Het gaat niet goed met de detailhandel, en daarom ook niet met het onroerend goed waarin zich dat gemeenlijk vestigt.

Zondag was ik in Bussum als panellid voor de bijeenkomst van het Metis-genootschap (heel erg leuk!), en op weg daar naartoe verdwaalde ik hopeloos. En aangezien ik het gelukzalige gebrek vertoon geen smartphone (telefoon) te hebben, had ik een groot probleem. Maar tijdens het oplossen daarvan zag ik half Bussum, en dat stemde me niet vrolijk.

Hoe ik dankzij een man met een hond en een smartphone in de goede richting werd geloodst vergeet ik liever; de wat oudere man met een kruk die exact aangaf hoe ik mijn weg vinden kon was ouderwets degelijk op de hoogte, en bezorgde me bijna weemoed naar de tijd dat mensen wisten waar ze waren zonder eerst hun telefoon te bestuderen. Onderweg bestudeerde ik de lokale economie, en wat daarvan nog overbleef.

Volgens de NOS gaat het goed met de economie, en best al een tijd. Alleen zijn er zoveel ZZP’ers, en willen de lonen maar niet omhoog. Ook blijven de Millenials maar thuis hangen, in plaats van verantwoordelijkheid te nemen, gezamenlijk een huis te kopen en de volgende generatie te creëren.

Dat toont zich in het straatbeeld, en Bussum was om een onduidelijke reden erger dan ik het thuis in Delft gewend ben. In Delft zit intussen 3 maal zoveel horeca dan de gemeente ooit van plan was te accepteren (volgens het bestemmingsplan van 25 jaar geleden), maar er zit weinig leegstand in de binnenstad, noch daar buiten,

Dat was in Bussum heel anders. Circa een derde van de winkelpanden die ik passeerde was te huur, te koop of van een firma die haar activiteiten net beëindigde. En al die borden tezamen hebben een sfeer van vermoeidheid. De winkels die nog bestonden straalden uit dat hun eigenaren te oud waren er nog iets aan te doen, en gelaten wachtten op het onvermijdelijke einde. Zoals de laatste kruideniers die in de jaren tachtig ondergingen als een laatste herinnering aan de ondergang van kruidenierend Nederland rond 1970. Ik zou niet graag achter hun façades kijken.

Ook in Bussum overigens veel horeca, en net als in Delft was ongeveer een derde van de winkels er mee gevuld. Wie gaat die winkels ooit nog huren?

Is dit een verworvenheid van de interneteconomie? Het stemt droef, en suggereert veel meer armoede dan iemand constateren durft. Al die winkelpanden vertegenwoordigen een zekere waarde, maar net zo zeker is dat die waarde niet langer realiseerbaar is. We mailen tegenwoordig wel als we iets hebben willen, betalen per Paypal en die horeca is een buitenpost van een keuken die bezorgt. Niets minder, maar zeker niets méér.

Wat gaat er gebeuren als de economie binnenkort minder wordt? Want van die groei in de bouw hoeven we niet veel te verwachten; wat daar wordt verdiend gaat naar Polen, en zo. De eerstvolgende crisis zou er wel eens keihard in kunnen gaan hakken.