Bruno De Wever – broer van – gaf een interview in De Standaard. Op een zeer erudiete wijze betoogt hij de meerwaarde van de Belgische constructie. Alhoewel erudiet? Als men dan toch eens dieper nadenkt over zijn redenatie, is het eigenlijk één grote illusie.

Patriottisme vs. nationalisme

Volgens Bruno De Wever mag het huidig flamigantisme niet verengd worden tot het separatisme. Ook Vlaamsgezinden, wat hij omschrijft als “patriotten”, horen daarbij. Ik zal dit zeker beamen, ik ben voor pluralisme.

Bruno De Wever erkent dat Vlaanderen een natie aan het vormen is, maar vindt niet dat hieruit volgt dat deze natie ook een staat moet worden. Tegelijkertijd erkent Bruno De Wever dat België geen staat is en dat er nooit zoiets als een “Belgisch patriottistische beweging” zoals de Vlaamse Beweging gaat opstaan. Laten we even dit bezinken: er is een Vlaamse natie, een Vlaams patriottisme maar geen Belgische natie of Belgisch patriottisme en toch is de meerwaarde van België evident. Dit is pure zelfbegoocheling.

Eerst, laten we eens de termen nationalisme en patriottisme definiëren. Patriottisme is misschien het moeilijkste, want dit wordt niet zoveel gebruikt. In de essay “Notes on Nationalism” van George Orwell wordt patriottisme als volgt gedefinieerd:

“By ‘patriotism’ I mean devotion to a particular place and a particular way of life, which one believes to be the best in the world but has no wish to force on other people. Patriotism is of its nature defensive, both militarily and culturally.”

Zeer zeker, flamigantisme is patriottisme. Flaminganten vertrekken uit een liefde voor Vlaanderen en voor diens eigenheid, de moeite waard om te verdedigen maar niet om anderen te domineren.

Een synoniem voor patriottisme is zoals geweten vaderlandsliefde. Wat is dat vaderland? Het wordt gedefinieerd als het thuisland of land van herkomst. Land is hier essentieel: wat is het? Is het iets etnisch (bv. zionisme)? Is het staatkundig (bv. VS)? Of is het nationalistisch (bv. Vlaams patriottisme)? Bruno De Wever geeft een nationalistische invulling aan patriottisme en tegelijkertijd verwerpt hij het nationalistisch adagium (natie en staat moeten samenvallen). Multinationale staten zouden dan multivormen van patriottisme hebben. In werkelijkheid is dit nooit het geval.

Multinationale staten worden staatsnationalistisch bestuurd: staat en natie vallen samen, burgerschap en nationaliteit (= natie-identiteit) ontleent men aan diens lidmaatschap van de natiestaat. Dit heeft drie implicaties: (1) multinationale staten erkennen niet dat ze multinationaal zijn, er is maar één natie, (2) patriottisme wordt staatkundig en burgerlijk ingevuld, liefde is tegenover de natiestaat door zijn lidmaatschap en (3) secessie-strevende volksnationalisten die zich geen onderdeel voelen van die natie worden weggezet als niet-patriottische vijanden van de natiestaat.

Multinationale staten gaan nooit hun multinationaal karakter erkennen, simpelweg uit zelfbehoud. Als de Belgische staat de Vlaamse en Waalse natie erkent, welke reden bestaat er nog om samen te blijven? Bruno De Wever gelooft in diversiteit en pluralisme maar dit geldt niet voor naties binnen staten. Een staat ontleent zijn legitimiteit uit zijn burgerschap en natie-identiteit. Als deze laatste verschillend is tussen burgers, dan stopt de legitimering van solidariteit en valt de staat uit elkaar. Natie en staat kunnen dan ook enkel samenvallen indien men stabiliteit wenst.

Het nationalistisch adagium is onverbiddelijk en kan nooit ontkend worden. Disputen zoals tussen flaminganten en belgicisten gaat dus om de erkenning van de natie want dit is allesbepalend. Patriottisme zonder natiestaat is een illusie, ofwel creëert men een kunstmatige natiestaat (Belgisch patriottisme) ofwel is het onderdeel van een wensdroom voor een natiestaat in de toekomst (Vlaams patriottisme).

Het Belgisch compromis van het eigen-regio-eerst regionalisme

Bruno De Wever is duidelijk voor het behoud van de Belgische staat, zowel door het exportproduct “Belgisch compromis” en voor het zogenaamde pluralisme dat het voorstaat. Vooral het Belgisch compromis is een plaat die afgezaagd is, want as such bestaat dat niet.

In zowel Vlaanderen als Wallonië heerst er een sterk regionalisme. Regionalisme hoeft niet erg te zijn, bv. in Duitsland is Beieren sterk regionalistisch en heeft zelfs een stevige pap te brokken in de bondsregering. Het wordt problematisch in een klein land als België waar er maar twee regio’s zijn met twee rivaliserende belangen. Dat is recipe for disaster.

