DE WERELD NU

EU top – Hoe historisch was die Brusselse geldtop?

EU top

Syp Wynia beschouwt de EU-top van afgelopen week als begin van een noodzakelijke koerswijziging voor de Nederlandse EU-politiek.

Mark Rutte deed heus zijn best, maar de grote winnaar van het Brusselse geldgevecht van 17-21 juli was toch de Franse president Emmanuel Macron. En de Italiaanse premier Giuseppe Conte. En de Hongaarse premier Viktor Orbán. En Ursula von der Leyen. De noordelijken slaagden er slechts in de schade te beperken. Want Angela Merkel had de zijde van Macron en Conte gekozen. En Nederland? Dat is een Noord-Europees land geworden.

Macron mag in eigen land dan impopulair zijn, zijn Europese zegetocht is opvallend. Vorig jaar zomer slaagde Macron er in om alle Europese topfuncties naar zijn zin te bemannen. Macrons landgenote Christine Lagarde werd president van de Europese Centrale Bank en ging daar – tot enthousiasme van Parijs – door met het opkopen van obligaties.

Macron slaagde er in de Duitse Ursula von der Leyen, Fransgezind en partijgenote van bondskanselier Merkel, te parachuteren tot voorzitter van de Europese Commissie. Eerder had hij al de Duitser Manfred Weber en de Nederlander Frans Timmermans voor die functie gevetood. Macron maakte de Belgische premier Charles Michel voorzitter van de Europese Raad, het topgezelschap van Europese regeringsleiders.

Hoe Macron Merkel meekreeg
Hoewel het vierde kabinet-Merkel in 2018 aantrad met een uitgesproken ‘Europese’ en vooral op samenwerking met Frankrijk georiënteerde agenda, slaagde Macron er aanvankelijk toch niet erg in Merkel mee te krijgen voor zijn programma voor ‘meer Europa’: Europese leningen, Europese belastingen, Europese defensie, een Europese minister van Financiën. Met name Europese staatsleningen – ‘eurobonds’ – waren voor Merkel onbespreekbaar.

De Corona-crisis plus het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Unie maakten mogelijk dat Macron alsnog het grootste obstakel bij Merkel voor Europese schuldenmakerij wist te slopen. In de maanden april en mei voerden naaste medewerkers van Macron, Merkel en Von der Leyen geheime besprekingen die er op 18 mei toe leidden dat Macron en Merkel samen een Corona-hulpfonds van 500 miljard euro lanceerden, te financieren met door de Europese Commissie te lenen geld. Merkel was door de pomp voor eurobonds, al mochten die niet zo heten, te betalen met nieuwe Europese belastingen. Voor Macron was het een overwinning van jewelste.

De Europese Commissie verhoogde eind mei het plan voor het Merkel-Macron-Corona-fonds tot 750 miljard euro, voor tweederde uit te geven als subsidies, voor een derde als leningen (tegen gunstige condities).

Rutte haalde de scherpste kantjes er af
Mark Rutte mag als voorman van de vier ‘vrekken’ – Nederland, Zweden, Oostenrijk, Denemarken – aangevuld met Finland er dan alles aan gedaan hebben om te voorkomen dat er (teveel) geld als giften verdeeld zouden worden vanuit Brussel. Maar per saldo heeft hij alleen de scherpste kantjes afgesleten van het succes van Macron (en dat van de Italiaanse en de Spaanse premiers).

Niet alleen haalde de mediterrane coalitie van Macron, Conte en Sanchéz een ongekend bedrag binnen dat voor bijna de helft – alleen al 209 miljard voor Italië – naar Spanje en Italië gaat. Op de achtergrond speelt, dat Macron en Merkel vooral de Italiaanse premier Conte graag een succes gunnen, omdat ze hem als de perfecte figuur zien om de linkse populisten (de Vijf Sterrenbeweging), maar vooral de rechtse, eurosceptische populisten van Matteo Salvini de wind uit de zeilen te nemen.

