De Duitse CDU laat er nog niets van merken, maar de positie van Angela Merkel als leider van de CDU wankelt. Redenen genoeg, maar een machtsstrijd om een dergelijk icoon weg te werken is geen sinecure.

Dat Angela Merkel het afgelopen jaar steeds kritischer werd bejegend door coalitiepartner CSU is gezien de problemen in Beieren met instromende migranten niet verwonderlijk. Dat een Beiers minister zo ver gaat te suggereren om binnengekomen asielmigranten terug te sturen als daartoe in hun landen van herkomst aanleiding lijkt, is schokkend voor de incrowd van de asielmaffia, maar expliciet ook een affront van de CDU-leider en haar vastgeroeste overtuiging dat Wir schaffen das nog steeds het leidende mantra van de Bondsregering dient te blijven.

In veel van de Duitse bondsstaten weerklinkt daarentegen gemor, en nergens zoveel als in die staten waar binnenkort verkiezingen zullen plaatsvinden. Overal is de AfD in opmars, en curieus genoeg is het de SPD in Mecklenburg-Voorpommeren (verkiezingen a.s. zondag!) die het meest effectieve tegengif heeft ontdekt: strenge maatregelen tegen migranten verkondigen. Desondanks vertrouwt circa 21% van de kiezer (peiling vorige week) het niet genoeg om iets anders te willen stemmen dan AfD. Dat is heel begrijpelijk: eer politici loos bedoelde verkiezingsbeloften in daden omzetten, hebben ze enige herhaalde draaien om de oren gehad (Rutte?). Eigenwijsheid en populisme staan bij beroepspolitici nu eenmaal op gespannen voet, en die 21% kiezers hebben dat begrepen. Die Beierse minister trouwens ook, en dat is opmerkelijk, zoveel realiteitszin:

“the Germans do not want a multicultural society. (..) Even with the best intentions in the world, it will not work to integrate successfully that many people with a completely different cultural background. (..) The refugees also pose a security threat because in many cases, details on their background are unclear.”

Dat laatste zal ongetwijfeld ook zijn verbonden met het bericht vorige week, dat de Bundeswehr toch wel erg vreemde elementen bevat, tegenwoordig:
64 Jihihadisten, 3 links-extremisten en 268 extreemrechtse mensen werden in haar rangen geïndentificeerd. Dat een leger veel rechtse elementen bevat is niet vreemd, en daarvan wordt terecht geen punt gemaakt, al was het maar omdat de politiek-correcte definitie van extreemrechts tegenwoordig vrij ruim is. Mocht blijken dat de Bundeswehr substantieel sterker de AfD steunt bij de Bondsdagverkiezingen dan de gemiddelde Duitse burger, dan zou die houding kunnen veranderen, maar tot dan is er op dit vlak niets aan de hand. Maar 64 potentiële jihadisten? De islam stelt trouw aan het geloof hoger dan de trouw aan het land waarvoor men zegt te vechten, dus dat is wel degelijk een serieus probleem als daar ooit aanleiding toe komt – wat iedereen duidelijk ook verwacht.

Maar om even op Merkel terug te komen: haar weg krijgen zal niet meevallen. Om die reden vond ik het significant dat een onbeduidende partijapparatsjik in media werd geciteerd met een oproep haar voor te dragen voor een vierde termijn als Bondskanselier. En dat de respons daarop maar heel mager was. Dit is hoe je zoiets aanpakt, een icoon slopen. Eerst moet je de situatie scheppen dat er aarzeling bestaat haar opnieuw automatisch op het schild te eisen, daarna kom je intern en vervolgens extern met kritiek – alles in de hoop zwakke concurrenten aan te moedigen haar uit te dagen. Als daarvoor voldoende steun weerklinkt, komen de echte kandidaten naar voren, terwijl het partijbestuur de zittende leider vriendelijk doch dringend verzoekt de handdoek in de ring te werpen om de partij zo kort voor de Bondsdagverkiezingen niet te verscheuren. Of Merkel daarvoor gevoelig zal zijn is anyone’s guess: haar OostDuitse achtergrond heeft haar hiermee weinig vertrouwd gemaakt, maar we zullen zien.

Dat Merkels positie steeds zakker wordt is overigens ook niet meer dan logisch. Na haar oproep vorige week om een soortgelijke deal met Afrikaanse staten te sluiten als men met Turkije deed, zal heel veel Duitse politici een bijzonder ongemakkelijk gevoel hebben gegeven. Want dat de politici zich niet bewust zijn van een groeiende woede in Duitsland is onmogelijk, en hun eigen positie is daarvoor te sterk met hun partij verbonden. Zeker nu de SPD in Mecklenburg-VoorPommeren heeft laten zien dat het wel degelijk kan.