Is er – behalve water – iets polderachtigers dan Klei? Het is de vette grond die polders herkenbaar maakt als de Nederlandse bodem, en de werkelijke moderne Nederlandse intellectueel vormt zich daarnaar. Ongebakken zijn zij weinig anders dan amorfe, ongevormde klodders mentale sillyputty, edoch niet zelden met een ongewoon uitgesproken mening over mensen die hun beeld van de samenleving niet delen.

Zo verscheen van onze vriend Ewout Klei eergisteren een aanval op wat hij percipieert als conservatief, en ter duiding prompt omzette naar reactionair. Reactionair is een woord dat immers ook voor conservatieven een connotatie heeft van een zekere geestelijke fossilisering. Waar de definitie van conservatisme impliceert dat aanhangers van deze filosofische benadering vaak vinden dat veranderingen te snel gaan, zijn reactionairen alleen tevreden met een maatschappelijke terugkeer op onze schreden.

Vroeger
Nu is de zinsnede “Vroeger, toen alles beter was..” een van de oudste filosofische gedachten die de wereldliteratuur kent, en kan al worden teruggevonden in oude Sumerische teksten (ca 2500 v. Chr. en verder terug). De belediging kon dus niet onopgemerkt blijven, want terugverlangen naar de Oude Steentijd, daarvan wil je zelfs als modern weldenkend reactionair mens niet beschuldigd worden, vanzelfsprekend. Uitingen van het door Klei gewraakte gedachtegoed zouden dan ook maar beter niet in de media moeten mogen worden gepubliceerd, is zijn conclusie. Deze reactionaire conservatieven zouden beperkt moeten worden tot reservaten, vanwaaruit zij de jeugd niet kunnen bederven met hun verwerpelijke en illusoire ideeën.

Deze laatste stellingname is op zich al een enorme zelfdiskwalificatie van de heer Klei, aangezien hij er voor lijkt te pleiten dat juist de reservaten waarin bepaalde ‘progressieve conservatieven’ zich hebben teruggetrokken – zoals de meute die zich laaft aan het idealisme van de schrijvers van Joop.nl, en van elkaar – meer aandacht van de reguliere media verdienen. En dat, terwijl juist Joop.nl door de VARA werd opgezet ter conservering van een bepaald sentiment dat de afgelopen jaren intellectueel overtuigend onder de voet werd gelopen door juist die vermaledijde ‘reactionairen’.

Zwaktebod
Een pleidooi voor een reservaat voor een bepaalde filosofische richting of groep is vanzelfsprekend een adembenemend zwaktebod. Moet het onvermogen bepaalde gedachten effectief met argumenten te bestrijden worden ondersteund met een vorm van quarantaine? Onze vriend Klei heeft blijkbaar niets beters, en lijkt zich onbehaaglijk bewust van de zwakte van juist die filosofische stroming die hijzelf voorstaat. En pijnlijker nog, van het verlies aan invloed dat zijn eigen gedachten maatschappelijk genieten.

Wellicht doet de heer Klei er verstandig aan zijn eigen gedachten een steviger basis te geven, wellicht zelfs een echte vorm die maatschappelijk wordt gewaardeerd, en bovendien effectief is. Als zijn werk het vuur dat hem in het maatschappelijk debat na aan de schenen zal worden gelegd overleeft, kan hij in ieder geval met opgeheven hoofd beweren niet zomaar wat halfgare meningen te debiteren. Tot dan is een uitgebreide bestudering van zijn eigen schoenpunten aangewezen: de lemen voeten die hij zichzelf nu permitteert zouden hem met schaamte moeten vervullen.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.