Er is in Brussel op 21 juli ook een ban gebroken: Rutte benadrukt dat het om een eenmalig en tijdelijk fonds gaat en dat hij een noodrem – maar geen veto – heeft binnengehaald over de bestedingen. In de praktijk zullen de ‘Europese’ geldleningen alleen maar meer worden, veel daarvan zal uit giften bestaan of uit leningen met een lage rente en een lange looptijd, waardoor ze zich nauwelijks onderscheiden van giften. Rutte’s noodrem zal op zijn best bestaan uit een stok achter de deur die hooguit tot enkele maanden vertraging leidt bij uitblijvende ‘hervormingen’ (zoals latere pensioenen).

Een verdubbeling van de Europese begroting
Het zijn een beetje appels en peren, maar Macron had toch gelijk, toen hij na afloop van de door hem als ‘historisch’ benoemde Brusselse top beweerde dat de Europese meerjarenbegroting 2021-2027 feitelijk zo’n beetje verdubbeld is door de toevoeging van het Corona-fonds.

Door het vertrek van de Britten is de EU kleiner geworden en zou de EU-begroting onder de 1000 miljard euro gezakt kunnen zijn. Nu wordt het – inclusief het Corona-fonds – meer dan €1800 miljard. Laten we niet vergeten dat Mark Rutte in februari nog een verlaging van de EU-begroting wilde.

De verdubbeling van de EU-begroting en de mogelijkheid om geld te lenen en nieuwe belastingen te innen is ook een geweldige opsteker voor de Europese Commissie, die een grote speler op de internationale geldmarkten gaat worden.

Het is vrijwel ondenkbaar dat de nieuwe, extra Brusselse geldstromen er ook waren gekomen als Groot-Brittannië nog aan tafel had gezeten in Brussel. Waar een land als Nederland zich eerder nog een beetje achter de Britten kon verschuilen, moest Nederland nu samen met andere kleinere, noordelijke landen wel zelf ageren tegen het Frans-Duitse tandem van Macron en Merkel, gesteund door Brussel, Rome en Madrid. Aan Duitsland hadden de noordelijke landen deze keer niets – niet voor het eerst, overigens.

Wel: korting op de contributie voor Nederland
In heel Europa is met enige verbazing, afschuw (de zuidelijken) of heimelijke bewondering (rechtse Duitse politici) kennis genomen van de opstand van de ‘dwergen’ en die van Mark Rutte in het bijzonder. Hun weerstand droeg er in belangrijke mate toe bij dat de top meer dan vier dagen duurde.

Maar de winst van Rutte c.s. is beperkt: meer leningen en minder giften uit het Corona-fonds en de bovengemelde ‘noodrem’ – voor wat het waard is. Belangrijker: om de dwarse vijf landen gunstig te stemmen behielden de vijf ‘vrekken’ niet alleen hun korting op de Brusselse contributie – die Macron en Brussel hadden willen afschaffen – maar ging die zelfs omhoog.

Daar kwam nog bij dat een land als Nederland een groter deel van de aan Brussel af te dragen douanegelden zelf mag houden. Volgens Rutte betaalt Nederland daardoor niet meer aan Brussel dan tot dusver, maar dat is met een feitelijke verdubbeling van de Europese uitgaven niet vol te houden. En Nederland blijft per hoofd van de bevolking waarschijnlijk de grootste financier van Brussel (en is dat al een kwart eeuw).

Een winnaar is zeker ook de Hongaarse premier Viktor Orbán, die de door Rutte c.s. bepleite voorwaarde van herstel van de rechtstaat – anders geen geld uit Brussel – samen met zijn Poolse collega wist af te wimpelen tot een boterzachte bepaling. Hongarije en Polen krijgen ook veel geld uit zowel de Europese begroting als het Corona-fonds en konden in Brussel dan ook rustig achteroverleunen. Italië en Spanje ijverden wel voor het geld waar Polen en Hongarije ook beter van worden. Tegelijkertijd konden de oostelijke landen met een veto dreigen als ze teveel last zouden krijgen van rechtsstatelijke voorwaarden.

