DE WERELD NU

De ergste bezuinigingen zijn voorbij – alleen de crisis niet

Het is ironisch dat de laatste substantiële bezuiniging in de Eurozone die op het Europarlement was, een paar weken geleden. Het is in ieder geval een korting waarover alleen binnen het EP zelf negatief gedacht wordt. Het bood de rest van de EU slechts voordelen. In hoeverre de soms draconische bezuinigingen in sommige staten van de Eurozone daadwerkelijk zullen bijdragen aan het oplossen van de crisis die Europa nu al vijf jaar verscheurt, en hoeveel succes de federalistische machtsgreep uiteindelijk zal blijken te hebben, zijn nog steeds open vragen. Maar dat de EU bezuinigingsmoe is kan niemand meer ontkennen.

Het is niet onverwacht dat de spin-off van veel van de bezuinigingen nieuwe bezuinigingen tot gevolg zouden moeten hebben. Het was van begin af aan voorspeld dat krimpende overheidsuitgaven en een verhoging van de belastingen het economisch klimaat negatief zouden beïnvloeden, hetgeen nu inderdaad niet langer te ontkennen valt. Maar of er inderdaad zo fundamenteel hervormd is als noodzakelijk was, moet eveneens worden betwijfeld. Juist die hervormingen waren nodig om de meest zorgwekkende uitwassen van de overheidsfinanciën weg te werken. Maar aangezien juist die het meest pijnlijk waren, zijn ze door de onderscheiden regeringen zoveel mogelijk uitgesteld, en is er waar mogelijk vooral cosmetisch bezuinigd.

Ik zeg maar zo: meevaller van 3,2 miljard, en doe er verder het zwijgen toe.

Nu de grote bezuinigingsmoeheid toeslaat, is de kans op structurele verbeteringen voorbij, en moet gevreesd worden dat het te laat is om de Europese financiën nog een gezonde basis te geven. Wellicht bood 2013 zelfs de laatste kans – hetgeen eenvoudigweg betekent dat de euro ten dode is opgeschreven, wat Mario Draghi ook verder nog aan stunts bedenken kan. Niet voor niets waren begin deze week vanuit Scandinavië geluiden te horen die dit voorspelden. Heel waarschijnlijk hebben ze gelijk. We gaan het rijtje even langs.

Portugal maakte gisteren bekend dat het land verwacht een jaar extra te krijgen om het tekort naar het eerder afgesproken niveau terug te brengen. Eerlijk is eerlijk – de regering van Portugal heeft hard gewerkt, en zich loyaal opgesteld naar de wensen van de EU. Dat de sociale structuur van het land hiermee in de waagschaal werd gesteld was onvermijdelijk, en de omvang van de schade zal de komende jaren gaan blijken. Dat de Nederlandse media nauwelijks berichtten over de omvang van de protesten door de Portugese bevolking kon slechts worden gerechtvaardigd door de vastbeslotenheid van de regering-Coelho.

Griekenland wordt voortdurend door Europese regeringleiders geprezen, maar dit lijkt veeleer ingegeven door de wens te voorkomen dat het land ontploft, dan door een diepgaand geloof in de voortgang die de Griekse regering boekt. 27.000 ambtenaren zou Griekenland dit jaar moeten laten afvloeien, maar voorlopig valt er weinig anders te noteren dan een heropleving van de achtbare oude filosofische stroming der sofistiek. De Griekse regering sluit gedwongen ontslagen uit, maar:

If they (public servants) fail to find a new position in the public sector, they will be required to transition to the private sector. To facilitate the renewal of the public sector work force, the troika expects a large share of those entering this program to ultimately transition to the private sector, notably via mandatory exits. (Ekathimerini)

Enfin. ‘s Lands wijs, ‘s lands eer.

Spanje kondigde gisteren trots (!!!) aan dat het tekort in 2012 beperkt was gebleven tot minder dan 7%. Namelijk 6,9%. Daarbij ging premier Rajoy er gladjes aan voorbij dat het afgesproken doel voor 2012 een op zich al pathetisch precentage van 6,3% GDP was. Dat Spanje dit jaar opnieuw de afgesproken targets niet zal halen staat nu eigenlijk al wel vast, en men spreekt er al niet meer over.

