Als er iets is dat mij deprimeert, is het de journalistieke kuddegeest. Het gegeven dat als men iets niet weet, men instinctief de neiging heeft elkaar na te praten volgens de geldende vooroordelen levert van tijd tot tijd de meest weerzinwekkende schrijfsels op. Oók van media die beter zouden moeten weten.

Een wel heel stuitend voorbeeld van vooringenomenheid is de manier waarop de media omgaan met zo’n demonstratie als van AZC-Alert, zaterdag jongstleden in Enschede. Journalisten die daar niet bij zijn geweest, maar er aan refereren door klaarblijkelijk de door het ANP getoonzette basisberichten uit te breiden tot tamelijk viezige verdachtmakingen. Natuurlijk niet letterlijk, maar je moet toch wel een ontzettend zwakzinnige lezer zijn wil de teneur niet duidelijk zijn. En dat is onsmakelijk.

De Telegraaf zet vrij vaak totaal onaangepaste stukjes van het ANP op de site. Dat gaat er in dit geval dan zo uit zien. Tubantie, het streekblad, maakt er vervolgens dit van. En dan eindigt het bij Elsevier zo. Dat De Telegraaf juist over dit onderwerp een boom op zet met haar lezers is dan wel weer amusant.

Wat gebeurde er eigenlijk in Enschede zaterdag? Dat valt prima te destilleren uit dit bericht van Tubantia. In het kort: de demonstratie verliep netjes, tot een groep neonazi’s van de NVU die zich tussen de demonstranten hadden gemengd begon te rellen en een aantal malen de Hitlergroet bracht. Deze mensen zijn gearresteerd. Voorts werd de omgeving onveilig gemaakt door Antifa-aanhangers. Wat zei de gemeente over de organisatie van de demonstratie?

Na benadrukken dat hij er persoonlijk niets mee heeft (een bekend ritueel) stelt de burgemeester van Enschede vast dat de organisatie zich keurig aan alle gemaakte afspraken gehouden heeft (einde vd clip). Geen aanmerkingen, geen verwijten. Overduidelijk is dat de onrust werd veroorzaakt door tuig dat uit hoeken kwam die iedereen als ongewenst beschouwt.

Dat gaf andere media, die zelf blijkbaar niet aanwezig waren in Enschede, de gelegenheid tot suggestieve verhalen en koppen. RTL en De Telegraaf gaan op de suggestieve toer. Letterlijk is wat er staat niet onwaar, het is de context waarin het wordt geplaatst die tenminste dubieus is. En aangezien ook het duiden van de context een journalistieke taak is, is dit wel degelijk een stukje onfrisse agitprop.

Het is dan weer bijzonder interessant om te zien hoe de berichtgeving loopt als een journalist van een groot medium persoonlijk aanwezig is en verslag doet vanuit het centrum van de gebeurtenissen. Zoals dat van Elsevier-journaliste Nikki Sterkenburg bij de Pegida-demonstratie in Utrecht. Zie ook de verslaggeving door Arnold Karskens over diezelfde demonstratie. Ook hier speelde de berichtgeving door RTL een onfrisse rol. En ik noem het onfris, omdat het de verslaggeving van De Volkskrant nog ruimschoots links in haalde wat betreft het soort bericht dat men bij de Antifa-groepen graag terugleest. En dat is een plek waar traditioneel de meeste sympathie voor Antifa-acties te vinden is. Zie hier voor de verdere analyse van de Utrechtse demonstratie.

Het geheel van de links naar al deze artikelen laat een deprimerend beeld zien van het zelfdenkend vermogen van de journalistiek. Dat laat weinig optimisme voor zelfreinigend vermogen, iets waar wel degelijk enige behoefte aan lijkt te bestaan. Al was het alleen maar om op termijn vaarwel te kunnen zeggen tegen de opruiing waaraan NRC Handelsblad en een programma als Pauw zich bij voortduring schuldig maken. Al is de hitserigheid van bepaalde personen beter gedocumenteerd, het laat blijkbaar niet na indruk te maken op jonge journalisten die dat vervolgens kopiëren.

Dat de werking van het proces bekend is, betekent niet dat er voldoende tegen wordt gedaan. Onderstaande video zou eigenlijk verplichte kost moeten zijn voor iedereen die met moderne media werkt. Inclusief journalisten. Vooral zij, eigenlijk.

.