Nederland in de EU, hoe nu verder?
Ondertussen moet Den Haag zich wel afvragen hoe het verder moet, met Nederland in Europa. Als het er op aankomt,  buigt de Duitse bondskanselier uiteindelijk steeds weer voor Franse eisen, die nauw verknoopt zijn met Zuid-Europese landen. Dat Franco-mediterrane complex weegt getalsmatig door, niet alleen in Brussel maar ook bij de Europese Centrale Bank in Frankfurt.

Hoezeer Mark Rutte in Brussel ook een centrale figuur werd: uiteindelijk is het op zijn best een nederlagenstrategie. De Tweede Kamer wil geen grootscheepse verdere Europese eenwording en al helemaal geen verdere uitbouw van een transferunie, waarbij er structureel geld van Noord naar Zuid gaat (en eventueel van West naar Oost). Zowel bevoegdheden als geld vliegen weg naar elders, de nationale soevereiniteit als het budgetrecht van het nationale parlement stellen steeds minder voor.

Duits-Nederlandse voorwaarden: er blijft nooit iets van over
De euro zou strenge toetredingsregels kennen en streng gehandhaafd worden. Het bleek een dode letter. De Europese Centrale Bank zou niet onder (Franse, mediterrane) politieke invloed komen. In werkelijkheid is de ECB een Franco-mediterraan instrument. Duitsland laat het, mokkend of niet, gebeuren. Zoals Duitsland al sinds het begin van de Europese eenwording zich nederig opstelt – net zo lang tot de Duitsers in meerderheid geen zin meer hebben op te draaien voor de schuld van hun voorouders. En bij iedere crisis is Duitsland bang dat de Europese Unie onder druk komt te staan, terwijl in Parijs en Brussel wordt gekeken hoe de crisis kan worden benut om een nieuwe vlucht vooruit te nemen. Zo ook deze keer. Na zo’n top is Merkel dan opgelucht, maar Macron opgetogen.

Noordelijke landen waren deze keer bij ontstentenis van de Britten wel gedwongen samen te werken. Het goede nieuws luidt, dat ze daar behoorlijk in slaagden. Maar per saldo is de winst beperkt: een beetje minder giften en wat meer leningen en een korting hier en daar. Het Frans-mediterrane schip, gefaciliteerd door Duitsland, gaat ondertussen gewoon verder: meer Europa, meer geld, meer bevoegdheden, meer belastingen, meer Brusselse staatsleningen en erosie van de nationale democratie.

Laat Nederland ophouden gidsland en politieagent te spelen
Wat in ieder geval niet effectief is, zo laat het zich aanzien, dat Nederland zijn energie verspilt aan het gidslandje spelen: anderen de maat nemen, de koers van Europa willen bepalen, voor politieagent willen spelen. Rutte was de afgelopen maanden vooral bezig te interveniëren in andere landen: Oost-Europa moet asielzoekers opnemen en de persvrijheid en de rechterlijke macht koesteren en raakt anders geld of open grenzen kwijt. En Zuid-Europa moet doen wat Nederland doet en wordt door Nederland op de vingers gekeken of het wel goed gebeurt.

Een land als Nederland kan beter op zijn eigen belang letten, in plaats van rond gaan met het vingertje wijzen. De kortingen op de contributie aan Brussel waren wel effectief, andere resultaten vooral cosmetisch. Ondertussen gaat de Macron-karavaan gewoon verder.