De afgelopen 10 jaar zijn er 6 federale regeringen geweest. Elke keer viel de regering door communautair gehakketak. Deze en de vorige regering is er enkel gekomen omdat er één regio door een minderheid werd vertegenwoordigd en omdat communautaire vrede werd gekocht onder de vorm van een 6de staatsmisvorming, een BHV-nepsplitsing en een communautaire diepvries. Wie denkt dat er iets gaat veranderen door te herfederaliseren of door andere Belgische bezweringsformules, is eraan voor de moeite.

Dat België überhaupt nog een land is, is enkel te danken aan het Vlaams compromis of zeg maar de Vlaamse slachtbank. Jaren van taalwetten, pariteiten, grendelwetten en dubbelemeerderheid-grondwetsartikelen tutti quanti bewijzen dat elk Belgisch compromis en pluralisme vooral een Vlaamse nederlaag en een Waals dictaat was. Het Vlaams regionalisme is altijd een leeuw zonder klauwen gebleken, verdeeld als het is door lafhartige onderkruipers en ideologische twistzoekers. Wat een verschil in Wallonië, waarbij men complexloos oproept om eendrachtig een front te vormen tegen dat verfoeilijk Vlaams-nationalisme. Eigen-regio-eerst is hun leuze. De “Vlaamse” politici blijven ondertussen lustig achter hun eigen staart aanlopen en zijn tevreden met wat restjes die hun Waalse broodheren hen toewerpen.

Dus nee, Bruno De Wever, het Belgisch compromis is niet de meerwaarde van België maar is juist zijn ziekte. Het is een eenzijdig Vlaamse capitulatie en wie zoals u anders beweert, leeft in een illusie. Er is niets subtiel aan, de demandeur-de-rien Waalse politici bewijzen hautain dit elke dag. Totdat er natuurlijk geld is gemoeid, dan draaien de Waalse politici hun kar sneller dan een derwisj. Nu dat de handenkappertunnel bijna ineenstort en de kosten hoger uitvallen dan gedacht, dan staan Onkelinx en co. met hun handje open. Hopelijk houdt Weyts het been stijf en houdt hij de knipmestsjeven in de Vlaamse regering in bedwang.

Men hoeft zelfs geen vendelzwaaiende Vlaams-nationalist te zijn om te beseffen dat dit niet zo verder kan. Als het in een huwelijk zo slecht gaat dat men meer ruziet dan niet, dan scheidt men simpelweg. Tell them the fairytale gone bad. In de westerse wereld is het taboe rond echtscheidingen verdwenen, maar is bij een staatkundige scheiding alive and kicking. Het is alsof de toorn van God de Vader op ons neerdaalt als men durft aan de grenzen te komen die men in lang vervlogen tijden heeft getekend op basis van eenzelfde rot compromis.

En als laatste, Bruno De Wever, ik geloof nooit dat Vlaanderen zijn compromisbereidheid gaat verliezen. Een Belgische splitsing houdt geen lobotomie in voor zoiets essentieels in de Vlaamse psyche. Compromissen moeten altijd gesloten worden, al is het tussen de verschillende politieke partijen.

Projectie
Wat mij ook verbaasde was de pure projectie van Bruno De Wever. Separatisme de achilleshiel van N-VA? Kom nu!

Het is niet omdat de Vlaamse Beweging niet kan mobiliseren of niet sociaal is (dat laatste is door Vlinks nu al even ontkracht) dat deze zwak is. Juist doordat de Vlaamse Beweging weegt op de partijen, heeft zij meer gedaan gekregen dan dat hun soortelijk gewicht doet vermoeden. Belangrijk feit is: elke partij weet dat België niet werkt en weet dat de Vlaamse Beweging gelijk heeft. De Vlaamse Beweging is als het ware het knagend geweten van de partijen, dat zeurend stemmetje dat men niet kan negeren.

Het is door jarenlange quod erat demonstrandum dat België is zoals ze nu is. Het discours van N-VA en die gruwelijke separatistische beweging is daarom zeer vervelend. En het ergste van al is: de partijen hollen ze gewoon achterna. De voorstellen om zaken te herfederaliseren die nu rond aan het zweven zijn, houden het communautaire op de agenda. Een pure thuismatch voor de Vlaams-nationalisten waarvoor zij niet veel moeite moeten doen om te scoren: hun tegenstanders maken continu owngoals.

