DE WERELD NU

Het belang van de euro als eenheidsmunt – 0-0

euro als eenheidsmunt, val van de euro, euro is dood

Het economisch belang van de euro als eenheidsmunt wordt sterk overschat. Er is alle reden te veronderstellen dat de economen van onze overheden denken de vorige oorlog te winnen door aan deze gedachte vast te houden. In het huidige tijdsgewricht is de toegevoegde waarde maar heel beperkt, als zij al bestaat.

De uitdrukking ‘het winnen van de vorige oorlog’ wordt bij voorkeur gebruikt voor de aanleg van de Maginot-linie door Frankrijk vanaf 1929 tot in de jaren dertig. Sterker nog:

The line has since become a metaphor for expensive efforts that offer a false sense of security.

Ik kwam daar op door mijn discussie met Jan Gajentaan waarover ik gisteren schreef. Speciaal onderstaande tweet trof me toen gelijk al als te sterk, maar onze discussie ging over de EU, niet de euro. Vandaar dat ik er ook pas vandaag op terug kom.

Euro Dat van die 28 (het waren meen ik 23 verschillende munten, maar dat is voor mijn betoog irrelevant) landen klinkt leuk en is een soort standaardidioom geworden waarmee de voorstanders van de euro de kwaliteiten van de eenheidsmunt aan de man proberen te brengen – tegen de evidente nadelen in. En ja, op het moment dat tot de invoering van de euro besloten werd was dit ontegenzeglijk waar. Maar ik durf de stelling aan dat dat niet langer het geval is, en ik zal hier toelichten waarom.

In de eerste plaats: wat deed de euro beter dan die verschillende bestaande munten – afgezien van die fluctuerende koersen? Antwoord: er was geen wisselen van baar geld meer nodig, en de transnationale betalingen werden eenvoudiger. Maar op dit moment zijn die transnationale betalingen zo ver gemoderniseerd, dat het mogelijk is snel en eenvoudig geld over te maken van het ene land naar het andere. In euro’s, natuurlijk, maar daarop kom ik verderop terug. Het tweede punt van belang is dat baar geld in het moderne zakenleven een uitzondering is geworden. Slechts autohandelaren plegen nog met grote bedragen aan contant geld rond te sjouwen, maar elk ander mens die veel contant geld op zak heeft is of crimineel, of extreem ouderwets (zoals ikzelf overigens).

Als je contanten nodig hebt ga je naar de dichtstbijzijnde flappentap, en haal je ze uit de muur. Vijf jaar geleden waren we al zover dat de Centrale Banken het als staand beleid hadden dat nog slechts een schamele 8% van de totale hoeveelheid pecunia cash was, en ik kan me nauwelijks voorstellen dat dat getal sindsdien niet neerwaarts is bijgesteld. De drang er toe is in ieder geval voor iedereen waarneembaar aanwezig.

Maar voor zakelijke transacties is een andere munt totaal irrelevant geworden. Als je als bedrijf elders iets aanschaffen moet, vraag je een offerte, en betaalt desnoods vooruit. Als dat niet naar je zin is kun je ook tegen de koers van nu valuta in een andere munt reserveren om te voldoen op het moment dat de leverancier dat eist. Ergo, verschillende valuta zijn in het moderne technische wereldje van het girale verkeer geen beletsel meer. Fluctuerende wisselkoersen zijn door de snelheid van handelen voor de economie irrelevant aan het worden. Koersrisico’s kun je eenvoudig afdekken.

Vergelijk het met hoe men vroeger goud en zilver gebruikte: alle munten waren herleidbaar tot dezelfde basis, en als je wilde weten of je voldoende goud kreeg voor je product was enen weegschaal minstens zo betrouwbaar als de nominale waarde van een munt. In Vikingschatten ut de 9e en 10e eeuw kom je niet voor niets ook stukken gebroken zilver tegen: de waarde van het edelmetaal zat in het gewicht. Muntgeld was daarvan niet anders dan een afgeleide, waarvan het gewicht door degene die het sloeg werd gegarandeerd (en waarmee werd gemarchandeerd als het de uitgever economisch tegenzat)

Dat arbeid, energie en grondstoffen industrieel gezien de enige factoren zijn die er toe doen voor een entrepeneur, zou moeten doen beseffen dat wisselkosten op dit moment vrijwel nul zouden kunnen zijn als we dat zouden wensen. Want de toegevoegde waarde van banken is in een dergelijk systeem minimaal, en daar zat een groot deel van de wisselkosten. In het uiterste geval is een wisselapp waarschijnlijk op te tuigen door de centrale banken binnen de EU – opnieuw: mits ze dat zouden willen. Vrijwel gratis, en direct inzetbaar voor wie haar nodig heeft.

Dat hier en daar wat contant spul achterblijft in een potje op de kast of in een oude sok is economisch weinig relevant, en is zeker geen argument om een EU-brede munt op te tuigen. Ik heb dan ook nooit de behoefte gevoeld om me te verdiepen in de Mateo-solution waaraan Jan Gajentaan in zijn antwoord gisteren refereerde, omdat ik er van uit ging dat de voortsnellende techniek dat probleem op korte termijn al wel zou kunnen ondervangen. Maar méér nog omdat de politici binnen de EU niet genegen zijn er over na te denken. Dat is de functie van de euro niet, en is het ook nooit geweest. De euro is een politiek bindmiddel, een knevel zo u wilt. Dat ga je zien als je constateert met welk een enthousiasme er nu transferunies en dergelijke worden opgetuigd: niet alleen is het een manier om moeilijk traceerbaar geld te verschuiven van Noord-EU naar Zuid-EU (waarmee je het enthousiasme van Zuid-Europa op voorhand in de knip hebt), maar bovendien is het een noodzakelijke stap op weg naar Eurobonds, waarmee de EU haar eigen geldstroom verzekeren kan.

