, verstandig en rijk, hè baby? Groot en gezond, met veel lieve kinderen die allemaal ieder weekend bij oma op bezoek komen en goed voor haar zorgen. Ja toch, hè baby?

Maar al die reutelende babies gaan vandaag met een iets verender stap naar hun werk. Want hun levensverwachting is omhoog gegaan – denken ze. En die van onze mannen is hoger dan elders in de EU.

Je druk maken over de toekomst is voor iedereen opnieuw iets minder dringend dan het gisteren leek. Maar is later niet allang begonnen?

---

1. Voor die tegenvaller bestaat een website waarmee u zelf aan het werk kunt, al is deze accurater. Die gaat heel toepasselijk over resterende levensverwachting. FYI: ik heb nog 25 jaar, en mijn geprojecteerde sterleeftijd is hoger dan die van wie nu geboren worden. Dat is logisch, want het leven is tevens een afvalrace, en sommigen worden 100. Nog wel.

---

Meer over agitprop vindt u hier.