Wisten we maar wat de overheid allemaal deed en wat het kostte. Dan konden we het op een rijtje zetten en er prioriteiten aan toe kennen. Als er dan weer bezuinigd zou moeten worden zou de vraag niet langer zijn waar we het geld het gemakkelijkste kunnen weghalen, maar waar het schrappen van overheidsuitgaven het minste schade aanricht of zelfs voordeel oplevert.

Maar we weten niet goed waar het geld blijft en we weten ook niet wat iedere dienst van de overheid ons kost. Er zijn wel begrotingen waardoor uitgaven worden gelegitimeerd maar daar houdt niemand zich aan. Het zogeheten verschrijven is aan de orde van de dag en waar het geld dan daadwerkelijk aan uitgegeven wordt blijft als regel een geheim.
Wat we nodig hebben is een ZBO die zich bezig gaat houden met overheidsbezuinigingen. Die moet eerst in kaart brengen wat de overheid allemaal doet en dan op basis daarvan een nieuwe en efficiënt financieel administratiesysteem opzetten. Daar vragen we dan wereldwijd patent op aan. Door het aan andere landen te licenseren komen we dan vrij snel uit de kosten.

Is het systeem eenmaal klaar dan gaat het ZBO over in een departement met uitgebreide bevoegdheden of, nog beter, het wordt een nieuwe dienst van het Ministerie van Algemene Zaken.

De politici, die met dat voorstel de verkiezingen hebben gewonnen, gaat dan over tot het afschaffen van overheidstaken met een lage prioriteit. Dat doen zij net zo lang tot iedere euro die nog extra bezuinigd wordt meer dan een euro schade aanricht in de samenleving. Dat zal verrassend lang blijken te duren en aan het eind zal het beslag van de overheid op de nationale middelen in de buurt van de 25% liggen.

Het GNP stijgt op de manier waarop dat in het vergelijkbare Singapore is gebeurd en ondanks de lagere belastingtarieven stijgt ook de belasting opbrengst. Door de lagere uitgaven groeit de hoeveelheid beschikbare middelen om de nationale schuld af te lossen en zijn we wat betreft de problemen van dit moment helemaal uit de brand. Het gaat wat tijd kosten. Ik schat een jaar of tien als we snel zouden beginnen.

Waarom een ZBO vraagt U zich misschien af? We moeten niet de fout maken die Margaret Thatcher de politieke kop heeft gekost. Met ambtenaren bezuinigen op ambtenaren werkt niet zo goed.

Wat we nodig hebben zijn vier honderd van de beste deskundigen die in Nederland zijn te vinden en die halen we uit het bedrijfsleven. IT mensen, accountants, juridische experts en organisatie deskundigen. Dat kost veel geld maar goedkoop is duurkoop. De besten zijn op den duur de goedkoopsten. Ik noem het een ZBO, maar U mag het ook anders noemen. Waar het om gaat is dat zij in volle vrijheid hun plannen kunnen maken en die later uit kunnen voeren. Daarvoor is het nodig dat de politiek tussen hen en de overheid in gaat staan en haar nek uitsteekt.

Waar het op neer zal komen, ben ik bang, is dat een flink deel van de bestaande overheid vervangen gaat worden. Dat is in de praktijk gemakkelijker en goedkoper dan een bestaande bedrijfscultuur bij de overheid veranderen. Maar zoiets kan alleen van buiten af.

---

Dit artikel verscheen eerder vandaag ook op het Blog van Toon Kasdorp