DE WERELD NU

Economische toekomst – IT en productiviteitsgroei

Economische aanraders, economische toekomst

Naar aanleiding van een economenartikel merkt IT’er Mustafa Heuvelkamp op dat de economische toekomst van hitech-informatica wel wat al te simplistisch wordt voorgesteld.

Het is een bekend soort analyse – een hogere arbeidsproductiviteit geeft meer toegevoegde waarde en vergroot daarom de banengroei.

Maar dat is slechts ten dele waar. Dergelijke technologische vernieuwingen doen altijd drie dingen:

  • arbeidsproductiviteit verhogen (goede zaak, worden we rijker van)
  • laten minder productieve banen verdwijnen (wie gaat er nog met de trekschuit?)
  • veranderen de verhouding arbeid/kapitaal als het gaat om economische productie (kapitaal wordt belangrijker en eist daarmee ook een groter deel van de beloning op – indicatief: die lonen die maar niet stijgen in het westen, hoe wel daar meer oorzaken voor zijn.

Het gelinkte stuk hierboven is een zogenaamd ‘makkelijk’ artikel omdat het de voorgaande technologische revoluties met de huidige vergelijkt. Dat is niet zonder gevaar, want het is een luie premisse. “Waarom zou het dit keer anders zijn?” is de onuitgesproken vraag van de auteur. Arrogantie van het type: ‘ach, het klootjesvolk is altijd bang’.

Wat is dan wel anders?

Om te beginnen was de automatiseringsrevolutie uit de jaren 80 al anders – want die heeft tot structurele werkeloosheid geleid in het westen, we kennen dat ook wel als ‘de onderklasse’. Die werkeloosheid zien we nauwelijks in de opgepimpte werkeloosheidsstatistieken want daarin staan alleen de mensen die actief naar een baan zoeken.

Ook eind jaren negentig, tijdens de eerste dotcom revolutie stond een deel van de bevolking al buitenspel. Heus. Rotterdam Zuid, de Schilderswijk, noem maar op: die hebben niet tot nauwelijks geprofiteerd van die periode. Hooguit dat het Rijk en de gemeente er wat geld tegenaan konden gooien.

De huidige kennisrevolutie is exponentieel van aard, dat is nog niet eerder vertoond. Mogelijk doordat er nog nooit zoveel onderwezen mensen waren en door het feit dat we allemaal via het internet verbonden zijn. Want dat zijn we.

Efficiënter werken door nieuwe technieken – het is elke dag wel ergens aan de orde. Hetgeen betekent dat elke dag de combinatie (arbeid, kapitaal) als grondslag voor productie steeds kapitaalintensiever wordt. Dat leidt er toe dat elke dag een percentage[1] dat zich niet kan herscholen of kan worden herplaatst, wegzakt naar de onderklasse (als in: kan nooit meer een baan zoeken) omdat de ‘skills’ van deze mensen domweg te weinig economische waarde toevoegen. Het is niet dat ze niets kunnen – het is dat ze te weinig van waarde te bieden hebben.

De economische toekomst is nog niet geweest. Dat is zij nooit.


  1. De voorspellingen van een aantal jaren geleden spraken over een exponentiële groei op technologisch gebied en een enorme uitstoot van banen.

11 reacties

  1. Cylin schreef:

    Heel die productiviteitsgroei bestaat niet. Als ik in mijn eentje een akker omploeg, gaan al de mensen die daar eerst aan meehielpen niet ineens iets anders nuttigs doen. Als we dan ook nog een paar mensen uit zuidelijk gelegen gebieden hierheen halen, is niet onze productiviteit gestegen, maar slechts het aantal mensen dat geen werk heeft.
    Heel de kenniseconomie bestaat niet, wel veel hoogopgeleiden die teren op die paar mensen die wel iets produceren.

  2. Cool Pete schreef:

    @Cylin : in principe ben ik het met u eens.

