DE WERELD NU

De ‘populistische’ revolte is niet over. En: Thierry Baudet (II)

Thierry Baudet

Renzo Verwer vindt het fenomeen Thierry Baudet zeer interessant. Hij ziet wat hem aantrekkelijk maakt, benoemt gevaren en herkent de hoop van de regerende elite dat hij tijdig verdwijnen zal.

‘Het gaat goed met de economie, met de mensen, Baudet houdt dit niet eindeloos vol, hij zal weer van het politieke toneel verdwijnen. Ik heb vertrouwen in Nederland, het populisme wordt nu minder’,

vernam ik laatst van een geleerde bekende van me. Gelukkig maar, hij maakte zich lange tijd erge zorgen…

Er waart een zekere opluchting door Nederland, althans bij veel journalisten, politici en sowieso bij de mensen met wie het goed gaat.

Angela Merkel werd weer gewoon de grootste in Duitsland, Emmanuel Macron de premier in Frankrijk, de PVV werd niet de grootste in Nederland en is keurig buiten de regering gehouden. Dan is er nog het probleem-Trump, maar dat gaat wel een keer over. En oh ja, in Nederland nog de fascisten/engerds Baudet  en Wilders.

Vorige maand immers verscheen een SCP-rapport waaruit zou blijken dat ‘we’ het beter hebben dan 25 jaar geleden en dat Nederlanders toleranter zijn tegenover mensen van een andere nationaliteit dan in de jaren negentig. En… er is economische groei, volgens allerlei cijfertjes.

Velen halen weer adem en vinden dat de media minder aandacht aan populistische standpunten moeten geven en bijvoorbeeld positief, constructief nieuws moeten brengen. D66-kamerlid Sjoerdsma juicht op twitter.

Nederland is, na een fikse economische – en asielcrisis weer tot kalmte gekomen’, is een gedachte waar ik mijzelf ook wel eens op betrap. Een mens wil graag rust aan zijn kop.

Populisme – onvrede
Interessant is de eeuwige koppeling tussen de begrippen onvrede en populisme (wat is dat precies? Het komt erop neer dat populisme een soort scheldwoord is). Anderen denken dat populisme -ik gebruik het woord dan toch maar- van langere duur is. Ik geef de laatsten gelijk.

Ook Kim Putters, directeur van datzelfde Sociaal-Cultureel Planbureau, maakt zich zorgen. Er smeult een veenbrand, zoals advocaat Theo Hiddema het in Esquire (2016) uitdrukte en Pim Fortuyn al eerder deed. Niet alleen de islam is een probleem voor onze relatief vrije samenleving, maar ook de economie.

Economie
Maar er verschijnen toch dagelijks berichten hoe goed het economisch gaat en de groei loopt toch op tot 3% dit jaar?

Massamedia leren het nooit. Ze menen serieus dat er, bijvoorbeeld in Nederland, economische groei is, terwijl het vooral papieren groei is, gebaseerd op schulden. Zo mogen we dagelijks economische juichcijfers vernemen. Media zijn zich vaak er niet van bewust dat ze een bepaald economisch wereldbeeld aanhangen. Namelijk dat economische groei ALTIJD goed is omdat ‘iedereen ervan profiteert en dat de welvaart als vanzelf van boven naar beneden doorsijpelt’.

Die theorie is al heel lang achterhaald, maar je houdt het volk ermee zoet – tot een bepaald moment. Dus berichten media: er is groei en deze groei is goed. Vergeten wordt dan dat de economische ongelijkheid de afgelopen decennia steeds is toegenomen. De wel-kritische journalist Jaap Tielbeke schreef vorig jaar in de Groene Amsterdammer:

‘Een recent rapport van Oxfam becijferde dat de acht rijkste mensen ter wereld inmiddels evenveel bezitten als de armste 3,6 miljard. Zelfs in een relatief welvarend land als Nederland groeit één op de negen kinderen op in armoede. Wat hebben zij aan grafieken die moeten bewijzen dat we het nog nooit zo goed hebben gehad?’

Thierry Baudet
Al dat ‘geweldige’ nieuws is natuurlijk koren op de molen van de ‘populisten’. Een van die ‘populisten’ is Thierry Baudet:

‘(…) een naar mannetje. De fractievoorzitter van Forum voor Democratie is niet geliefd bij zijn collega’s in de Tweede Kamer. Arrogant en pedant zijn nog de meest vriendelijke kwalificaties (…)’,

zo schrijft parlementair verslaggever Jos Heymans. En elders, aangaande het debat over de aardbevingsschade, lezen we: ‘Andere Kamerleden spraken schande van Baudets inbreng.’ Baudet zal er wel bij varen: als outsider gezien worden, levert stemmen op.

