DE WERELD NU

Een hervorming van de EU-samenwerking

EU-samenwerking

Over de EU-samenwerking bestonden en bestaan misverstanden. Dit artikel adresseert beide, maar laat geen twijfel over de gewenste oplossing.

Martin Sommer vergiste zich toen hij opmerkte tijdens het colloquium ter ere van de tachtigste verjaardag van Frits Bolkestein, dat wij door Olli Rehn en een aantal andere Brusselse ambtenaren worden geregeerd. Olli Rehn voert uit wat de raad van ministers heeft besloten en in dit specifieke geval ook nog op verzoek van de Nederlandse regering.

Om de EU een schaduwstaat te nemen lijkt me onjuist. Het is de tegenwoordige vorm waarin we de Europese samenwerking hebben gegoten. Die vorm was bedoeld voor zes geïndustrialiseerde naties, met gelijksoortige belangen, waarvan er twee bovendien een paar eeuwen lang erfvijanden waren geweest. Dat was een extra stimulans om de samenwerking goed te laten verlopen, ook als alles niet overal even goed geregeld was. Die vorm wordt nu gebruikt voor de samenwerking tussen 28 heel verschillende Europese landen en dat werkt niet. Het zijn er te veel en hun belangen lopen te veel uiteen. De gedachte dat ze als gevolg van de samenwerking wel naar elkaar toe zouden groeien is een misvatting gebleken[1].

Sommer stelt het verkeerde probleem aan de orde. Buiten Brussel wil niemand een Europese staat, maar een goed georganiseerde Europese samenwerking wil iedereen. Begrotingsdiscipline zal daar zeker onderdeel  van zijn, want een goed  functionerende overheid in ieder van de lidstaten  is zonder die discipline niet goed denkbaar en nauwe financiële samenwerking tussen de lidstaten ook niet.

Wat dringend nodig is, is een grootscheepse hervorming van de samenwerking die recht doet aan het gegeven dat geen van de lidstaten bereid is zijn zelfstandigheid op te geven. Ieder land wil zijn eigen identiteit behouden. Er zijn misschien een of twee uitzonderingen, lidstaten die een duidelijke eigen identiteit missen en de daaruit voortkomende problemen via een Europese omweg willen oplossen.

Maar alleen al door het grote aantal landen dat lid is of lid wil worden is het streven naar een federalisering met daarboven een nieuwe bestuurslaag in Brussel een afgesloten hoofdstuk geworden. We moeten zorgvuldiger gaan  formuleren op welke terreinen we willen samenwerken en per samenwerkingsgebied moeten we vast stellen wie er wel en niet aan mee kunnen doen[2]. Aan sommige projecten doet iedereen mee. We houden bijvoorbeeld een douane unie met bijbehorende wetgeving en een Hof om de conflicten in de samenwerking op te lossen.

Als alleen landen met gelijksoortige belangen samenwerken zal dat de besluitvorming bevorderen en een organisatie per probleemgebied zal de efficiency verhogen. Een verdeling van de instituten voor samenwerking over de lidstaten, zal het streven naar een Europese superstaat dempen. Het zal daarnaast de betrokkenheid van de deelnemende landen verhogen. Van de bestaande crisis, die nog allerminst voorbij is, moet gebruik gemaakt worden om die veranderingen door te voeren. Duitsland en de andere Noordelijke landen zouden er goed aan doen om de hand op de knip te houden tot op dit punt overeenstemming is bereikt.

Sommer stelt het verkeerde probleem aan de orde. Buiten Brussel wil niemand een Europese staat, maar een goed georganiseerde Europese samenwerking wil iedereen. Begrotingsdiscipline zal daar zeker onderdeel  van zijn, want een goed  functionerende overheid in ieder van de lidstaten  is zonder die discipline niet goed denkbaar en nauwe financiële samenwerking tussen de lidstaten ook niet.

Wat dringend nodig is, is een grootscheepse hervorming van de samenwerking die recht doet aan het gegeven dat geen van de lidstaten bereid is zijn zelfstandigheid op te geven. Ieder land wil zijn eigen identiteit behouden. Er zijn misschien een of twee uitzonderingen, lidstaten die een duidelijke eigen identiteit missen en de daaruit voortkomende problemen via een Europese omweg willen oplossen.

