Nu de onderhandelingen over een nieuwe regering dit weekend een hoogtepunt zullen hebben bereikt, is het een mooi moment dit kritische en provocerende essay van Alexander van Gouwen te publiceren.

Met betrekking tot de coalitiebesprekingen tussen het ‘motorblok’ (VVD, CDA en D66) en de ChristenUnie gaat het in de media slechts over de medisch-ethische kwesties als eventuele struikelblok en meer in het bijzonder over wat het ‘progressieve’ D66 op dit punt allemaal zou willen – verruiming euthanasie, onderzoek met embryo’s en dergelijke – en dat bij de ‘conservatieve’ ChristenUnie op bezwaren zal stuiten en is er opvallenderwijs geen aandacht voor wat de ChristenUnie in zedelijk-reactionaire zin allemaal wil – simpel gezegd is dat het volledig terugdraaien van de seksuele revolutie – zodat het ook een raadsel is in hoeverre D66 dat op zijn beurt zal gaan blokkeren. Ik denk echter dat wat de ChristenUnie allemaal wil terugdraaien meer discussie verdient dan wat D66 wil bij wijze van vooruitgang, want is het niet vooral een brede maatschappelijke discussie waard of we de seksuele revolutie geruisloos moeten laten afvoeren?

En wie zijn hier eigenlijk de echte christenen? Ik heb wat ik hier ga zeggen al vaker gezegd in artikeltjes en/of tweets een of andere vorm, maar nu de ChristenUnie in de regering dreigt te komen en hooguit D66 dwars gaat liggen, wil ik nogmaals uiteenzetten waarom ik denk dat de gangbare ‘framing’ van dit conflict – christenen (ChristenUnie) vs. seculieren (D66) – op z’n minst misleidend is. Op basis van de inzichten van onder meer Nietzsche en Girard geloof ik dat je kunt stellen dat juist D66 de ware christenen zijn en de ChristenUnie fundamenteel antichristelijk in zijn vermenging van moraal en politiek.

De blinde vlek van de media voor de zedenobsessie van de ChristenUnie
Voor ongelovigen is het moeilijk voor te stellen dat iemand zich druk maakt om een afbeelding van een sexy vrouw in de publieke ruimte, laat staan dat het een halszaak is voor een politieke partij die zich met de wereldproblemen zou moeten bezighouden, maar de ChristenUnie maakt zich echt druk om bijvoorbeeld een reclameposter met een vrouw in een bikini.

Het staat daarin niet alleen in Europa: de Duitse CDU van Merkel heeft inmiddels commercieel bloot in de publieke ruimte verboden (en tot zeer recentelijk altijd het homohuwelijk geblokkeerd om nog eens wat anders te noemen, ter illustratie van wat zo’n nota bene ‘gematigde’ christelijke partij zoal wil en doet), de Conservatieve Partij van Groot-Brittannië heeft internet verregaand gecensureerd op porno, in steeds meer landen in Europa is prostitutie verboden en de ChristenUnie strijdt al jaren om al deze strengere zedenwetgeving ook in Nederland te realiseren.

Krijgt de ChristenUnie haar kans nu het deel uit kan gaan maken van de regering? De media besteedt hier geen aandacht aan maar ik denk dat we niet moeten onderschatten hoe belangrijk al deze zaken zijn voor de ChristenUnie: men dient notie te nemen dat de ‘goede zeden’ nooit een bijzaak maar een hoofdzaak zijn voor een religieus geïnspireerde partij als de ChristenUnie. Je ziet het immers bij alle religieuze partijen in de hele wereld: zelfs in straatarme Derde Wereldlanden waar nota bene een oorlog woedt, maken de religieuze leiders en partijen er zich veel drukker om een naar hun mening te bloot geklede vrouw dan om de enorme armoede, corruptie of oorlog in hun land.

Dat heeft er denk ik mee te maken dat voor hen een te vrije seksuele moraal als het mogen toegeven aan je ‘dierlijke’ impulsen de basis vormt van alle ongeloof – de oerzonde als het ware – en dus van alle zonde en ellende in de wereld. Alle orde en vrede in de wereld begint voor hen als het ware met de bewaakte kuisheid van de vrouw, al verpakt de ChristenUnie dat altijd heel listig en modern in de seculiere en zelfs feministische terminologie als dat de vrouw respect verdient en elk bloot of seksuele vrijheid de vrouw degradeert tot lustobject (‘mensonwaardig’ noemt de ChristenUnie dat altijd) zodat christenen en hedendaagse (‘intersectionele’) feministen elkaars beste politieke maatjes zijn geworden (waar de echte feministe De Beauvoir overigens van zou gruwen). Daarom heeft het voor de religieuzen geen zin om zaken als armoede of oorlog aan te pakken als niet eerst de Playboy en kussende stelletjes in het openbaar worden verboden…