‘In opspraak’. OPHEF.
Baudet raakte onlangs in opspraak omdat hij lang gesproken heeft met de raciale denker Jared Taylor. Nausicaa Marbe en ook anderen, zoals wetenschapper Erik C. Hendriks, die prompt zijn FVD-lidmaatschap opzegde, zetten de identiteitspolitiek van zwarten en blanken tegenover elkaar en concludeerden dat die visies ons niet zouden helpen. Zij vielen Taylor en mensen die met spreken hard aan. Mensen die spreken met Gloria Wekker, of bijvoorbeeld Groen Links Amsterdam dat zich afficheert met Wekker, vallen zij niet zo hard aan.

Er is geen echte ophef over mensen die praten met raciale denkers als Wekker … Gevalletje racisme – dat je blanken harder veroordeelt dan zwarten?

Sowieso vraag ik me af waar mensen zich druk over maken. In een samenleving waarin vrijheid van meningsuiting en het debat een groot goed is, is iedereen vrij zich te informeren. In zo’n samenleving is het juist goed met velen te spreken. Helaas moet ik constateren dat de geest van Spinoza momenteel heel ver weg lijkt. (Leestip hierbij: gratis te downloaden: Meindert Fennema’s pamflet Geldt vrijheid van meningsuiting ook voor racisten?).

Raciaal denken
Ook mijn denken gaat verschillende kanten op, en ook informeer me links en rechts, bij Taylor, Wekker en de vele denkers van het midden. En zo heb ik eens een tijdje in mijn kristallen bol zitten turen….

Ik vermoed dat na Baudet een partij komt die zeer raciaal gaat denken. Op dát moment zal het gedachtengoed van de Baudet anno nu aardig mainstream zijn. Zoals nu bijna iedereen (het is mode) het gedachtengoed van Fortuyn omarmt en zelfs aartsvijand PvdA erkent dat ‘Pim’ in veel zaken gelijk had.

Het is aan Baudet of hij volledig meegaat in het superraciale denken en daar een partij omheen bouwt. Raciaal denken zit namelijk in de mens. De mens voelt zich van nature aangetrokken tot de eigen soort. Hij houdt vooral van de eigen groep. Het vertrouwde is tot op zekere hoogte prettig. Het vreemde onprettig en zelfs bedreigend, al is het soms uitdagend. De mens is van nature xenofoob, stelt fysioloog/antropoloog/evolutionair bioloog Jared Diamond. In burgeroorlogen winnen de instincten en gaan mensen zich langs etnische lijnen organiseren.

Geldt dit voor iedereen? Ja. Ook voor de wereldwijze, tolerante D66’er die zo graag met andere culturen omgaat, in Parijs luncht, dol is op moslims, maar nog nooit een achterstandswijk in Amsterdam of Brussel heeft gezien. Ook de kosmopoliet verkeert graag onder gelijkgestemden: zelfselectie.

‘Diversity plus proximity equals conflict  luidt het adagium, dat steeds meer academisch wordt ondersteund (zie ook wet. lit. onder dit artikel).

Wie continue enorme stress op de samenleving loslaat (ongelijkheid, graaiers,  onrechtvaardigheden, onveiligheid, cultuurbotsingen), moet niet verbaasd staan als de poppen aan het dansen gaan. Migratiewetenschapper Jan van de Beek beschreef al eens een scenario van een burgeroorlog en de voorwaarden die daarvoor steeds meer aanwezig zijn. Het verdwijnen van de middenklasse, een steeds onzekerder inkomen, een samenleving die als los zand aan elkaar hangt, grote onrechtvaardigheden, groepen die worden genegeerd: het is spelen met vuur. Burgers zijn niet van elastiek.

Een burgeroorlog hoeft niet te gebeuren, maar het kan wel – als de ‘juiste ingrediënten’ op de ‘juiste tijd’ door historische toevalligheden bij elkaar komen. Paul Scheffer bijvoorbeeld houdt zijn hart vast. In Het Financieele Dagblad zei hij enkele weken terug, over ongelimiteerde asielzoekersopvang:

‘Je maakt de ruimte voor opvang groter naarmate je duidelijker bent over de begrenzing ervan. De samenleving wil weten waar ze aan toe is. Er is veel morele energie in Nederland, maar als je mensen overvraagt, gaat het geweten in staking. Dat is de kortste weg naar verdere polarisatie en agressie. Ik snap werkelijk niet dat er na het brexit-referendum en de verkiezing van Donald Trump nog mensen zijn die denken dat zulke stemmen hier altijd een kleine minderheid zullen blijven.’

en verderop, over aanslagen door moslimterroristen:

‘Eigenlijk is het een wonder dat er zo weinig gewelddadige tegenreacties zijn gekomen. Mensen snappen blijkbaar heel goed dat de daders niet handelen namens de hele moslimgemeenschap.’

