Terwijl de Europese media zich opwinden over de vluchtelingencrisis, speelt aan de Oostgrens van de EU een ander proces. Sluipenderwijs lijkt de NATO te bewegen om Ukraïne binnen het bondgenootschap te halen. Maar als dat gebeurt zijn de rapen gaar. Rusland zal dat nooit accepteren.

Sinds de rellen (deels vanuit de EU aangestookt) die de vorige president van Ukraïne ten val brachten, is er vanuit Rusland de verdenking dat de NATO zinnens is ook dat land bij het bondgenootschap te trekken. Heel vreemd is die verdenking niet. Na de val van de Muur en de opheffing van het Warschaupact, spraken Rusland en het westen af dat de Oost-Europese staten niet te snel lid van de NATO zouden kunnen worden. Maar binnen tien jaar was het zover dat het hele vroegere Warschaupact lid was, plus een deel van de vroegere Sovjet-republieken. Aan de Russische westgrens bleven slechts Wit_Rusland en Ukraïne buiten de NATO.

Dat dit nog steeds een rol speelt in de de Russische achterdocht tegenover de NATO mag niemand verbazen.

Maandag tekende de president van Ukraïne een verdrag met de NATO, waarbij hij zei:

Ukraine and NATO “are more than partners. (..) De jure, we are not a NATO member, but de facto we are more than partners. Ukraine is an eastern outpost of Euro-Atlantic civilization,” Eregast Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de NATO, zat er bij en knikte tevreden. Maar hij bevestigde niets.

Moscow criticized the move, saying NATO’s advance on Russia’s border is unwelcome.

En als klap op de vuurpijl kondigde president Poroshenko aan, dat na voltooiing van de hervormingen, hij een referendum wil houden of Ukraïne lid moet worden van de NATO. Met de nog steeds voortwoekerende burgeroorlog in het oosten, staat de uitslag daarvan wel vast.

De boze Russische reactie is daarom niet vreemd. Weliswaar heeft het westen sinds de Russische interventie in Syrië mogelijk enig wisselgeld, maar veel zal het niet zijn. Eerder moet je de Russische zetten beoordelen als een signaal van zelfvertrouwen, dat in tijden van oplopende spanningen – het is waanzinnig om te ontkennen dat dat het geval is – Rusland vol vertrouwen een groot expeditieleger naar Syrië sturen gaat.

Hoe is de stand van zaken? Rusland bouwt nieuwe militaire bases dicht bij de grens met Ukraïne, en heeft Wit-Rusland geprest een nieuwe luchtmachtbasis op haar grondgebied te accepteren. De NATO heeft 6 nieuwe regiohoofdkwartieren gevestigd, vooral in de Baltische Staten en Roemenië. De USA is het kernwapenarsenaal in Europa aan het moderniseren – Rusland antwoordt met de aankondiging dat het raketten die kernkoppen kunnen vervoeren gaat installeren in Kaliningrad. Van daar uit kan men bijna de gehele NATO bestrijken. De Amerikanen sturen A10 Warthog-vliegtuigen – heel effectief tegen tanks – naar de Baltische Staten.

Er is meer, maar u begint het beeld te zien mag ik aannemen. De rebellen in Oost-Ukraïne hebben aangekondigd dat een referendum over een NATO-lidmaatschap voor hen reden zal zijn hun gebied formeel aan te laten sluiten bij Rusland. Dat zou neerkomen op een volledige splitsing van Ukraïne. De Amerikaanse analist Daniel Patrick Welch zegt hierover, dat een opname van Ukraïne in de NATO door Rusland zou worden opgevat als een oorlogsverklaring. Dat lijkt me een accurate inschatting.

Wellicht ernstiger voor de lange termijn is de oorlogstaal die over en weer wordt gebezigd. Sinds de Cuba-crisis zijn volgens mij niet meer zulke harde woorden gebruikt als nu van tijd tot tijd te beluisteren zijn, waarbij vanuit de westerse pers het vuurtje met enthousiasme wordt opgestookt. Wat hier in doorklinkt is een superioriteitsgevoel van het westen, dat mogelijk nergens meer op is gebaseerd. Ik heb eerder al eens Amerikaanse generaal geciteerd , die stelde dat de Russen minstens even goed bewapend zijn als de NATO – en veel meer troepen hebben.

De meeste realiteitszin toont wellicht nog de Poolse regering, die gisteren op de EU-migratietop vóór de quota stemde, naar verluidt vanwege mogelijke vluchtelingenstromen vanuit Ukraïne. Het is een soort realisme dat niet vrolijk stemt, maar dat in ieder geval erkent dat Rusland zeker niet mag worden onderschat.

————————————————————————————————————-

Volg ook ons Dossier Wereldpolitiek USA en Dossier Syrië