Wat doen politici eigenlijk?
De functie van politici is een heel andere dan de mythe die er over bestaat. We denken dat de mensen die we in de Tweede Kamer kiezen samen een regering maken, die bestaat uit competente bestuurders en dat die regering het dan voor het zeggen heeft in het land.
Dat is de mythe, maar de werkelijkheid is anders. In feite verkopen politici vooral het beleid dat gemaakt wordt door hun ambtenaren. Ministers worden door hun departementen aangestuurd. Niet alleen om het ambtenarenbeleid in de Kamer en de ministerraad aan de man te brengen maar ook om hun onderlinge ambtenarentwisten uit te vechten. Zo nu en dan slaan politici de verzenen tegen de prikkel en doen ze hun eigen zin, maar daarbij gaat het om uitzonderingen. Ministers zijn in het algemeen vooral de buikspreekpoppen van hun ambtenaren. Wat ze goed kunnen is de boodschap die ze moeten brengen snel tot zich nemen en op een betere manier naar buiten brengen dan de ambtenaren dat zelf zouden kunnen. Ministers en belangrijke Kamerleden hebben meer van journalisten dan van bestuurders. Het zijn vooral communicatie-experts.
De politiek stond in de Kunduz affaire weer eens mooi te kijk toen uit wikileaks bleek dat Nederlandse ambtenaren achter de rug van hun politieke bazen om met de Amerikanen hadden gesproken. Ze hadden geënsceneerd dat er door de Amerikanen druk zou worden uitgeoefend op een aantal onwillige politici om te doen wat de ambtenaren hadden besloten: een nieuwe missie naar Afghanistan.
De Nederlandse kiezers zagen niet in waarom Nederlands geld en Nederlandse levens opgeofferd zouden moeten worden voor een hopeloze Amerikaanse guerrillabestrijding in Afghanistan. De ambtenaren zagen waarschijnlijk ook niets in die oorlog, want gek zijn ze niet, maar ze hechtten hoge waarde aan de relatie met Amerika en met de NATO. Dat de bevolking daar minder zwaar aan tilt is jammer, maar het is hun vak vinden de ambtenaren en ze hebben er ook beter zicht op dan de kiezer. Dat zal trouwens best wel waar wezen, want de relatie met Amerika is belangrijker dan de gemiddelde Nederlander dat ziet, maar het dedain waarmee hoge ambtenaren de politiek bekijken stoort mij als een gemiddelde burger. Ik vind het ondemocratisch en ongepast.
De Amerikanen gaan op afzienbare tijd weg uit Afghanistan en niemand gelooft dat het door hen gesteunde regime het daarna veel langer uit zal houden. Ongeveer zo lang als het Zuidvietnamese indertijd. Trekken aan een dood paard is geen Nederlandse gewoonte. Wilders had ergens dus gelijk toen hij het Afghanistanbesluit een politieke blunder van de gedoogregering noemde. Ruim een maand voor de Statenverkiezingen was het niet verstandig een besluit te nemen waar twee derden van de bevolking tegen was en waar niemand echt in geloofde. Met vertraging van bijna twee jaar heeft de Kunduz-affaire niet alleen het kabinet Rutte I in verlegenheid gebracht maar ook de leiding van GroenLinks de kop gekost. De toen nog onervaren Sap heeft zich indertijd laten verleiden het kabinet te steunen als de missie op de door haar gestelde voorwaarden zou worden uitgevoerd.
Daar had de premier geen moeite mee. Die hele missie interesseerde hem geen biet maar wel de relatie met Amerika. Zo zie je wat ambtenaren kunnen aanrichten met hun spelletjes. Het onder ambtenaren zo populaire Groen Links stond even op virtueel twee zetels en pas een tijd later weer op zes.
Dit artikel verscheen eerder op het Blog van Toon Kasdorp
Zo’n man als Rutte kan niet eens rekenen, dat energie akkoord b.v. elke LO leerling kan uitrekenen dat het ons onze hele economie kost zonder dat het ook maar iets oplevert. Tel uit je winst!
Yes, Minister.
Heel waar verwoord.
De echte macht zit in de bureaucratie. En dat is zo’n log apparaat dat het vrijwel onmogelijk is om de koers daarvan te veranderen.
Nu zal het best zo zijn dat er een aantal zeer bekwame ambtenaren aan de top zit. En ik wil zelfs nog wel geloven dat ze het menen als ze beweren dat ze het beste met het land voor hebben. Het probleem is echter dat het in zo’n grote mate een wereld op zich is dat er absoluut geen binding meer is met de werkelijke wereld buiten hun kliek.
En er zijn voorbeelden te over waarbij een minister het veld heeft moeten ruimen vanwege het feit dat hij of zij opzettelijk niet, niet volledig of zelfs verkeerd werd ingelicht door de ambtenaren van het eigen departement.
Juist de ambtenarij zou van deze macht moeten worden ontdaan. Nu is het natuurlijk onmogelijk om dergelijke posities allemaal verkiesbaar te maken, maar er zijn wel andere opties te bedenken.
Dat kan een vaste maximale termijn zijn, bv dat niemand langer dan 12 jaar op een hoge positie bij de overheid zou mogen werken, of dat er aan ministers de mogelijkheid (en verplichting) wordt gegeven om 10%-15% van de hoge(re) ambtenaren van dat departement te vervangen.
Democratie – wat is dat toch ?
Democratie – wat is dat toch ?
Democratie – wat is dat toch ?
Alfred E. Smith:
“All the ills of democracy, can be cured by MORE democracy” -.