Maar dit kan snel veranderen, en dat weet Scheffer ook. Zelf denk ik dat over 10-20 jaar de Baudet van nu gezien wordt als een tamelijk braaf schoothondje. Of op zijn minst een historische noodzakelijkheid, zoals nu Fortuyn.

Omgang met Baudet
Journalisten en mainstream politici lijken politici als Baudet, Wilders, Fortuyn en Trump te bezien als een soort vreemde diersoort. Ze leven ervan, maar de haat is ook vaak groot. Deze leiders roepen grote emoties op, en worden dan ook weggezet als ‘het ergste van het ergste’: racist/fascist/extreem-rechts/populist.

Populisten schijnen handelaren in angst te zijn. Ik zie echter veel angst bij de ‘gewone’ politici. Zij zijn bang voor de populistische politicus. Waren ze eindelijk van Fortuyn af, kwam die Wilders ‘ineens’ opdraven. En daarna weer ‘ineens’ Baudet. De niet-populisten zijn ook bang voor het volk – wat wil dat rare volk nu weer; wij als partij hebben toch zo’n mooi programma, zo goed voor het ganse volk?

Mainstream politici en journalisten zijn bang. De zere, stinkende wonden in de maatschappij laten zij liever links liggen. Baudet en Wilders drukken er juist heel hard op. De heersende meningenklasse, gewend aan het paradigma van verkiezingen die veilig over economie en koopkrachtplaatjes en procentjes gaan, voelt zich dan bedreigd.

PVV-kamerlid Martin Bosma wees er in De schijn-élite van de valse munters al op (zie bijvooorbeeld p. 331-332) dat media en politieke concurrenten dolgraag steeds weer ‘besluiten’ dat verkiezingen ‘ditmaal gaan’ over andere onderwerpen dan immigratie.

Vervolgens besluiten een heleboel kiezers anders.

Dat lijkt nu wat veranderd, maar het gaat niet van harte. Nog altijd ziet men liever dat verkiezingen gaan over economie dan over identiteit. De elite heeft het nu vooral over identiteit omdat er stemmen of aandacht mee te halen zijn. Identiteit is echter van levensbelang voor de burger, die wel degelijk in meer geïnteresseerd dan zijn loonstrookje… en is dat niet prachtig?

Hoe sta ik in dit alles? Wel, ongeveer zo:

Ik lig in een deuk. Om de heersende klasse en hun reacties op Baudet. Om de media die vaak geen raad weten met Baudet (zie mijn blog hiervoor). Om de D66’ers die beducht en boos zijn. Ik lach ook hard om de angstige VVD’ers, zoals Rutte  die niets wil zeggen over de verkiezing van Baudet tot politicus van het jaar. Logisch, hun positie wordt bedreigd. Politiek is met de ‘populisten’ veel leuker. Er is strijd; het meningenkartel kan niet meer onderling de agenda bepalen. Zo is er nu bijvoorbeeld meer inhoudelijk debat, zoals over de EU.

Tegelijk vrees ik. Inderdaad ja, voor die burgeroorlog, waar ik al eerder rekening mee hield. En of bepaalde, met de term ‘populisten’ aangeduide politici, het tij keren, dat zegt mijn bol niet.


Wetenschappelijke literatuur over dit onderwerp:

– “Effects of Heterogeneity and Homophily on Cooperation”, Ozan Aksoy. Social Psychology Quarterly. Volume 78 : 4, 2015. p.324-344

– “Ethnic Diversity, Economic and Cultural Contexts, and Social Trust: Cross-Sectional and Longitudinal Evidence from European Regions, 2002–2010”, Conrad Ziller. Social Forces. Volume 93 : 3, March 2015, p.1211-1240.

– “Predicting Cross-National Levels of Social Trust: Global Pattern or Nordic Exceptionalism?”, Jan Delhey en Kenneth Newton. European Sociological Review, Volume 21 : 4, September 2005, p.311-327.

– “Trust in a Time of Increasing Diversity: On the Relationship between Ethnic Heterogeneity and Social Trust in Denmark from 1979 until Today”, Peter Thisted Dinesen en Kim Mannemar Sønderskov. Scandinavian Political Studies Vol. 35 : 4, 2012. p.273-294.

– “Ethnic diversity, trust, and the mediating role of positive and negative interethnic contact: A priming experiment”. Ruud Koopmans en Susanne Veit, Soc Sci Res. 2014 Sept. p.91-107.


Dit essay verscheen eerder op het Blog van Renzo Verwer

3 reacties

  1. Cool Pete schreef:

    “Populisme” = het falen van de elites.
    “Populisme” is prachtig, is ‘democracy at work’.

    p.s. foto: Winston Churchill was een van de grootste staats-lieden in de geschiedenis.