Zoals hierboven gesteld: een economische reden voor de euro is er niet (meer). Dat is de vorige economische oorlog. 23 Verschillende valuta’s binnen de EU zijn probleemloos hanteerbaar; als je het voldoende eenvoudig programmeren kunt zijn 230, of zelfs 2300 valuta’s evenmin een probleem. Het echte probleem ontstaat pas als de geldmarkten huiverig worden geld te lenen aan de uitgevers van die kleinere valuta’s. Daar heeft men liever dat de sterke valuta’s indirect maar de facto onbeperkt borg staan voor de zwakke broeders.

Addendum
Wie twijfelt aan het waarheidsgehalte van wat ik hierboven stel, moet zich ook maar eens verdiepen in het ontstaan van de cryptocurrencies. Het succes van Bitcoin en dergelijken is alleen gebaseerd op een soort van vertrouwen, dat het ruilmiddel minder onbeperkt beschikbaar kan worden gemaakt dan dat wat de centrale banken met hun geldverruimingen demonstreren. Het gebruik van fiatgeld is uitsluitend gebaseerd op vertrouwen.


Dit artikel is in feite een vervolg op het stuk dat ik gisteren schreef: een twitterdiscussie over EU en euro.

5 reacties

  1. Johan P schreef:

    Volledig eens.
    Zelfs voordat de Euro voor het grote publiek werd ingevoerd werd er door veel bedrijven al mee gewerkt. Overigens was het toen eigenlijk ook al overbodig omdat een eenvoudig rekensommetje iedereen exact kon laten zien wat een gulden deed tegenover de D-mark, de lire, de peseta etc. Persoonlijk vond ik het een onderdeel van de charme van het reizen dat er gewisseld moest worden.
    Het was juist het probleem dat banken een behoorlijk bedrag rekenden iedere keer dat het omgezet moest worden, terwijl dat eigenlijk de reinste kolder is.
    Zoals de auteur al aangeeft, indien men met een baar goud de grens over zou gaan en zou betalen door er plakjes van te snijden zou dat hele probleem omzeilen.
    Indien de club in Brussel had gewild had men helemaal geen eenheidsmunt hoeven te forceren. Men had eenvoudigweg kunnen stellen dat (desnoods alleen binnen Europa) er geen bedrag meer in rekening mocht worden gebracht voor het omwisselen. Bijkomend voordeel was dan geweest dat de Grieken gewoon hun munt hadden kunnen devalueren. Dat was een pijnlijke klap geweest, doch slechts eenmalig, alleen de oorspronkelijke leningen en investeringen waren dan als verlies te boeken voor de buitenlandse investeerders, maar de nieuwe investeringen waren tegen het nieuwe tarief geboekt. De eindeloze miljarden die nu in Griekenland zijn gepompt komen nooit meer terug, al is het maar omdat Griekenland geen industrie heeft om van te spreken en dus helemaal de mogelijkheid niet heeft om zelfs maar in de buurt van dat bedrag te komen.

    Overigens was Griekenland waarschijnlijk niet eens in zulke problemen gekomen als het niet was opgenomen in de eenheidsmunt aangezien ze al vanaf het begin niet eens aan de voorwaarden voldeden. Wat iedereen ook al wist, maar gewoon negeerde ten gunste van het zogenaamde ‘verenigde Europa’.

    Overigens ben ik, net als de auteur, ouderwets genoeg om een deel contant geld in huis te hebben, in diverse valuta, evenals een kleine hoeveelheid goud (echt goud, niet de papieren versie).

  2. Cool Pete schreef:

    De euro is om politieke redenen: EU-eenheids-staat, bedacht en ingevoerd.

    Economisch en financieel, is het een irreëel idee, en voldoet het niet aan normale
    eisen waaraan een munt moet voldoen.

  3. LT schreef:

    De invoering van de Euromunt is een grote fout geweest. Niemand is er mee gebaat. Het argument van wisselkoers- en renteverschillen is met de huidige automatisering vrijwel een lege huls geworden.

    Target 2 laat zeer ongezonde handelsbalans verschillen tussen de Euro-landen zien. De zuidelijke landen hebben niet meer de instrumenten om hier juist op in te grijpen. Daarnaast is de euro niet crisisbestendig, dus biedt voorsorteren op rampen in de toekomst.

    Mijn God, hoe idioot moet je zijn om hieraan te willen vasthouden, of sterker nog; hierop te willen voortbouwen…… om de crises ten gevolge van de invoering van de euro te voorkomen.

  4. Carthago schreef:

    Het enige belang van de euro is het belang van de banken in de voortdurende mondiale valutaoorlog.

  5. Erik schreef:

    De euro is een politiek instrument geen economisch instrument .
    Doel is het forceren van de totalitaire eenheidsstaat EU.
    Maar net als bij de Sovjet-Unie werkt een economie die gestuurd wordt met politieke motieven niet..
    Het kan een paar jaar duren, maar dan stopt het ook, eerst nog lekker veel ellende veroorzakend.