DE WERELD NU

Collectivisme is het ware fascisme – maar niemand wil dat weten

Collectivisme

Het ware kwaad achter ideologische systemen is niet zozeer het nationalisme of wat dan ook van vergelijkbare strekking: het is het collectivisme dat het mogelijk maakt grote massa’s mensen op te jutten voor een verondersteld gemeenschappelijk goed doel.

Om eerst het woord fascisme uit de titel te geven wat het toekomt: het woord is in de moderne betekenis verworden tot een lege huls, een scheldwoord zonder inhoud. Fascisme betekent in de moderne betekenis niets anders dan een drang tot gewelddadigheid. Zo wordt het gehanteerd door de politieke activisten van beide zijden van het klassieke links-rechts spectrum en het is daarom zinloos geworden te proberen het anders te definiëren: het is met deze context al te zeer ingeburgerd in het politieke spraakgebruik.

Het woord dat rond de jaren tachtig hiervoor het meest werd gebruikt was totalitair, maar doordat ook het communisme – volkomen terecht – als totalitair werd betiteld raakte deze term in onbruik. Voornamelijk omdat het niet bruikbaar bleek voor de juiste beschuldigende impact. Dit valt weer terug te voeren op de intellectueel gevoelde noodzaak te bewijzen dat ‘links’ politiek goed was, en ‘rechts’ fout. Niet voor niets werd rond 1990 met verbazing geconstateerd dat ‘rechts’ met Frits Bolkestein een intellectueel bezat. Dat werd als schokkend ervaren, want een intellectueel moest vrijwel per definitie links zijn.

Maar hoe intellectueel is modern links? Welnu:

In 1 minuut ziet u een collectie gebeurtenissen van de afgelopen twee jaar voorbij flitsen. De grote gemene deler? De poging dit gedrag tot gezamenlijk belang te verheffen.

Collectivisme als politiek mechanisme is doodeng, want het brengt niet het beste in mensen naar boven, maar het slechtste. En een belangrijke reden dat het zo eng is, is dat het voorspelbaar is. Psychologie is geen exacte wetenschap, daarvoor zijn er teveel variabelen die in het menselijk handelen een rol spelen. Maar massapsychologie is de meest exacte variant onder de psychologische wetenschappen. In een massa mensen blijken individuele eigenschappen te verzwinden ten faveure van primaire collectieve instincten. Een goed e spreker is probleemloos in staat dat ten eigen bate te manipuleren, waarbij niet de exacte bewoordingen va belang zijn, maar de instinctieve herkenning door de massa van een geschetst vijandbeeld dat vernietigd dient te worden: you kill what you fear, and you fear what you don’t understand. Alleen deze wijsheid al is een indicatie dat collectivisme niet alleen anti-intellectueel is, maar ook van nature destructief.

Dat dat collectivisme niet alleen functioneert in een massa mensen, maar ook in grotere massa’s die eerder een kwestie van projectie zijn dan een reëel feit, laat de identificatie met ‘links’ momenteel zien. Met als dieptepunt – hoogtepunt zo u wilt – de moord op Pim Fortuyn en de weg daarheen. Door een nationale sfeer van naderende politieke rampspoed te creëren kwam er een proces op gang dat zich aan de waarneming van directe collectiviteit onttrok, maar er wel degelijk in wortelde. Dat de meeste politici die zich er aan schuldig maakten er zelf net zo goed in werden meegezogen toont hoogstens hun onbekwaamheid èn ongeschiktheid voor leiderschap. De politieke kudde wees de weg, en daarna was nog het wachten op iemand die voldoende was opgejut om de trekker over te halen. Uit alle verklaringen die Volkert van der Graaf direct na de moord aflegde spreekt deze collectief gebaseerde waanzin.

Dat betekent niet dat er geen ‘rechts’ politiek collectivisme bestaat, maar ook dat wordt nooit benoemd voor wat het is. Vaak heet het dan nationalisme, en ook de christendemocraten kunnen er op hun eigen wijze wat van. Maar hoe daar op wordt gereageerd is heel verschillend. Collectivisme is geen nationalisme, maar het kan een ondersteunende factor zijn.Nauwkeurige bestudering van het Russische en meest gangbare toont dat alle communistische systemen die zich binnen één staat ontwikkelden vroeg of laat richting nationalistische tendensen bewogen. ‘Wij tegen de rest van de wereld’ in zijn meest simpele vorm.

De wijze waarop de Schotse SNP zich manifesteert laat dat ook zien. Het is iets waar de meeste politicologen geen weg mee weten, en het daarom liever negeren. Vanuit de optiek van de 20e-eeuwse politicoloog is dat een soort contradictio in terminis. Dat het werkt maakt dat erger, en negeren is dan veiliger. Zo bleef het begrip collectivisme maar al te vaak buiten schot. Dat de rechtse econoom Hayek er in zijn beroemde The Road to Serfdom nog vanuit ging dat collectivisme en socialisme twee zijden van dezelfde medaille zijn maakte dat nog erger. Socialisme mag niet worden besmeurd omdat het in de ogen van veel mensen het goede belichaamt. De verbinding met collectivisme behoedde dat laatste begrip daarom voor een al te nauwkeurig onderzoek.

