Nu heb ik het wel vaker over agitprop, maar gisteren kwam weer een schoolvoorbeeld van goed geregisseerde agitprop voor gevorderden langs dat ik u niet onthouden wil. Oxfam en de NOS gingen gezamenlijk een bocht in waar een rechte weg vanzelf zou moeten spreken.

Het is een herinnering dat agitprop diverse niveaus kent. Van de botte propaganda die agitprop oorspronkelijk was zijn we de afgelopen 100 jaar verder en verder gekomen. Marketing – de basis van agitprop is uiterst kapitalistisch – is een wetenschap geworden die men op universiteiten heeft ondergebracht bij Psychologie, in plaats van sociaaltechnische hogescholen op te richten. Doch iedereen maakt er dankbaar gebruik van, en dat het doel de middelen heiligt is in deze tak van het menselijk bestaan nog wel het meest blatant duidelijk. Had ik u niet al eens verteld over de wijze waarop de Goede Doelen in Nederland hun ‘markt’ hebben afgesloten voor ‘nieuwkomers’? De aanpak is vrij bruut, maar de gedachte komt rechtstreeks bij business schools vandaan.

Het nieuws van gisteren kan er ook wat van: Arme mensen vijf keer vaker op de vlucht voor extreem weer bericht de NOS. Dit type bericht is – in vaktermen – een ‘reminder’. Geen directe reclame voor iets of iemand die deze week collecterend op uw stoep komt, maar een poging het idee bij de recipiënten (of consumenten, of slachtoffers) levend te houden. Het vrijwel dagelijkse bombardement door de NOS bewijst dat men weinig zeker is of de klimaathoax voldoende geworteld is, maar dat de gedachte die OxFam/NOVIB wil uitdragen er diep in zit kun je niet ontkennen. En ook zij schuiven in bij de klimaathoax. Alle klimaatverdragen tot nog toe kennen financiële paragrafen die geld verschuiven van het rijke westen naar de zich ontwikkelende wereld. Dat die ontwikkelingen vooral meer boskap en verdere industrialisering betreffen wordt hen op voorhand vergeven, en is geen reden die geldstroom te korten. Zodat het niet ingewikkeld is te zien welke agenda er daadwerkelijk mee wordt gediend.

Het bericht is de eenvoud zelve, maar duidelijk gebaseerd op een ragfijn web van statistische manipulatie en gevoel voor de juiste timing. Wie denkt meer dan een minuutje na over verhalen overstromingen en dienovereenkomstige klimatologische rampspoed voor de derde wereld als het mei is, de zon schijnt en de zomer er aan komt? Niemand natuurlijk, en daarom worden rapporten als dit van OxFam/Novib in de late herfst gepresenteerd. Met een beetje geluk (voor hen) heeft u dan zelf net een aantal keren een nat pak gekregen door plotselinge stortbuien, zodat u ontvankelijk bent voor een stevige donatie vanwege die wateroverlast elders in de wereld. Niets tikt zo hard aan als solidariteit op basis van identificatie.

Inwoners van landen met lagere inkomens lopen vijf keer meer kans om te moeten verhuizen voor extreem weer dan inwoners van rijkere landen.
(..)
Oxfam Novib noemt het verschil “de meedogenloze ongelijkheid van klimaatverandering”. Volgens de organisatie stoten de armste gemeenschappen nauwelijks broeikasgassen uit, maar worden ze er het hardst door getroffen.

Ja, treurig. U ziet hoe alles hier samen wordt gebracht. Wel doet het me onweerstaanbaar denken aan wat de jongen uit BanglaDesh die ook op mijn business school zat (als ontwikkelingssamenwerkingsproject, inderdaad) altijd zei: I’m alive because I learned to swim.

De meeste van deze problemen waarover dit rapport spreekt zijn jaarlijks terugkerend. Waarom wonen er veel menen op de rand van een vulkaan? Omdat de grond daar het meest vruchtbaar is, en zo’n vulkaan niet dagelijks vuur spuugt. Voor veel plekken die kwetsbaar zijn voor overstromingen geldt hetzelfde. Maar nee, zegt de klimaatexpert van het Goede Doel:

“Kusten worden weggevaagd door klimaatverandering en huizen overstromen”, zegt klimaatexpert Bertram Zagema van Oxfam Novib. “Het zorgt voor gortdroge landbouwgronden waardoor miljoenen mensen getroffen worden. Het is een schande dat arme gemeenschappen niet geholpen worden bij rampen die ze niet zelf hebben gecreëerd.”

Gedenk dit als u binnenkort weer een collectant aan de deur krijgt, en geef deze een kopie van dit stukje mee in plaats van/samen met geld.