Laten we ons met onze eigen zaken bemoeien
Het is heel verstandig Noordelijke allianties vast te houden, maar ook om niet nodeloos andere landen te provoceren. Een biografie van Chopin meenemen naar Brussel als puberaal gebaar van tijdrekken zoals Rutte in februari deed – wat win je er mee? De economie van Italië willen hervormen – een aanmatigende pretentie: als het ons zou overkomen zouden we ook vinden dat de Italianen zich met hun eigen zaken zouden moeten bemoeien.

Als Nederland niet mee wil met de transferunie van Macron die nu feitelijk wordt gesteund door Merkel, is het beter daar keihard tegenspel te leveren, desgewenst door de optie op te tafel te leggen om niet mee te doen.

Dat hoeft geen Nexit te betekenen. Dat kan betekenen, dat landen die niet mee kunnen met de euro de eurozone verlaten. Of dat Nederland niet meedoet aan het Europese immigratiebeleid. We kunnen gewoon een opt-out-land worden. Dat komt in Noord-Europa wel meer voor. En Nederland is een Noord-Europees land geworden, door het ontbreken van Londen, de verzwakte relatie met Berlijn en andere Benelux-landen die altijd achter Parijs, Berlijn en Brussel aanlopen. Ook in dat opzicht kan de Brusselse Top van juli 2020 historisch blijken.


Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op Wynia’s week.

Steunt u ook Wynia’s Week? Uw bijdrage maakt deze gratis publicatie mogelijk. Doneren kan op verschillende manieren.


Meer over de EU top, de Corona fondsen, de er mee verbonden Eurobonds en een stukje van de voorgeschiedenis vindt u hier.

13 reacties

  1. Cool Pete schreef:

    Een zeer verhelderend artikel, zoals altijd, van Syp Wynia.

    Toch is hij nog te goed van vertrouwen.
    Rutte heeft helemaal niet “zijn best gedaan”. Rutte heeft hel hele toneel-spel,
    zeer uitgekookt, meegespeeld, en er zelfs een schepje bovenop gedaan, door valse beschuldigingen over “rechtstatelijkheid” in regels te krijgen.

    Het resultaat van dit “Brussel”, is in de praktijk nog schadelijker dan vorige
    grote “EU”-toppen en -besluiten. Het is het optuigen van de totale socialistische
    dwang-economie. De ECB gaat de economie in de landen, totaal beheersen.

    NEXIT !
    Terug naar : onafhankelijke, handel-drijvende, DEMOCRATISCHE landen.
    Zonder dit totalitaire “EU’-konstrukt, waren de landen in Europa, beter en meer
    naar elkaar toegegroeid, dan nu. Nu is elk land, elkaars vijand.
    Het “EU”-konstrukt is een sterfhuis-konstruktie.

  2. Ian schreef:

    Ik heb Syp hoog zitten, maar dit is een broddelstuk. Rutte heeft niet eens een begin gemaakt met zijn best doen. Hij heeft wel interessant lopen doen (“we hoeven nu geen akkoord te bereiken”/“geen transferunie”/“geen schenkingen”/“kleinere begroting”) maar we weten wat de beloftes van Rutte waard zijn; precies het tegenovergestelde gebeurt.
    Een korting op de contributie die omhoog gaat en dat verkopen als een succes. (“Ja schatje, ik heb een porsche gekocht, was ietsje duurder dan de vw golf maar ik kreeg een hogere korting”).
    En ik lees geen woord over waar deze volksplundering werkelijk over gaat: giften en goedkope leningen aan spaanse socialistische sinterklazen, italiaanse uitvreters en franse profiteurs om hun schulden te kunnen betalen aan de grootste schuldeiser; Duitsland en Deutsche Bank.

