Vandaag komt in het UK het Chilcot-rapport uit, het onderzoeksverslag naar hoe het UK in de Irakoorlog verzeilde, en wie daarvor verantwoordelijk is.

De trauma’s van de Irakoorlog zullen het westen nog wel een tijdje achtervolgen. Daar gaat het Chilcot-rapport weinig aan veranderen. Wat wel héél interessant is, is het tijdstip waarop het rapport wordt gepubliceerd: binnen Labour was al een tijdje bekend dat leider Corbyn van plan was om zijn vroegere voorganger Tony Blair bij deze gelegenheid bij de enkels af te zagen en naar de verdommenis van de eeuwige socialistenhel te verbannen. De heftigheid van de leiderschapscrisis die Labour beleeft kun je daarvan niet los zien.

Corbyn zag in de publicatie van dit rapport de ideale gelegenheid om de Blairites, de realo-rechtervleugel van Labour, voor langere tijd op het strafbankje te zetten. Dat hij dit rapport zou aangrijpen om de interne oppositie tegen zijn loony-leftist politiek te smoren door publiekelijk in The House of Commons te eisen dat er een onderzoek naar demedeplichtigheid aan oorlogsmisdaden van Tony Blair zou worden geopend, was voor de Blairites naar alle waarschijnlijkheid de reden om eem leiderschapscrisis te starten.

De timing was perfect: Corbyn kon via het EU-referendum van 23 juni worden beschuldigd van een zwakke pro-EU-campagne, en in één moeite door van zwak leiderschap. Overigens terecht. Maar ironisch genoeg zou sterk leiderschap van Corbyn eerder nog veel meer verzet hebben opgeroepen – loonyleft, weet u nog wel? De datum voor publicatie van het Chilcot-rapport stond al geruime tijd gepland voor 6 juli, dat liet ongeveer twee weken om Corbyn weg te krijgen als leider en gaf realistisch links bovendien een kans het oproer over het Chilcot-rapport en de inderdaad dubieuze rol van Blair ietwat sub rosa (nu ja, min of meer) te houden.

Alleen, Corbyn weigerde te vertrekken. Ondanks de vernietigende meerderheid van zijn eigen fractie die hem in een geheime stemming wegstemde (172-40 bij 4 onthoudingen, meer dan 80%). Maar Corbyn heeft een direct mandaat van de partijleden – in september vorig jaar bleek 59% van de leden op hem te hebben gestemd. In een veld van vier kandidaten werkelijk een verpletterend resultaat. En nog steeds schat men in dat Corbyn een leiderschapsverkiezing binnen Labour probleemloos zou winnen. Men dreigt, trekt en stuurt vroegere partijprominenten langs (alleen Blair is niet langsgeweest, maar U begrijpt waarom) maar Corbyn blijft onwrikbaar. De opstandige Labour-parlementariërs weten overduidelijk niet wat ze er mee moeten. Er is onder hen geen duidelijke kandidaat voor het leiderschap. Eigenlijk is van niemand binnen het huidige Labour goed duidelijk dat hij of zij een acceptable leiderschapskandidaat zou kunnen zijn. Dat gaf Corbyn ook zijn kans, vorig jaar.

Zodat we vandaag mogelijk het spektakel zullen beleven van een leider van Labour, die een parlementair verzoek indient om een onderzoek naar de mogelijkheid van medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden van een vroegere Labourleider èn premier. De vraag of het waar is (nauwelijks, H.) is minder belangrijk dan de symboliek er van. Als dàt Labour niet in tweeën scheurt, vraag je je af: wat dan wel?

Komt er een SDP-nieuwe stijl? Wie mag het merk Labour blijven gebruiken, de Blairites en realo’s, of de loonyleft dat nu aan de touwtjes trekt? Is de basis van Corbyn echt zo groot als nu wordt geschat? Labour staat in ieder geval op springen. Met de mogelijkheid dat de nieuwe leider van de Conservatieven dit najaar nog algemene verkiezingen uitschrijft betekent dat, dat veel Labour-MP’s zich nog wel eens drie keer achter op het hoofd zullen krabben alvorens mee te gaan in een rebellie tegen de leider nu. Want als over drie maanden verkiezingen worden gehouden en in de aanloop daar aar toe door lokale loonylefties de opstandelingen als kandidaten worden gewipt, zijn ze niet alleen hun zetel en carrière kwijt, maar kan Labour zich opmaken voor opnieuw een 10-15 jaar oppositie.

En wie weet komen intussen de vorig jaar gedesintegreerde LibDems weer bovendrijven, zoals ex-minster Jeremy Cable gisteravond guitig opperde?