In Italië woedt thans een verkiezingscampagne waarvoor heel de Eurozone haar hart vasthoudt. Berlusconi belooft steeds wildere financiële voordeeltjes als men hem op het schild hijst, en hij lijkt daarbij in de kaart te worden gespeeld door de koude oorlog tussen de centrum-linkse leider Bersani en zijn impliciete bondgenoot Monti, de technocratische ex-premier die op een coalitie van kleine middenpartijen steunt. Voorlopig hoogtepunt: Berlusconi die Monti: niet erg betrouwbaar noemde. Het ergste is dan nog dat hij niet eens geheel ongelijk had. Nu vier dagen voor het opengaan van de stembussen de verwarring tussen links en midden steeds groter wordt, nemen Berlusconi’s kansen navenant toe. Het door Mr. BungaBunga geuite dreigement de euro af te zullen schaffen omdat deze de gezondheid van de Italiaanse economie bedreigt (feitelijk correct), zou de grootste nachtmerrie van de Brusselse Eurocraten doen uitkomen.

Cyprus – dat hard aan een bailout toe is – weigert alle door de EU geëiste bezuinigingen voor het verkrijgen ervan (17,5 miljard), en lijkt daarmee weg te zullen komen. Dat de belangrijkste oorzaak voor de noodzaak van hulp gelegen is in de Griekse haircut van 85% begin 2012, die de Cypriotische banken bijzonder hard trof, is een onderbelicht detail waarvan de Cyprioten zich maar al te zeer bewust zijn. Iers gespartel over de sanering van bank Anglo-Irish is tot nog toe buiten de aandacht van de Europese pers gebleven, maar is voor de ECB wel degelijk een bron van zorg vanwege de precedentwerking ervan.

En dan is daar nog Frankrijk. Hollande was toch al nooit een voorbeeld van prudent financieel beleid, maar door het eerste halfjaar van zijn presidentschap te verspillen aan genieten van zijn nieuwe baantje, heeft hij Frankrijk geen dienst bewezen. Eén van de grootste Franse banken, Crédit Agricole, heeft zopas 6,7 miljard euro afgeboekt, en ook andere banken zitten tot hun nek in Spaans vastgoed. De Franse regering zelf maakt zich in ieder geval naar buiten toe maar beperkt zorgen over de situatie waarin zij verkeert, maar voor sommige Europese partners ligt dit anders – en zij zeggen dat ook. Sacrébleu! Oostenrijk, Slowakije en Finland hebben in Brussel aan de bel getrokken over de mogelijkheid dat Frankrijk meer tijd zal krijgen haar begrotingsdoelen te realiseren. En ze zijn het er niet mee eens:

 France could be a bit more ambitious. We risk giving off the impression that we are lax.

en

giving France more time was “not a good idea”.

Dat de Europese Commssie grote landen als Spanje en Frankrijk niet durft aan te pakken is een publiek geheim, en Olli Rehn heeft dan ook al sussende en geruststellende geluiden gemaakt in de richting van deze beide spelbrekers. Maar dat
kleine landen als Oostenrijk, Slowakije en Finland daartegen nu in opstand komen is ongehoord, en schept mogelijk een probleem. Hoe veel regeringen in de Eurozone tegenover verdere bezuinigingen staan werd gisteren in Bratislava kernachtig samengevat door de Griek (sic!) Panos Tsakloglo:

There is no question that structural reforms deliver in the longer term, but how long is longer term? If there are no growth prospects down the road this can become a problem.

Het is geen wonder dat de Commissie en Draghi namens de ECB iedereen die het horen wil, proberen wijs te maken dat de crisis voorbij is. De leden van de Eurozone gaan zich daar in ieder geval naar gedragen lijkt het. Hoe lang dat goed kan gaan wordt vooral voor economen een interessante kwestie, maar voor optimisme is weinig reden.

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.