  3. Ian schreef:

    En daarbij komt ook nog dat geen van de zuidelijke landen ook maar een begin van een toezegging heeft gedaan te gaan hervormen. Frankrijk stelt voor de top de pensioenmaatregel nog even uit (hoezo onbeschoft), Italië heeft de begroting al 11 jaar niet op orde, Spanje is een socialistisch shithole waar geld met bakken verdwijnt in Timmermaniaanse projecten. En Nederland maar betalen. Om dan ook nog uitgemaakt te worden voor vrekkig en lastig. En een franse necrofiel met een napoleon-complex dreigt op het vliegtuig te stappen omdat het meneer niet zint. En een teutoonse stasi troela die met haar gevouwen handjes nadenkt hoe ze vóór haar vertrek Europa nog verder naar de sodemieter kan helpen. Het is g@dverd@mme nog ongeloofwaardiger en idioter dan een Stephen King scenario. Maar gelukkig heeft Rutte z’n best gedaan.

  4. BegrensEuropa! schreef:

    Het stuk van Wynia wekt de indruk dat Wynia zelf ook geschrokken is van de gevolgen van de top. De enige uitweg die hij nog ziet is die van ‘Deense’ opt-outs, zowel op het punt van buitensporig veel meebetalen vanwege de knieval van Merkel of haar opvolgers/-sters voor napoleontische fransen en meegaan in de Duitse/EU migratiebenadering (waar de fransen stiekem ook grens voor dicht houden). Rutte heeft nog niet een begin mee gemaakt met opt-outs. Nederland zit niet vol, het barst uit zijn voegen. Het is hoog tijd voor radicale oplossingen. Die trouwens zo radicaal niet zijn: ongelimiteerde immigratie is gebaseerd op bedrag en onhoudbaar en de transferunie is uiterst oneerlijk en eveneens gebaseerd op bedrog en onhoudbaar. Hoe moeilijk kan het zijn?

  5. Ernie van de Wal schreef:

    Ik zie de actie van Rutte ook als slechts toneelspel. Daarbij kosten deze leningen voor clubmed ons veel geld. Omdat ze meer geld van ons krijgen zullen we wat meer spullen van ons land afnemen. Maar dankzij Target II is die internationale handel in de EU gebaseerd op een rekening-courantverhouding zonder verplichtingen. Als Italië voor 1 miljoen spullen in Nederland bestelt, loopt daarmee de vordering van de Nederlandse Bank op de Italiaanse Nationale bank met 1 miljoen op. Alleen is Italië technisch failliet. Dus die vordering moet je op voorhand al als oninbaar afboeken.

    Er is 1 oplossing: Clubmed uit de € of wij eruit.

  6. BegrensEuropa! schreef:

    De moeilijkheid bij de EU is dat het centraliseert zonder tegelijkertijd te decentraliseren. Het simpele feit is dat als er belasting moet worden geheven in het Nederland om belastinginkomsten aan te vullen in Spanje en Italie dit bijdraagt aan een ongelijkheid in de belastingdruk, terwijl daar al veel zwart gewerkt wordt. Het is simpelweg economische waanzin en het is uiterst oneerlijk ook jegens Nederlandse werknemers. Het centraliseren van de EU uitgaven zonder gedecentraliseerd Italie en Spanje de eigen problemen te laten oplossen is onrechtvaardig, onhoudbaar en dom.

  7. Johan P schreef:

    De korting ging zelfs omhoog?
    Jaja, het smoesje is goed maar het praatje deugt niet. Het hele verhaal van de ‘korting’ die sommige landen, inclusief Nederland’ krijgen is onzin. Men krijgt helemaal geen korting, dat is het verhaaltje waarmee de politici hun eigen bevolking zand in de ogen kunnen strooien.
    Die ‘korting’ is niets anders dan een overeenkomst om iets minder te hoeven te betalen en niets anders dan een onderhandelingstruc. Je zet hoog in, de ander biedt laag en je ontmoet elkaar ergens. Maar de betaler blijft gewoon betalen.