De seksuele contrarevolutie
De kern van het programma van de ChristenUnie is in mijn optiek niets minder dan het geheel terugdraaien van de seksuele revolutie van de jaren ‘60. Daarmee handelt zij in zekere zin wellicht in de geest van de tijd – nota bene de huidige jongeren blijken immers, ogenschijnlijk als een soort rebellie tegen hun vrijgevochten ouders, weer uiterst preuts en seksueel conservatief geworden (van niet meer topless willen zonnen tot op latere leeftijd beginnen met seks) –, maar volgens mij is er toch een belangrijk verschil tussen de tijdgeest en de ChristenUnie. Zelfs als de huidige preutse jongeren niet gelovig zijn, dan denk ik dat je kunt zeggen dat zij de christelijke moraal hebben verinnerlijkt omdat de reden van hun nieuwe preutsheid bovenal lijkt te zijn wat zij zelf benoemen als het respect voor de ander en zichzelf: zij willen zichzelf niet te makkelijk weggeven of de ander van diens intimiteit beroven.

Tegelijkertijd is hun preutsheid hun persoonlijke keuze van levensstijl en respecteren zij de individuele keuzevrijheid: ze willen niet de ander hun (christelijke) levensstijl opleggen. De ChristenUnie deelt met deze jongeren uiteraard de opvattingen als dat seks geen consumptieartikel dient te zijn (maar slechts past bij echte liefde in een monogame relatie), maar als politieke partij wil zij deze christelijke opvattingen via de wet dus bij wijze van legaal geweld dwingend aan iedereen opleggen. Dat is echter meer dan een (logische) aanvulling op wat de jongeren en het christendom voorschrijft: het vernietigt tegelijkertijd de christelijke kernwaarde van individuele autonomie en de scheiding van moraal en politiek.

De individualistische revolutie van het christendom
Het liberalisme, zoals dat in Nederland de laatste jaren vooral door D66 wordt belichaamd, is de expressie van het hart van het christendom, in de eerste plaats vanwege haar individualisme: de belangrijkste boodschap van het christendom is dat geen enkel individu mag worden geofferd voor een hoger doel. Elk individu heeft namelijk een absolute (‘oneindige’) intrinsieke waarde en moet op zichzelf worden beschouwd; met ‘Ik kom het zwaard brengen’ beoogt Jezus niets meer of minder dan elke familierelatie of nationaal verband door te klieven. Het individu is vrij en die vrijheid moet worden gerespecteerd. De ChristenUnie heeft die christelijke boodschap van de absolute respectwaardigheid van elk individu ter harte genomen, maar vernietigt die onmiddellijk door de individuele autonomie niet te erkennen. Dat heeft ermee te maken dat de ChristenUnie een tweede christelijke revolutie zelfs volledig miskent: de scheiding van moraal en politiek.

Jezus leerde ‘Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld’. Jezus’ Koninkrijk is namelijk het koninkrijk der moraal (hetgeen een metafysische wereld vormt, die de fysische wereld als het ware doorkruist, zoals Kant laat zien). Typerend voor het christendom is bovenal dat het wraak wil vervangen door liefde: wraak volgt de natuurlijk causaliteit (jij slaat mij dus ik sla in reactie jou), maar onvoorwaardelijke liefde voor zelfs de vijand (hem zelfs ‘de andere wang toekeren’) doorbreekt deze geweldsspiraal van de natuurlijke causaliteit en kan zo vrede brengen. Moraal en vrede overstijgen als het ware deze wereld waarin slechts een aaneenschakeling van geweld plaatsvindt. In de morele keuze volgen we nooit de natuurlijke (op zelfbehoud en zelfbevrediging gerichte) neiging, maar gehoorzamen we de (bovennatuurlijke) morele wet.