    Productiviteit is een relatief begrip :
    de efficiëntie van de inzet van arbeid, kapitaal en grondstoffen, met als gevolg het
    voorbrengen van een product of dienst.

    Maar als er niet een product of dienst voortgebracht wordt, met een aanwijsbaar,
    gevraagd of bewezen nut, is het zinloos om over ‘productiviteit’ te praten.

    De echte vraag blijft : hoe ontstaat welvaart.

    Het bevloeien en vruchtbaar maken van woestijnen, is waarschijnlijk het nuttigste ooit : sociaal. economisch, ecologisch.

  3. Theo schreef:

    Karl Marx voorzag voor de verre toekomst dat wij steeds meer vrije tijd zoyden krijgen.En hoewel zijn economische theorie verworpen is op tegenstrijdig heden krijgt hij op bepaalde terreinen wel gelijk.De technologische ontwikkeling gaat steeds sneller omdat robottten weer een volgende revolutie oproepen.De 3D -printer is daar een voorbeeld van.Ingewikkelde onderdelen worden nu met een druk op de knop gemaakt waar vroeger een tiental beroepskrachten voor nodig waren.Voor het produceren van de Tesla volstaan hooguit 3 mensen die op de 4 wielen de kleine electro aandrijfmotoren bevestigen terwijl voor een verbrandingsmotor ( bijv.Audi A6 ) je toch gauw 100 mensen nodig hebt ( inclusief toeleveringsbedrijven).
    Wat gaan wij met alle overtollige mensen doen? Het meest radicale is : de invoering van het basisinkomen ( € 980 per maand) met afschaffing van alle subsidies .Wel geleidelijk invoeren.Wat zegt u? Mensen worden lui en het kost teveel geld? Welnu : de vele subsidies zijn al een vorm van basiskomen, dus dat valt wel mee.Wil iemand op vakantie of een nieuwe auto? Dan kan hij/zij gewooon erbij werken.Wel zal het belastingstelsel aangepast moeten worden.Nieuwe ideeen worden alrijd gerediculiseert maar vroeg of laat gaat de wal het schip keren.Hipelijk zonder geweldadige revolutie.

  4. Cool Pete schreef:

    @Theo : vraagt u zich niet af, wat NUTTIG is ?

    Bijvoorbeeld : kent u de nadelen van elektrische auto ’s ? grondstoffen winning [ lithium ], productie, gewicht, afval-verwerking [ accu’s ], opwekking giga elektriciteit : hoe ?
    Ze zijn niet beter of verantwoorder, dan bestaande auto’s. Wel veel duurder.

  5. Johan P schreef:

    @Theo
    Slechts ten dele eens. Het is de spagaat waar links in zit; gillen dat de automatisering banen kost. En tegelijkertijd gillen dat we te weinig arbeidskrachten hebben en daarom hordes analfabete barbaren moeten importeren.
    Automatisering betekent simpelweg meer doen met minder mensen, maar die moeten dan wel beter opgeleid zijn.
    Dat geeft dan meteen een structurele oplossing voor het enige echte probleem dat er is; te veel mensen. Dus laten we de grenzen dichtgooien, alle kansloze asielparasieten eruit mieteren, alle ons hatende moslims eruit mieteren en ons geld besteden aan goed onderwijs en technologie hier en laat de barbaren het onderling maar uitzoeken. Die mogen weer meepraten als ze zelf hun eigen zaakjes op orde hebben, met geboortebeperking en een goede arbeidsethiek voorop.

  6. Theo schreef:

    @ Johan P : grenzen dicht gooien, okee maar de druk op de grenzen zal blijven ook vanwege de klimaatverandering.Het is niet of of maar en en.Dus grenzen dicht ( Australische systeem) en eventueel uitzendwerk zonder recht op verblijfsvergunning en efficente ontwikkelingshulp, zoals irrigatie e.d.om die druk op onze grenzen te verlichten. Wel moeten wij harder optreden tegen die corrupte regimes door geld rechtstreeks naar de mensen aldaar te brengen.( zie mini -leningen).

