De doem der EU is niet veel langer te ontlopen. De organisatie zal uiteenvallen door de basis van gezond verstand: zelfbehoud.

12 jaar na de grote klap van de bankencrisis en de bijbehorende recessie waarvan de wereldeconomie nooit helemaal herstelde staat de EU er slechter voor dan ooit. Gebeurd is er vrijwel niets – of in ieder geval te weinig. Onderlinge afspraken bleken niet houdbaar of worden al twintig jaar systematisch geschonden – veel doet het verschil nu er niet meer toe. Wat telt is het resultaat., en het resultaat is dit:

De staatsschuld van de belangrijkste lidstaten afgezet tegen het respectievelijke Bruto Nationaal product (GDP/BNP) van zo’n lidstaat. Voor deze ontwikkeling kun je diverse redenen aanvoeren, en niet alles was de schuld van de betreffende lidstaten – de euro speelde er eveneens een essentiële rol in. Maar dat doet op dit moment niet langer ter zake: het resultaat nu toont dat er voor de EU in haar huidige economische incarnatie geen hoop is. De boel moet uit elkaar worden gehaald, en dat de politici van diverse pluimage nog steeds doende zijn en vorm van gemeenschappelijk EU-schuldpapier te creëren is water naar de zee dragen.

De grafiek is duidelijk genoeg. Duitsland heeft na de crisis van 2008 de staatsschuld met ruim 15% teruggebracht naar minder dan 60%, waarbij die in 2010 eerst nog opliep tot boven de 80%. Nederland heeft dat overigens nog beter gedaan. Dat Spanje resultaten heeft geboekt heeft alles te maken met het bankenprobleem van Spanje, waardoor het land al tien jaar worstelt met haar economie. Maar er is vooruitgang – wat het kostte, ook politiek – laat zien waarom dit in landen als Italië en Frankrijk nooit lukken zal.

Situatie veel lidstaten is hopeloos
Want de aanstaande crisis vereist opnieuw enorme offers. Duitsland heeft een steunpakket van 200 miljard ingezet, en denkt aan meer. Italië schreeuwt om vers krediet, dat niemand het land graag geven zal. De ooit vastgelegde doelen van maximaal 60% schuld van het GDP vóór àlle lidstaten wordt een onbereikbaar doel.Tenzij de landen die zich gedisciplineerd gedroegen bijspringen bij de landen die dat niet deden. De fabel van de mier en de krekel in optima forma.

Nu de Corona-crisis het laatste zetje gegeven heeft, is dit EU-stelsel niet langer houdbaar. Tot nog toe werd het mede overeind gehouden door een intellectueel fossiel als Angela Merkel. Maar de druk op Merkel om te vertrekken neemt in Duitsland nog dagelijks toe, en een kenmerk van fossielen is dat zij breekbaar zijn. Het is en risico dat Duitsland zich eenvoudig niet veroorloven kan, zeker niet nu het land in een recessie is beland.

De Nederlandse regering verzet zich nog steeds tegen een verder toegeven aan Italië – wat dat betreft mogen we ons gelukkig prijzen dat het zwaard van de verkiezingen van NL2021 nog boven het hoofd van dit kabinet hangt. Ook ons land krijgt de economische kant van de Corona-crisis nog te verwerken, en ik verwacht dat dat ook zijn weerslag zal hebben op de algemene bereidheid om ontwikkelingshulp te blijven geven. Voor het meefinancieren van an sich welgestelde landen in Zuid-Europa zal dan al helemaal geen draagvlak te vinden zijn.

NEXIT?
Dat wordt de kwestie. Nexit is nabij, maar tot een vertrek zoals het UK heeft moeten ervaren zie ik het niet komen. Mogelijk dat het instinct zich daartoe niet geroepen voelt, maar het verstand zegt dat we beter af zullen zijn in een noordelijke Neuro-alliantie met de Scandinavische landen, Oostenrijk, Finland, Tsjechië en Luxemburg wellicht,  maar als grote pijnpunt: met Duitsland als leidende staat.

Grensgevallen zijn altijd moeilijk te bepalen, maar als België niet scheurt verwacht ik dat Vlaanderen met de rest van dat land zich tot Frankrijk zal moeten wenden. Frankrijk is economisch een groot land, maar heeft bewezen niet in staat te zijn te hervormen als de situatie dat vereist. Dat is geen zaak die zich met een decreet laat oplossen, en hoewel Macron in die richting poogt te werken is zijn falen al niet meer te ontkennen.

De drang tot zelfbehoud – die meest natuurlijke van de instincten – zal nu de doem der EU betekenen.

En Brussel? Dat is voor wie het hebben wil. Mijn zegen en mededogen gaan daarbij hand in hand.