    Alleen al het feit dat de begroting juist bijna is verdubbeld terwijl er een grote netto-betaler is vertrokken laat al zien dat er helemaal geen gezond beleid wordt gevoerd.
    Griekenland is failliet, Italie is failliet, Spanje is failliet, Portugal is bijna failliet. En dan de echte klappers: Frankrijk is de-facto failliet. En de Deutsche Bank is de-facto failliet en dat is de ruggegraat van de Euro. Maar alles zal wel goed komen want Nederland betaalt wel zeker? Ja hoor, vast wel. En hoe lang gaat dat duren voordat Nederland ook failliet is?
    Bereid u allen maar voor op een enorme klap, want die gaat komen en de de vaart waarmee dat gebeurt neemt alleen maar toe.

  8. carthago schreef:

    Ter voorkoming van verhogingen van belasting en pensioenleeftijd in vak zuid worden binnenkort in .NL de belastingen verhoogd en de pensioenuitkeringen verlaagd.Meer heeft rutte niet geregeld in Brussel.Met gratis geld uit shithole.NL lukt het altijd wel..Gaaf “bijtland” met nog maar één tand.

  9. El Cid schreef:

    In elk normaal begaafd brein zou nu duidelijk moeten zijn dat wij niets te zoeken hebben in het Vierde Rijk. We zijn een wingewest geworden voor kleine Napoleon en de Hitlerin. In die zin is deze “top” historisch.

    De verantwoordelijken voor deze krankzinnige anti-Nederlandse deal zouden bij de aanstaande verkiezingen dus ook een afstraffing moeten krijgen van heb ik jouw daar. Als dát niet gebeurt? Dan is dit volk nog veel dommer dan ik het al acht.

    Je de tering werken voor een buitenlander? Neem daar maar een andere slaaf voor..

  10. Bob Fleumer schreef:

    Rutte heeft DE kans gemist om echt geschiedenis te maken, dit had de ommekeer in het EU beleid moeten worden en dan tekent de lummel bij het kruisje, dan ben je toch echt een schijtlaars die niet op zijn plaats zit.
    En dan als Caesar in triomf naar huis komen met het “goede”nieuws. Vrij naar Pim Fortuyn “man ga toch koken”!

  11. Dick Kraaij schreef:

    Opt-out klinkt mooi. Denemarken heeft het (of had het??) én vertikte het om de euro in te voeren. Ik lees elders dat Nederland te laat is om alsnog opt-outs te bedingen. We moeten hopen en bidden dat de EU instort door oorzaken buiten ons. Net als zo vaak met Nederlands voetbalelftal mannen het geval is geweest, zijn we op de toernooi van “Brussel” afhankelijk van anderen. Niet heel benijdenswaardig. #nagelbijten

  12. Hubertus Vicus schreef:

    Hier ben ik het toch niet eens met Syp Wynia wiens artikelen ik graag doorspit…

    Rutte heeft zijn best gedaan… Ja met kruimeltjes binnenhalen.

    Feit is dat ONZE Nederland BV gewoon de ordinaire pinautomaat van Vak Zuid is en blijft…

    Wij moeten langer doorwerken en blijven betalen voor Basic Income Spanjolen, luie arrogante Fransozen, Dolce Vita Italianen en nog wat labbekakken…

    A never ending story… NEXIT

  13. Karina schreef:

    Iedereen die de EU blijft eren in Nederland zijn egoïsten. Voordat de EU bestond hadden onze voorouders gezorgd voor een redelijk AOW leeftijd, een goed pensioen, betaalbare ziektekosten en goede . sociale voorzieningen.

    Sinds onze entree wordt dit alles naar de mallemoer gebracht om dit geld te gebruiken om Nederland als rijk en voorbeeldland te representeren in EU. De BTW vliegt omhoog… de sociale voorzieningen omlaag. Niets van de welvaart is terug te zien bij de burgers. De huidige generatie ouwetjes zullen nog een luiizenleven hebben vergeleken wat onze kleinkinderen staat te wachten.

    De ‘Gutmensch ‘ uithangen over de rug van ons nageslacht.