  7. Theo schreef:

    @ Cool Pete : nuttig is een subjectief begrip.Voor de ene is een auto een vervoersmiddel, voor de ander een statussymbool waarmee hij/zij kan pronken.Groen-Links wil voor ons gaan invullen wat nuttig is.Op basis van wat? We mogen geen klooster samenleving worden of een rode Staphorst met 1001 verboden en schaamten en een nog grote hoeveelheid geboden.Het is verstikkend.En dan nog ……graag met correctief referenda.Ik ,wij willen inspraak anno 2020!

  8. Juanito schreef:

    @Theo

    “…..maar de druk op de grenzen zal blijven ook vanwege de klimaatverandering.”

    Dit is een mantra van de klimaatsmurfen en andere neo marxistische fantasten die via deze weg de ongelimiteerde import van barbaren verder willen bevorderen, vanwege “alle Menschen werden Brüder”, of zoiets.

    Druk op de grenzen zal blijven omdat ons continent door barbaren is ontdekt als lui lekkerland, waar alles gratis verkregen kan worden en waar politici en overige landverraders dit parasieten gedrag als een “verrijking” ervaren. Gek genoeg wordt deze overgave politiek ook nog gesteund door een meerderheid van naïeve en gestoorde kiezers, die dit zonder veel omhaal laten gebeuren.

  9. Juanito schreef:

    Je moet het maar durven.
    En je kinderen en kleinkinderen gaan uitleggen, waarom de unieke en ooit zo succesvolle Westerse cultuur, zo te grabbel is gegooid.

  10. Johan P schreef:

    @Theo
    De hele klimaathysterie heeft er niets mee te maken. Het probleem is niet dat het klimaat verandert, maar dat er domweg te veel mensen zijn. ALS er al klimaatvluchtelingen zijn dan is dat minder dan 0.05% van de migranten. Idem voor ‘oorlogsslachtoffers’ de meesten komen niet uit gebieden met oorlog, maar komen puur vanwege financieel gewin zonder inspanning te hoeven doen.
    En waar het westen dit heeft ingezien en een krimpende bevolking heeft blijven ze in Afrika en Azie doorfokken als konijnen. Maar dan wel zonder dat er enige vooruitgang wordt geboekt.
    Zelf ben ik van mening dat een organisatie als Artsen Zonder Grenzen bv wel goede bedoelingen kan hebbben, maar dat het HET klassieke voorbeeld is van ‘de weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen’. Doordat het westen door dergelijke instanties WEL het aantal kinderen dat in leven blijft laat stijgen EN de levensduur daar verlengt maar er geen wezenlijke verandering in cultuur, begrip en arbeidsethiek teweegbrengt is het enige gevolg dat er steeds meer druk komt te staan. Idem met de hulp die iedere keer maar weer moet worden geboden voor hongersnoden.
    Het klinkt cru, maar wat een vriend van me die daar werkte eens zei: “Als je een miljoen Afrikanen hebt met hongersnood en je helpt ze met voedsel, dan heb je ’t jaar erop 2 of 3 miljoen Afrikanen met hongersnood.”
    Zolang ze daar niet van plan of bij machte zijn om zelf hun zaken te regelen moeten we het laten begaan. Dat klinkt hard, dat is hard, maar de optie die we nu kiezen is dat we onszelf de vernieling in helpen.

  11. Cool Pete schreef:

    @Theo :

    – status-synbool en nut gaan niet samen. Het is onzinnig te doen, alsof dat wel zo zou zijn.

    – “klimaat”-alarmisme is larie-koek. Een linkse gelijkschakel-diktatuur. Wetenschappelijk is er geen grond voor.
    Wel zijn sommige milieu-maatregelen NUTTIG.

    U houdt de mensen wel bezig, u wat gezond verstand bij te brengen …………
    Het is voor de algemene opinie-vorming, zullen we maar zeggen.