Om het nog wat ingewikkelder te maken: evenmin als het oorspronkelijke fascisme leidt collectivisme direct naar geweld, maar het is een weg die moeilijk zo niet vrijwel onmogelijk is te vermijden als men die richting eenmaal neemt. For the common good! Maar directe voordeeltjes voor een massa tenderen er toe niet meer dan tijdelijk te zijn. Ook dat is een bijverschijnsel van collectivistische systemen: zij stimuleren parasitisme door de minder bevlogenen en minder getalenteerden. Uiteindelijk is dat waar ze in vastlopen, maar zoiets neemt tijd. Maar wat een ellende hebben ze in die tijd niet aangericht!

7 reacties

  1. Juanito schreef:

    Als ik het zinnetje “….de politieke kudde de weg wijst…” wat laat bezinken, dan zie ik de spreekwoordelijke schapen in de wei, zonder eigen opvattingen, die rennen, waar de andere ook rennen.

    Overigens denk ik dat het niet zozeer de politieke kudde is, maar veel meer de leiders van lobbygroepen en multinationals met hun eigen kuddes en infiltranten in de politieke kuddes die de werkelijke richtingen bepalen.

  2. Cool Pete schreef:

    Heel belangrijk artikel.

    Toch blijf ik van mening, dat ‘collectivisme’ een werktuig van [ elk ] totalitarisme is.

    Een diktatuur, die niet op totalitarisme is gebaseerd, is te verdrijven.
    ‘Rechts’ gaat van het individu uit; ‘rechts’ is niet totalitair.

    Een totalitaire diktatuur is niet verdrijven, maar kan alleen ten onder gaan in
    zelf-destructie en massa-moorden.
    ‘Links’ gaat uit van de gelijkschakeling / “het geheel”; ‘links’ is totalitair.

    De islam is totalitair.

  3. Thomas schreef:

    Het is een spelletje dat Erdogan uitstekend beheerst. Ik heb lange tijd geleden behoorlijk lang als rugzaktoerist door Turkije getrokken. Het was een uitermate vreemde gewaarwording. Er werd volop bier verkocht en bij het Taksimplein in Instanboel stonden mannen verkleed als blonde vrouwelijke hoer voor de bordelen op klanten te wachten. In een achteraf theehuisje hoefde ik niet te betalen, omdat ze vereerd waren dat een westerse toerist hun zaak bezocht. Ik sliep voor twee gulden op vierpersoonskamers bij andere Turken.
    Ik werd op veel plaatsen gezien als ‘arkadash” (vriend). In de grote steden liepen bloedmooie meiden met een minirok tot half hun billen. Ze waren zeer nationalistisch en trots op hun land. Mustafa Kemal (Ataturk) was hun grote voorbeeld. Erdogan heeft de eigenschap dat Turken zeer nationalistisch zijn op een geslepen manier omgezet door te doen alsof hij de grote leider en redder van Turkije was. Hij heeft het trotse Turkse nationale gevoel dat in Turkije heerste omgezet in een gevaarlijk soort Turks islamisme en hitst de Turken steeds verder op door te wijzen op de vroegere grenzen van het Ottomaanse Rijk

  4. Carthago schreef:

    Collectivisme is een massahysterie, uitermate geslepen ontwikkeld door politici dmv sublimatietechnieken , aangeleverd door religie en psycho wetenschap.En het plebs zag dat het goed was, want nadenken is goed maar volgen is beter.

  5. LT schreef:

    Er is hier sprake van goed begrip en inzicht, Hannibal, waarvoor dank!

    Ik citeer: “de intellectueel gevoelde noodzaak te bewijzen dat ‘links’ politiek goed was, en ‘rechts’ fout (…) een intellectueel moest vrijwel per definitie links zijn.”.

    Blijkbaar waren de betreffende intellectuelen en wetenschappers nog niet tot wasdom en goed inzicht in staat. Hezelfde zagen we in extreme vorm de afgelopen 2 jaar in de USA, inclusief nogal wat idiote dienaren der wetenschap en culturele helden die voorop liepen, oproepend tot fucking en meer van dat soort onnozelheden. Herkenbaar intellectuelen?

    Het gezamelijk gaan voor het bovenliggende (transcendente) richtinggevende en ordescheppende machtige construct waaraan het zelf ondergeschikt is en voor moet inleveren. Herkenbaar?

    Collectieve verdwazing kent vele vormen. Voor behoeftigen aan deze vorm van zingeving/drive/kost-en luxewinning is er geen gebrek aan aanbod.

  6. Hannibal schreef:

    @LT
    Wat je ook ziet is het schreeuwen vanuit de veronderstelde veiligheid van de massa. Dat genereert ook extra agressiviteit. Dat is deels ook wel onderzocht als onderdeel van massapsychologische aspecten van groepsgedrag, maar wordt nmm nog steeds sterk onderschat. Desondanks faciliteert dit het ontstaan van een hellend vlak in morele opzichten, omdat de groepsdynamiek de heersende moraal voor een belangrijk deel vervangt. En de moraal van de kleinere deelgroep gaat altijd die van de grotere groep te boven – ook dat is een onderdeel van groepsgedrag: de Sequence of Loyalties. Daar kom ik ooit nog wel eens op terug.

  7. Pascal Eshuis schreef:

    Collectivisme, communisme, fascisme en alle andere onder 1 noemer ‘als wij samenkomen/-werken dan zijn wij sterk’ adagia slaan immer de plank mis omdat wij mensen niet integraal onderdeel zijn van 1 groep maar telkens van een andere referentiekader/subgroep.