De christelijke scheiding van moraal en politiek, individu en collectief, geloof en natie
Dit morele koninkrijk van Jezus staat niet alleen haaks op de natuur maar ook op de politiek. Politiek gezien is het bv. absurd en in ieder geval zelfvernietigend om de andere wang toe te keren als de vijand je aanvalt: moraal bekommert zich niet om de gevolgen van het moreel goede handelen terwijl politiek precies gaat om de gevolgen van je handelen omdat de staatsman zijn land goed moet achterlaten voor zijn volk en als het even kan inclusief de volgende generaties (en hij zal daarvoor ‘vuile handen’ moeten maken dus soms immoreel moeten handelen). De morele wet eist onvoorwaardelijke gehoorzaamheid, dus vereist een bepaald handelen ongeacht de gevolgen, terwijl politiek juist gaat om het behalen van gestelde doelen en dus per definitie voorwaardelijk handelen vergt. Dat Jezus met zijn morele lessen niet beoogde zich met politieke zaken te bemoeien blijkt ook uit zijn beroemde Bijbelse woorden: ‘Geef de keizer wat van de keizer is en de Heer wat van de Heer is’. Anders dan de meeste andere religies, meer in het bijzonder de islam, beoogt het christendom geen politieke of maatschappelijke ordening als de realisatie van het goede leven in de vorm van religieuze wetten te bewerkstelligen. Dat wil zeggen: het christendom kan niet anders dan wel een invloed uitoefenen op de politiek maar zij doet dat vanuit het gelovige individu en zeker niet vanuit de staatsmacht.

Het christendom sneed de band tussen geloof en natie door: waar voorheen een natie werd gedefinieerd door haar religie (haar religieuze gebruiken, normen en wetten), verving het christendom de religieuze riten en wetten door geloof waardoor het christendom volledig onafhankelijk opereert van naties en hun nationale wetgeving (zo kun je een Chinese christen of een Braziliaanse christen zijn en zijn die twee geheel verschillend in hun nationale identiteit maar identiek in hun geloof). Precies hierom is uit het christendom de vrijheid van godsdienst ontstaan en benadrukte Luther de individuele gewetensvrijheid: anders dan de gebruikelijke religies die worden gedefinieerd door hun wetten en gebruiken, laat het christelijk geloof zich niet dwingen. Het christendom streeft niet naar staatsmacht of wereldse wetgeving, maar naar moralisering van het individu waardoor het Koninkrijk van Jezus op Aarde – het Duizendjarig Vredesrijk – zal worden bewerkstelligd. Maar dit moet vanuit de individuen zelf komen: staatsdwang zal uiteraard geen vrede maar slechts burgeroorlog opleveren. Hooguit de kerk als geloofsgemeenschap – de reeds gemoraliseerde mensen – kan regels opstellen voor haar eigen leden, maar het is onzinnig en contradictoir vanuit christelijk oogpunt om die regels ook aan niet-christenen te willen opleggen.

Het liberalisme belichaamt al deze christelijke fundamenten als individuele autonomie, godsdienstvrijheid en scheiding tussen moraal en politiek en kan dus worden opgevat als de politieke expressie van het christendom. De ChristenUnie daarentegen belichaamt de regressie naar voorchristelijke religie: door het vanuit de staatsmacht dwingend willen opleggen aan iedereen van het ene christelijk beginsel van respectwaardigheid van het individu vernietigt zij tegelijk de ware christelijke boodschap en revolutie van individuele autonomie, godsdienstvrijheid en scheiding tussen moraal en politiek (en tussen individu en collectief, tussen geloof en natie). De ChristenUnie gedraagt zich zelfs zoals volgens de Bijbel Satan wil dat mensen zich gedragen (zie bijvoorbeeld hier.).

Conclusie
Juist de huidige seculiere, ontkerkelijkte samenleving is in hoge mate een christelijke samenleving doordat het het resultaat is van een geslaagde christelijke revolutie van verinnerlijking van de christelijke moraal die op individuele autonomie berust. Het liberalisme zoals van D66 belichaamt deze christelijke revolutie. De ChristenUnie ondermijnt juist de christelijke revolutie doordat zij het christelijke respect voor het individu en het leven via de staatsmacht dwingend wil opleggen waardoor zij precies dat respect – zich uitend in individuele autonomie – zelf weer vernietigt. Haar conservatieve moraal, waarbij wordt beoogd de seksuele revolutie geheel terug te draaien, is weliswaar eigentijds – reden waarom er nauwelijks aandacht voor is en de ChristenUnie alom als een respectabele partij wordt gezien – maar anders dan de christelijke moraal van de huidige jeugd is zij geen vooruitgang, laat staan revolutie, maar een regressie naar voorchristelijke religie waarbij de eigen opvattingen van het goede leven aan iedereen dwingend wordt opgelegd. Door zich zelf als christelijk voor te doen maar het omgekeerde na te streven, moet de ChristenUnie vanuit Bijbels perspectief als antichristelijk (de Antichrist) worden gekenschetst en zou D66 als de ware christelijke partij elke samenwerking met de ChristenUnie moeten schuwen.

---

Dit essay verscheen eerder op Geband van Joop