De politieke vraag van dit moment lijkt te zijn met wie de VVD zal gaan regeren. Een kort overzicht van de bestaande situatie leert dat die vraag eigenlijk al beantwoord is.

Rutte
Mark Rutte heeft bij HM Beatrix bepleit dat hij een Proeve mag schrijven, een pleidooi dat werd ondersteund door PVV en CDA. Daarmee geeft een kleine Kamermeerderheid al de richting aan, al is de verwachting dat morgen in ieder geval de SGP zich hier nog bij aan zal sluiten.

Cohen
De PvdA bepleitte ook het schrijven van een proeve, maar dan een gezamenlijk werkstuk van Rutte en Cohen. Dit valt niet serieus te nemen, aangezien een dergelijk werkstuk alleen bij zeer eensgezinde partners iets anders kan worden dan een soort pré-onderhandeling, waarbij men dan later inderdaad meer partners gaat zoeken. Het belemmert een goede voortgang, en is dus contraproductief, aangezien de kans zeer groot is dat de heren er samen niet uitkomen. Dit geeft aan dat het ook ingaat tegen de geest van zo’n Proeve.

PvdA en bezuinigingen
Bovendien moet sterk worden betwijfeld of Cohen in staat is tot 18 miljard te tellen. Dat het heel veel tijd zal kosten om hem zo ver te krijgen mag als een vaststaand feit worden beschouwd. Zelfs als hij die sprong maken wil, zal hij daarna zijn achterban moeten zien te verkopen dat hij met VVD èn CDA gaat regeren, want dat hij GroenLinks hier in (PaarsPlus) meekrijgt lijkt een onmogelijke opgave. Mogelijke aparte wensenlijstjes van D66 zijn in een dergelijke combinatie niet meer dan een licht complicerende factor.

Bezuinigingsbedrag
Als Rutte zijn bezuinigingsbedrag verlaagt, diskwalificeert hij zichzelf vrijwel automatisch. Doet hij dat niet, dan zijn de enigen die geïnteresseerd zullen zijn D66, CDA, SGP en PVV. Zoals gezegd, de PvdA is niet in staat over zijn eigen schaduw heen te springen op dit vlak. De bizarre capriolen rond het oorspronkelijke bedrag dat Bos vorig jaar noemde (30+ miljard), en de plotselinge halvering van dat bedrag vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart, toonden de onwil van de PvdA zich als een serieuze partner te presenteren. Sindsdien zit ze verstrikt in haar eigen standpunten, en kan ze eigenlijk niet meer terug.

Rechts kabinet
Met de naderende Statenverkiezingen van 2 maart 2011 als dreiging zal Rutte het al zwaar genoeg hebben de PVV aan zich te binden, niet in het minst door het beeld dat oprees uit de opiniepeilingen van afgelopen zondag. Dat, terwijl het bijna uitonderhandelde regeerakkoord van Rechts voldoende perspectief biedt voor alle drie de partijen die er bij betrokken waren.

CDA
De enige echte vraag die nog speelt is in hoeverre het CDA in staat is zijn dissidenten onder druk te zetten zich te gedragen, en of men in staat is de PVV te overtuigen van de effectiviteit van die pressie. Nu er nog maar twee verklaarde dissidenten over zijn, kan de SGP hierbij de rol van hefboom spelen. Of de SGP dat prettig vindt is de afweging die zijzelf moet maken. Toch is dit het meest waarschijnlijke scenario.

Klink en de Statenverkiezingen
De Statenverkiezingen zijn te dichtbij om nog werkelijk grote veranderingen bij het electoraat te verwachten. Bovendien, dat van de PVV bewijst zich niet alleen als het trouwste op dit moment, maar ook als het sterkst groeiende. Er is geen alternatief meer voor een Rechts kabinet. Het vertrek van Ab klink is een erkenning van die werkelijkheid, en het is begrijpelijk dat hij dat niet heeft willen afwachten.

Koningin Beatrix
Het is te hopen dat koningin Beatrix in staat is de ratio van bovenstaande analyse tot de hare te maken. Het is genoegzaam bekend dat Hare Majesteit bepaald geen voorkeur heeft voor deze uitkomst van de kabinetsformatie. Er is de afgelopen week veel gesproken over het springen over de eigen schaduw, maar waarschijnlijk is degene voor wie dat het sterkst geldt de koningin. Het alternatief, nieuwe verkiezingen, zit niemand echt op te wachten. Zelfs de PVV niet.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.