Maar alleen al door het grote aantal landen dat lid is of lid wil worden is het streven naar een federalisering met daarboven een nieuwe bestuurslaag in Brussel een afgesloten hoofdstuk geworden. We moeten zorgvuldiger gaan  formuleren op welke terreinen we willen samenwerken en per samenwerkingsgebied moeten we vast stellen wie er wel en niet aan mee kunnen doen[2]. Aan sommige projecten doet iedereen mee. We houden bijvoorbeeld een douane unie met bijbehorende wetgeving en een Hof om de conflicten in de samenwerking op te lossen.

Als alleen landen met gelijksoortige belangen samenwerken zal dat de besluitvorming bevorderen en een organisatie per probleemgebied zal de efficiency verhogen. Een verdeling van de samenwerking instituten over de lidstaten zal het streven naar een Europese superstaat dempen. Het zal daarnaast de betrokkenheid van de deelnemende landen verhogen. Van de bestaande crisis die allerminst voorbij is moet gebruik gemaakt worden om die veranderingen door te voeren. Duitsland en de andere Noordelijke landen zouden er goed aan doen om de hand op de knip te houden tot op dit punt overeenstemming is bereikt.


  1. Griekenland en Italië hebben frauduleuze overheden en daar is sinds ze lid zijn van de EU geen verbetering in gekomen.
  2. Zie noot 1

Dit artikel over de EU-samenwerking verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp

Meer artikelen van Toon Kasdorp vindt u hier.

10 reacties

  1. Youp schreef:

    Oh nee, dromen over een goed functionerende overheid en een goed georganiseerde Europese samenwerking. Wanneer ga jij begrijpen dat de politiek niet de oplossing is maar het probleem wat opgelost moet worden? Wanneer houd jij op met je onderwerping aan de staat? Wanneer neem jij je eigen souvereiniteit terug? Wanneer sta je op en zegt: hier ben ik, een volwassen kerel en ik neem mijn eigen beslissingen!

    De overheid is er niet voor jou. Jij bent er voor de overheid.

  2. Stoner schreef:

    @ youp

    Precies dat Youp.
    Een overheid hoort afhankelijk te zijn van de bevolking en niet andersom en met dat hele toeslagen stelsel heeft onze regering dat al omgedraaid.

  3. Youp schreef:

    @Stoner
    Het hele concept van besturen en bestuurd worden lijkt mij anno 2020 achterhaald. Toen we nog een standenmaatschappij waren en er sprake was van een daadwerkelijke elite die van jongs af aan, aan de keukentafel en op de beste scholen, werd opgeleid om te besturen, danwel in het internationale bedrijfsleven of in de politiek; toen kon je verdedigen dat een dergelijke oligarchie een redelijk idee is. Niet in de laatste plaats omdat de onderkant van de samenleving nauwelijks enige opleiding genoten had, misschien zelfs functioneel analfabeet was. Tegenwoordig gaan we allemaal naar dezelfde universiteiten en zijn we dankzij het Internet beter geinformeerd dan ooit. Hiermee vervalt de noodzaak bestuurd te worden door een relatief kleine elite.

    Dat diezelfde besturende elite met de tijd geleerd heeft hoe ze publieke opinies kan beinvloeden en de wetenschap kan sturen om hun eigen megalomane agendapunten er doorheen te drukken maakt de zaak alleen maar erger. Ofschoon dit toch eigenlijk ook wel te verwachten was. Het verandert immers weinig aan het onderliggende principe: ofwel ben je een souverein mens die zijn eigen beslissingen neemt, ofwel ben je een onderdaan die bestuurd wordt en dan moet je eigenlijk ook ophouden met jammeren dat je heersers niet doen wat jij leuk zou vinden.