Neem nu deze brave burgervader. Hij is correct als hij de bevoegdheidsversnippering, de middelenverspilling en het surrealisme hekelt. Hij moet wel zo eerlijk zijn om te stellen: Vlaams-nationalisten hebben dit ook niet gewild. Altijd hebben zij geijverd voor het overhevelen van homogene bevoegdheidspakketten, niet broodkruimels omdat ja, een Waals veto werd gesteld.

Zijn geklaag over het Leonardkruispunt en het Zoniënwoud heeft weinig te maken met bevoegdheden maar met territorialiteit. Simpeler dan een rondje staatshervormen is het verplaatsen van de gewestgrens zodat deze stukken volledig binnen één gewest vallen en men niet hoeft samen te werken. Want zoals hij zelf zegt, die eekhoorns daar interesseren zich geen hol of zij zich nu in een Vlaams, Waals of Brussels bos bevinden.

Deze simpleton is een zelfverklaarde “samenwerkingsfederalist”. Dat etiket dekt de lading van zijn discours niet. Als hij “alle bevoegdheden die gesplitst zijn” wil herfederaliseren, dan ijvert men niet meer en niet minder om een unitaire staat. Want welke bevoegdheden zijn dat niet? En zoals hij zelf stelt, dit is maar om te beginnen. Ongetwijfeld stopt hij pas als hij terug in die illusionaire unitaire staat leeft, zonder die vervelende gewesten en gemeenschappen. Dan kunnen we tous ensemble rond het kampvuur Kumbaya zingen. Deze “federalist” staat met zijn belgicistische billen bloot.

Deze unitair is zelfs niet eens liberaal, hij denkt in staatsnationalistische termen: “Ik ben er rotsvast van overtuigd dat de verdere ontmanteling van de staat niet alleen België maar ook de regio’s gaat verzwakken.” Weg autonomie, weg subsidariteit, weg diversiteit, hallo etatisme, hallo centralisering, hallo eenheid! Alhoewel ik oneens ben met Orwells definitie van nationalisme, een akelig gevoel bekruipt mij dat het Belgische staatsnationalisme hierdoor volledig wordt beschreven:

“Nationalism, on the other hand, is inseparable from the desire for power. The abiding purpose of every nationalist is to secure more power and more prestige, not for himself but for the nation or other unit in which he has chosen to sink his own individuality.”

Nu, zo vreemd is het niet. Liberalen zijn ook enorm eurofiel en gebruiken dezelfde argumentatie om de EU te verantwoorden [de Vlaamse evenknieën heb ik zelf toegevoegd en de nadruk op het fascisme]:

“De meest eurofiele partij is uiteraard D66 [Open VLD] die echter hun wens van een heuse Verenigde Staten van Europa met name verdedigt met een (EU-)vreemd argument, namelijk dat we in de wereld met nieuwe opkomende supermachten zoals China alleen maar kunnen overleven als we zelf een Europese supermacht vormen. Dat is niet alleen een weinig liberaal want weinig principieel standpunt, het is zelfs een typisch fascistisch ‘de groten eten de kleinen op ‘-argument: Rost van Tonningen (NSB) bepleitte om precies die reden aansluiting van Nederland bij Duitsland en de vorming van een groot Europees Rijk om zo ons mannetje te kunnen blijven staan in de wereldpolitiek tegenover de na WO I opgekomen nieuwe supermachten van de VS in het westen en de Sovjet-Unie in het oosten. Uiteindelijk worden zowel VVD [N-VA] en D66 in hun eurofilie gedreven door machtswellust c.q. angst onze macht en invloed te verliezen: als we niet op deze trein stappen, dan komt Nederland buiten spel te staan, in eerste instantie binnen Europa (waar de VVD vooral aan denkt) en in tweede instantie binnen de wereld (waar D66 vooral aan denkt).”

De blogger Geband van Joop verwoordt hier treffend dat eurofiele en belgicistische (super)staatsnationalisten dezelfde redenering volgen als de nazi’s en fascisten. Het draait allemaal om macht, invloed en prestige. Staten zijn niet meer dan een middel tot een doel, oproepen tot imaginaire eenheid zijn bezweringsformules om de reële verdeeldheid in de kiem te smoren. Het Belgisch compromis is niet meer dan angst om alles te verliezen.

Niet alleen betekent dit dat Vlaamse separatisten België als machtsvehikel moeten verafschuwen, maar eveneens de EU moeten verwerpen. Dus, Bruno De Wever, waar is de achilleshiel van mijn redenatie?

Conclusie
Ik weet zeker dat Bruno De Wever een erudiete man is die zelf beseft dat zijn verhaal met haken en ogen aan elkaar hangt. Soms is het zeer moeilijk om de eigen illusies los te laten en de realiteit accepteren zoals het is. Of om Magritte te parafraseren: ceci n’est pas un pays.

——————————————————————————————

Dit stuk verscheen eerder op De Mondige Student.