  2. Johan P schreef:

    Ooit was er Janmaat en wat hij zei werd afgedaan als extreem. Nu zien we dat hij er in veel zaken niet zo ver naast zat en zijn gedachten zijn nu vrij geaccepteerd en de meesten hebben geen idee wie hij was.
    Fortuyn idem. Hij werd gemoniseerd en afgeschilderd als een soort duivel. Maar wederom blijkt dat zijn voorspellingen de waarheid bleken.
    Wilders idem, hoewel (zeker door de media) te veel gefocused op slechts 1 aspect.
    Nu is het Baudet.

    Maar er komt een moment dat de heersende klasse te ver gaat in het negeren van het ‘gepeupel’. Ze hebben meerdere waarschuwingen gehad dat hun visie niet de wensen van het volk vertegenwoordigen maar kiezen ervoor om hun visie door te drijven. Maar het oude spreekwoord zegt ‘de kruik gaat zolang te water tot ze breekt’ is hier van toepassing. De toenemende onvrede kan nog steeds worden gepaaid indien de politici gaan luisteren naar de wensen van hun kiezers en hun koers aanpassen. Als dat niet gebeurt komt die burgeroorlog er.
    Zelf denk ik dat de burgeroorlog onvermijdbaar is. De politici zijn te ver verwijderd van de werkelijkheid. En je ziet dat terug in hun acties: in plaats van te luisteren komen er steeds strengere wetten die het bespioneren van de eigen bevolking mogelijk maken en komen er steeds strengere straffen voor diegenen die een mening hebben die afwijkt van die van de politici.
    Eerlijk gezegd doet de hele situatie in Europa me momenteel denken aan de situatie voor de burgeroorlog in de VS en de situatie voor de afscheidingsoorlog van de VS van Engeland. De bevolking praat over niet veel anders meer dan de politieke situatie en het wordt steeds moeilijker om een normaal debat te hebben zonder dat men fysiek wordt bedreigd. (Zie bv de actie van antifa in Amsterdam, waar flyers van het FvD letterlijk werden aangevallen om hun politieke standpunt).

    Mijn grootste punt van spijt is dat wanneer deze burgeroorlog uitbreekt vele ‘kleurlingen’ die wel aangepast zijn en die wel de westerse waarden onderschrijven ook het slachtoffer zullen worden, aangezien er op het moment dat ‘mob-rule’ geen onderscheid meer zal worden gemaakt.
    Iedereen doet er goed aan zich voor te bereiden op die burgeroorlog, waarbij de Franse revolutie, of de Brugse Metten, vermoedelijk nog vriendelijk zullen afsteken.

  3. Voight-Kampff schreef:

    Het is goed om te zien dat we langzaam doorschuiven van het niveau van analyse/conclusie naar het niveau van strategie. ‘Knowing your enemy’ is daarbij een eerste stap.

    In dit verband is het wellicht handig om de strategie van de regenten eens te bekijken; ervan uitgaand dat het strategische doel van de regenten is om macht en geld te behouden en uit te breiden.

    Noot: Ieder strategie komt neer op het maken van een keuze uit drie scenario’s: terugtrekken, positie behouden (defensief) en aanvallen (offensief).

    Welnu, het ziet ernaar uit dat de regenten twee strategische scenario’s volgen:
    – Defensief (behouden positie/macht),
    Stigmatiseren en demoniseren van de oppositie is hierbij de modus operandi.
    Voorbeeld: de aangekondigde gecombineerde protesten van activisten (wettelijke methoden) en extremisten (onwettelijke methoden) onder het mom van populisme en racisme, waartegen de rechtsstaat v.w.b. de extremisten niet in beweging komt.

    – Offensief (uitbreiden positie/macht),
    Beheersen van het zichtbare gedeelte van de machtsketen van de Bilderberg groep tot de provincies/gemeenten/waterschappen is hierbij de modus operandi

    Welnu, met name de defensieve strategie is in dit kader (artikel) van belang. Het machtssysteem is totalitair en verdraagt geen indringers om redenen van onaantastbaarheid in wettelijke zin. Dit betekent dat toegang tot geheime staatsdocumenten, welke de deep-state kan blootleggen, moet worden voorkomen. Dit aspect van onaantastbaarheid voor de regenten is van belang om wettelijke vervolging te voorkomen.

    Hier ligt met name de niet te onderschatten gevaar voor Baudet en Nanninga gezien de geschiedenis met Fortuyn en van Gogh. En vooral gezien de recente ontwikkelingen in de USA waar het ernaar uitziet dat de FBI een staatsgreep heeft gepleegd om te voorkomen dat Trump de deep-state kan adresseren en elimineren (en wettelijke vervolging dreigt).

    In het kort; de inzet is hoog en het gevaar is groot voor Baudet en Nanninga en de Nederlandse rechtsstaat.