  4. Stoner schreef:

    @ Youp

    Ik denk niet dat dat gaat werken Youp. Ieder voor zichzelf zal geen leuke leefomgeving opleveren en al gauw tot anarchie leiden.
    Enige sturing blijft wenselijk, democratie heeft zijn nadelen maar tot nu toe zijn alle andere vormen van bestuur slechter.
    Noodzaak in een democratie is weer terug gaan naar hoe het bedoeld is. Het demos (volk) bepaald de koers die het bestuur moet volgen en niet een zeer kleine groep schreeuwers.
    Maar waar het echt misgaat op dit moment is de incapabelheid van de bestuurders. Iedere boerenlul kan politicus worden, zie bijv. de Jonge een basisschool leraar of een Pechtold de veilingmeester of een Roemer de mavo leraar en ga zo maar door.
    Wat ik hiermee wil zeggen is dat ik geen buschauffeur wil als piloot van een vliegtuig.
    Dus een elite die bestuur met de paplepel krijgt ingegoten is misschien nog niet zo slecht, MITS deze ook de wil van het volk uitvoerd en dan niet die van een kleine groep schreeuwers.
    Dit is dan alleen te bereiken met een bindend referendum ( raadgevend is sowieso stierenpoep ).
    En ja er zijn altijd mensen die buiten de boot zullen vallen, dat is een van de nadelen aan democratie.

  5. Youp schreef:

    “Het demos (volk) bepaald de koers die het bestuur moet volgen …”

    Dat is nog nooit zo geweest vrees ik. Kan ook niet omdat het veronderstelt (naar Rousseau) dat ‘het volk’ dezelfde wensen heeft. Niets is echter minder waar. Sommigen willen de socialistische experimenten nog eens dunnetjes overdoen, anderen juichen de klimaathysterie toe, weer anderen verlangen terug naar meer conservatieve scenario’s. Ook als je per punt bindende referenda gaat houden krijg je per definitie een binaire uitkomst (ja of nee) met naar verwachting een grote groep ontevreden mensen. Decentralisatie is dan eigenlijk onvermijdelijk.

    “Enige sturing blijft wenselijk, democratie heeft zijn nadelen maar tot nu toe zijn alle andere vormen van bestuur slechter.”

    Het bovenstaande is een uitspraak waar ik niet achter kan staan. De democratie is een vrij jong experiment. Over het algemeen wordt het begin van de democratie na de Eerste Wereldoorlog geplaatst. Kortom, een goede honderd jaar. Wat historisch gezien niet erg lang is. Het zou me verbazen wanneer de democratie over honderd jaar nog bestaat. Een monarchie bv is vele malen stabieler. Niet in de laatste plaats omdat de monarch zichzelf als de eigenaar van het land ziet en er belang bij heeft om het zo goed mogelijk door te geven aan zijn opvolger.

    Dit in tegenstelling tot onze hedendaagse beroepspolitici die er vooral belang bij hebben zo spoedig mogelijk een lucratief baantje te vinden bij de supranationale overheden of wat commissariaten bij het bedrijfsleven verzamelen waar ze met hun politieke invloed mogelijk wat douceurtjes kunnen ritselen. Het mag dan ook geen verbazing wekken dat lange termijn zeer kwalijke strategieen als omvolken, of peperdure klimaatexperimenten juist nu in een democratie plaatsvinden.

  6. Stoner schreef:

    @ Youp

    Democratie is een ruim 2000 jaar oud begrip bedacht door de grieken. In de laatste eeuw is de verkrachte uitvoering ervan de norm geworden.
    U heeft gelijk als u zegt dat het tegenwoordig gaat over een lucratief baantje na de politiek binnen te slepen.
    Daarom moeten we terug naar de oorspronkelijke bedoeling van democratie.
    Omdat te bereiken moet de grondwet flink aangepast worden.
    – Uitslag van een stemming: wanneer de nummer 1 meer dan 50% van de stemmen heeft is het duidelijk.
    Hebben ze die niet moeten ze noodgedwongen gaan samenwerken met nummer 2. Hebben 1 en 2 nogsteeds geen meerderheid komt nummer 3 erbij enz. Dus geen ruimte meer voor een cordon sanitair wat sowieso crimineel is.

    – Je kiest om politicus te worden? Ok dan ben je dat 100%, oftewel geen bijbaantjes meer (in het bedrijfsleven staat dit veelal in contracten. Ik als boerenlul had dat zelfs in de arbeidsovereenkomst staan), ergo geen kans om te lobbyen.

    – Het salaris pas achteraf toekennen. Wil je politicus worden, zorg dan maar zelf dat je het eerste jaar qua financien kan overbruggen. Streef je dan je eigen agenda na ipv die van het volk (de meerderheid dan) kan je opdonderen en heb je voor niets gewerkt.
    Simpel gezegd beloning naar prestaties.

    – Stemmen verplicht maken ook voor bindende referenda.

    Ik kan nog wel even doorgaan zoals je begrijpt.
    En ik geef ook toe dat er in een democratie mensen buiten de boot zullen vallen, want er zijn altijd neuzen die de andere kant opstaan.

    Over monarchie…..dat verschilt niet veel met een dictatuur. Ook de dictator wil een goed land (voor hem dan) doorgeven aan zijn nazaten.

  7. Stoner schreef:

    @ Youp

    Hoe ziet u decentralatie als oplossing? Ook dan zijn de meningsverschillen tussen groepen er nog. Moeten we dan groepen gaan vormen? Zo van dan ga je maar naar die wijk daar denken ze hetzelfde als u?
    Dat leidt tot tribalisering en ellende, zie bijv. Afrika en het midden oosten.

  8. Youp schreef:

    We kunnen nog heel lang doorgaan met deze discussie. Als het je interesseert, ik heb ooit ‘Democracy, the God that failed’ van Hans-Hermann Hoppe gelezen, wat ik een fantastisch boek vond. Hij vergelijkt de monarchie met de huidige democratie en concludeert dat een monarchie de betere staatsvorm is. Wat hem nog een complimentje van Prins Hans-Adam II van Liechtenstein opleverde.

  9. Youp schreef:

    “Moeten we dan groepen gaan vormen? Zo van dan ga je maar naar die wijk daar denken ze hetzelfde als u?”

    Zo ongeveer ja. Ik denk dat er een enorme economische crash aankomt waarna de politieke structuren zullen instorten. De verschillende bevolkingsgroepen komen tegenover elkaar te staan met burgeroorlog-achtige spanningen er tussen. Je gaat willen verhuizen naar een meer gelijkgezinde omgeving.

    Maar meer in algemene zin: als het volk niet hetzelfde wil, dan is bestuur door datzelfde volk een onmogelijkheid. Het volk, of de bevolking zal zich in kleinere groepen moeten splitsen met gelijkvormige voorkeuren. Je krijgt dan inderdaad een balkanisering met theocratieen, linksliberale multiculti hipsters, neo-marxistische non-paradijsjes, milieugekkie enclaves, laag IQ Afrikaanse ghetto’s en meer conservatieve regio’s die het naar verwachting uitstekend zullen doen. De rest zal instorten. Een politiek Darwinisme, zeg maar.

  10. Stoner schreef:

    @ youp

    Ik zal het boek lezen aldenk ik niet dat ik dan de monarchie niet meer als een dictatuur zal beschouwen, maar ik sta altijd open voor andere meningen.

    Uw stelling, dat er mogelijk een burgeroorlog op hand is, ben ik met u eens. Maar ghetto vorming is hierzeker het perfecte recept voor en voor mij zeker niet wenselijk. Nederland is al te klein en als ik dan ook nog eens gelimiteerd word met waar ik wel en niet mag komen, wordt het nog kleiner.
    Misschien is dan de democratie toch de beste oplossing als degene die het niet eens zijn met het beleid kunnen emigreren naar landen waar ze dezelfde denkwijze op na houden. Zoals nu met die marxisten, verhuis lekker naar China ipv bijv Amsterdam tot china 2.0 te maken.

    We hebben dus min of meer al decentralisatie, met A’dam als voorbeeld die overal schijt aan heeft en zelf bepaald.

    Mijnsinziens niet wenselijk dus terug naar centralisatie.

    Maargoed we verschillen van mening, mooi hè, gelukkig zijn we niet allemaal hetzelfde, maar toch moeten we samen het beste ervan maken. Alleen die kans wordt ons ontnomen, hierover zijn we het wel eens 😉